Dagur gegn einelti – við höfum öll hlutverk Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 8. nóvember 2020 09:00 Dagur gegn einelti er nú haldinn í tíunda sinn en hann var haldinn hátíðlegur í fyrsta skipti hér á landi 8. nóvember árið 2011 og hefur síðan verið haldinn fyrsta virka dag kringum þá dagsetningu sem er 9. nóvember þetta árið. Markmiðið er m.a. að efna til umræðu, fræðslu og viðburða til að vinna gegn einelti, hvetja til jákvæðra samskipta og efla vináttu. Á síðasta ári fóru Heimili og skóli – landssamtök foreldra í formlegt samstarf við Menntamálastofnun og mennta- og menningarmálaráðuneyti með umsjón með deginum og í ár var í fyrsta skipti hægt að tilnefna einstaklinga eða verkefni til hvatningarverðlauna á degi gegn einelti. Fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum fór yfir tilnefningarnar og valdi verðlaunahafa sem kynntur verður við hátíðlega athöfn á degi gegn einelti og verður henni streymt. Einnig munum við frumsýna nýtt myndband Heimilis skóla þar sem við fengum til liðs við okkur fyrirmyndir í samfélaginu til að koma á framfæri skilaboðum til þín gegn einelti. En getum við stöðvað einelti? Samtakamáttur og samkennd Einelti hefur líklega fylgt mannkyninu í aldaraðir þó svo það hafi ekki verið rannsakað skipulega fyrr en um 1970. Margt hefur áunnist en þó er einelti enn viðvarandi vandi í okkar samfélagi og því mikilvægt að sýna stöðuga árvekni og bregðast markvisst við. Núorðið vita flestir hvað einelti er og hversu slæmar afleiðingar slíkt ofbeldi getur haft. Einn liður öflugs foreldrasamstarfs í skólum er að skapa góðan bekkjaranda, vera samtaka og vinna þannig á jákvæðan hátt gegn einelti. Samtalið heima fyrir er ekki síður mikilvægt og þegar upp kemur samskiptavandi er brýnt að taka á honum strax svo hann þróist ekki yfir í eitthvað verra. Nauðsynlegt er að vinna markvisst að forvörnum og reyna að byrgja brunninn í tíma svo við þurfum síður að eiga við alvarlegar afleiðingar og getum þá jafnvel bjargað lífi einhvers. En til þess að það sé hægt þurfum við að gera okkur grein fyrir að við höfum öll hlutverki að gegna. Einelti á sér ekki stað í tómarúmi Ef engir áhorfendur væru til staðar þá væri líklega ekkert einelti. Við tilheyrum alls konar hópum og lifum í fjölbreyttu samfélagi. Er jarðvegur fyrir einelti í þínum hópi? Eða í þinni fjölskyldu? Þetta á jafnt við augliti til auglitis og á netinu og samfélagsmiðlum. Ef við verðum vitni að ofbeldi þá höfum við alltaf val um hvað við gerum næst. Reynum við að stöðva ofbeldið með einhverjum hætti? Segjum við eitthvað þegar það á sér stað eða látum við einhvern vita sem gæti hjálpað? Sýnum við þeim sem fyrir ofbeldinu verður stuðning? Tilkynnum við ofbeldi á netinu? Eða gerum við ekki neitt? Í þessu samhengi má gjarnan benda á ábendingalínu Barnaheilla og hjálparsíma Rauða krossins 1717 og netspjallið en þessi samtök eru samstarfsaðilar okkar í SAFT – Samfélag, fjölskylda og tækni ásamt Ríkislögreglustjóra. Í hverjum skóla á síðan að vera virk eineltisáætlun og nemendaverndarráð þannig að gripið sé fljótt og vel inn í þau eineltismál sem upp koma og best er ef unnið er með hópinn sem heild, í það minnsta bæði gerendur og þolendur með virku samstarfi við foreldra. Þegar ekki gengur að leysa málin í umhverfi barnsins er hægt að hafa samband við fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum hjá Menntamálastofnun. Einnig bjóða ýmsir aðilar upp á aðstoð í eineltismálum svo sem Olweusarverkefnið gegn einelti, KVAN og aðrir sérfræðingar. En þegar öllu er á botninn hvolft liggur ábyrgðin hjá okkur, hverju og einu. Hvað ætlar þú að gera næst þegar þú verður vitni að einelti? Gleymdu ekki þínum minnsta bróður Við þurfum að átta okkur á að það er hagur heildarinnar að hverjum og einum innan hennar líði sem best. Einelti hefur ekki einungis áhrif á þá sem fyrir því verða og þá sem því beita heldur einnig þá sem verða vitni að því. Viðbrögð við einelti hafa allt að segja um hvernig til tekst að vinna úr því og þau þurfa að grundvallast á festu en líka skilningi, samhygð og virðingu. Við verðum að vanda okkur í samskiptum og megum ekki falla í þá gryfju að láta reiðina stjórna för. Vissulega getur það reynst erfitt en hugsa þarf til framtíðar, sér í lagi þegar um börn er að ræða. Reynum að rækta okkar styrkleika, setja okkur í spor annarra og huga að okkar eigin hegðun jafnt á netinu sem í eigin persónu. Við erum öll fyrirmyndir á einn eða annan hátt og þar af leiðandi með hlutverk. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Hrefna Sigurjónsdóttir Mest lesið Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Sjá meira
Dagur gegn einelti er nú haldinn í tíunda sinn en hann var haldinn hátíðlegur í fyrsta skipti hér á landi 8. nóvember árið 2011 og hefur síðan verið haldinn fyrsta virka dag kringum þá dagsetningu sem er 9. nóvember þetta árið. Markmiðið er m.a. að efna til umræðu, fræðslu og viðburða til að vinna gegn einelti, hvetja til jákvæðra samskipta og efla vináttu. Á síðasta ári fóru Heimili og skóli – landssamtök foreldra í formlegt samstarf við Menntamálastofnun og mennta- og menningarmálaráðuneyti með umsjón með deginum og í ár var í fyrsta skipti hægt að tilnefna einstaklinga eða verkefni til hvatningarverðlauna á degi gegn einelti. Fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum fór yfir tilnefningarnar og valdi verðlaunahafa sem kynntur verður við hátíðlega athöfn á degi gegn einelti og verður henni streymt. Einnig munum við frumsýna nýtt myndband Heimilis skóla þar sem við fengum til liðs við okkur fyrirmyndir í samfélaginu til að koma á framfæri skilaboðum til þín gegn einelti. En getum við stöðvað einelti? Samtakamáttur og samkennd Einelti hefur líklega fylgt mannkyninu í aldaraðir þó svo það hafi ekki verið rannsakað skipulega fyrr en um 1970. Margt hefur áunnist en þó er einelti enn viðvarandi vandi í okkar samfélagi og því mikilvægt að sýna stöðuga árvekni og bregðast markvisst við. Núorðið vita flestir hvað einelti er og hversu slæmar afleiðingar slíkt ofbeldi getur haft. Einn liður öflugs foreldrasamstarfs í skólum er að skapa góðan bekkjaranda, vera samtaka og vinna þannig á jákvæðan hátt gegn einelti. Samtalið heima fyrir er ekki síður mikilvægt og þegar upp kemur samskiptavandi er brýnt að taka á honum strax svo hann þróist ekki yfir í eitthvað verra. Nauðsynlegt er að vinna markvisst að forvörnum og reyna að byrgja brunninn í tíma svo við þurfum síður að eiga við alvarlegar afleiðingar og getum þá jafnvel bjargað lífi einhvers. En til þess að það sé hægt þurfum við að gera okkur grein fyrir að við höfum öll hlutverki að gegna. Einelti á sér ekki stað í tómarúmi Ef engir áhorfendur væru til staðar þá væri líklega ekkert einelti. Við tilheyrum alls konar hópum og lifum í fjölbreyttu samfélagi. Er jarðvegur fyrir einelti í þínum hópi? Eða í þinni fjölskyldu? Þetta á jafnt við augliti til auglitis og á netinu og samfélagsmiðlum. Ef við verðum vitni að ofbeldi þá höfum við alltaf val um hvað við gerum næst. Reynum við að stöðva ofbeldið með einhverjum hætti? Segjum við eitthvað þegar það á sér stað eða látum við einhvern vita sem gæti hjálpað? Sýnum við þeim sem fyrir ofbeldinu verður stuðning? Tilkynnum við ofbeldi á netinu? Eða gerum við ekki neitt? Í þessu samhengi má gjarnan benda á ábendingalínu Barnaheilla og hjálparsíma Rauða krossins 1717 og netspjallið en þessi samtök eru samstarfsaðilar okkar í SAFT – Samfélag, fjölskylda og tækni ásamt Ríkislögreglustjóra. Í hverjum skóla á síðan að vera virk eineltisáætlun og nemendaverndarráð þannig að gripið sé fljótt og vel inn í þau eineltismál sem upp koma og best er ef unnið er með hópinn sem heild, í það minnsta bæði gerendur og þolendur með virku samstarfi við foreldra. Þegar ekki gengur að leysa málin í umhverfi barnsins er hægt að hafa samband við fagráð eineltismála í grunn- og framhaldsskólum hjá Menntamálastofnun. Einnig bjóða ýmsir aðilar upp á aðstoð í eineltismálum svo sem Olweusarverkefnið gegn einelti, KVAN og aðrir sérfræðingar. En þegar öllu er á botninn hvolft liggur ábyrgðin hjá okkur, hverju og einu. Hvað ætlar þú að gera næst þegar þú verður vitni að einelti? Gleymdu ekki þínum minnsta bróður Við þurfum að átta okkur á að það er hagur heildarinnar að hverjum og einum innan hennar líði sem best. Einelti hefur ekki einungis áhrif á þá sem fyrir því verða og þá sem því beita heldur einnig þá sem verða vitni að því. Viðbrögð við einelti hafa allt að segja um hvernig til tekst að vinna úr því og þau þurfa að grundvallast á festu en líka skilningi, samhygð og virðingu. Við verðum að vanda okkur í samskiptum og megum ekki falla í þá gryfju að láta reiðina stjórna för. Vissulega getur það reynst erfitt en hugsa þarf til framtíðar, sér í lagi þegar um börn er að ræða. Reynum að rækta okkar styrkleika, setja okkur í spor annarra og huga að okkar eigin hegðun jafnt á netinu sem í eigin persónu. Við erum öll fyrirmyndir á einn eða annan hátt og þar af leiðandi með hlutverk. Höfundur er framkvæmdastjóri Heimilis og skóla.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun