2 milljarðar í verðlaun Helgi Guðnason skrifar 7. mars 2024 11:01 Ísland er ekki fullkomið land, en við sem búum hér viljum trúa því að Ísland sé gott land. Það er margt sem gerist í heiminum sem íslendingar búast ekki við að gerist hér, það er hluti af sjálfsmynd okkar. Í heiminum eru lönd þar sem réttlætið er ekkert, þar sem manngæska og stjórnarfar eiga enga samleið. Í hugum íslendinga er óhugsandi að Ísland sé slíkt land eða verði slíkt land. Án þess fara í upphrópanir eða útmála nokkurn sem vondan, langar mig að beina athygli fólks að ástandi á Íslandi í dag, sem gerir það að verkum að fólk eins og ég og þú upplifir Ísland sem land án réttlætis. Þessi grein mun fjalla um málefni flóttafólks frá Venesúela og vonandi reynast gagnleg lesning óháð afstöðu þeirra sem lesa. Mikið af upplýsingum sem hér verða nefndar koma úr þessari skýrslu Flóttamanna stofnunar evrópu sem kom út í nóvember síðastliðnum. Ástandið í Venesúela er þannig að 14 meðlimir ríkistjórnarinnar eru eftirlýstir af DEA, þar með talinn forsetinn Nicolás Maduro, en Bandaríkin bjóða 15 milljónir dala, tvo íslenska milljarða, fyrir upplýsingar sem leiða til handtöku hans. Ríkisstjórn Venesúela stendur á bakvið eiturlyfjasmygl og notar til þess diplómata sína og opinberar flugvélar sem fljúga frá herflugvöllum landsins. Aðrir eiturlyfjahringir hafa verið upprættir og ríkið hefur yfirtekið starfsemi þeirra. Sameinuðu þjóðirnar og alþjóða glæpadómstóllinn eru með rannsókn í gangi vegna rökstudds gruns um að stjórnvöld hafi gerst sek um glæpi gegn mannkyni. Dauðasveitir sem störfuðu í skjóli yfirvalda, og rannsókn SÞ beinist m.a. að, hafa verið lagðar niður en yfirmenn þeirra settir yfir nýjar deildir innan lögreglunnar. Sérstakt ,,lögreglu embætti mannréttinda” var sett á fót, en það embætti sinnir mannránum, mannshvörfum og hefur yfirumsjón með afskekktum fyrrverandi hótelum þar sem fólk er flutt nauðugt og yfirheyrt dögum saman. Fólk er gjarnan látið skrifa undir játningar sem það jafnvel fær ekki að lesa, því er hótað og auðvitað nýtur ekki lögfræðiaðstoðar. Pyntingar eru daglegt brauð. Stjórnvöld í Venesúela hafa fengið sérstaka aðstoð frá Kína til þess að sinna rafrænu eftirliti með þegnum sínum. Allir íbúar landsins, börn og fullorðnir, fá kort sem svipar til rafrænna skilríkja á Íslandi. Þetta kort þarf að nota til að fá lyf, læknisaðstoð, kaupa eldsneyti og fá aðgang að neyðaraðstoð vegna skorts í landinu. Sá sem bakar sér óvild stjórnvalda missir þessi réttindi og getur ekki orðið sér úti um nauðsynjar. Landinu hefur verið deilt niður milli glæpagengja og vopnaðra hópa sem meðal annars eiga uppruna sinn í FARC skæruliðahópnum frá Kólombíu. Yfirvöld beita þessum hópum fyrir sig til þess að þagga niður í þeim sem mótmæla, þvinga fólk til að ,,kjósa rétt” og í staðinn fá hóparnir óáreittir að stunda fjárkúganir, smygl og aðra glæpi. Í júní 2023 sagði ritari Organisation of American States, sem er helsti pólitíski vettvangur álfunnar, ,,það eru engin merki þess að jákvæð þróun hafi átt sér stað hvað varðar lýðræði í landinu eða að stöðu mannréttinda, ekki heldur að staða pólitískra fanga hafi skánað.” Sami maður sagði einnig að í landinu væri engin aðgreining löggjafa-, framkvæmda- eða dómsvalds, allar stofnanir landsins væru í molum. Í krafti þessa gerir ríkisstjórnin það sem henni sýnist. Fram til ársins 2023 nutu flóttamenn frá Venesúela viðbótarverndar á Íslandi, allir sem komust hingað fengu hæli. Það er vissulega rétt að þar hafi Ísland haft sérstöðu og af þessum sökum hafa komið mun fleiri hingað í leit að vernd en annars hefðu gert það. Mánaðarlaun í Venesúela eru mjög lág, 5.000 krónur eru algengt, skurðlæknar eru kannski með 15.000 krónur. Flugmiði frá Venesúela til Íslands kostar nokkur árslaun, fjögurra manna fjölskylda þarf að selja aleigu sína til þess að komast. Vegna þess að Ísland hafði með afstöðu sinni auglýst sig sem öruggan stað seldi fólk aleigu sína og kom hingað. Í október 2022 var tekin skyndileg og ófyrirséð ákvörðun af hendi ÚTL að hætta að vinna með umsóknir um vernd frá Venesúela. Ekki var gefin út nein opinber tilkynning um breytta afstöðu gagnvart þessum hóp, straumur þeirra sem hingað komu minnkaði ekkert, fólk var enn að selja aleigu sína til þess að flýja í öryggið. Í mars 2023, hálfu ári síðar, kveður við nýjan tón og nokkrum mánuðum síðar byrja synjanirnar að dynja yfir. Mér finnst það illa gert og hrópandi óréttlæti að fara svona með saklaust fólk. Það var vegna okkar opinberu afstöðu sem þau lögðu allt í sölurnar og höfðu enga ástæðu til að ætla annað en að við þeim yrði tekið hér. Þegar þau eru komin hingað er siðferðilega rangt að skyndilega hætta við og láta þau, slipp og snauð, í hendurnar á eiturlyfjahring sem myrðir andstæðinga sína, eða sveltir, eða fangelsar eða hvað sem þeim dettur í hug. Ísland getur ekki tekið við þeim 8 milljónum sem flúið hafa Venesúela, við getum kannski ekki tekið við mikið fleirum en hingað eru komin, en að vísa þeim í burtu sem hingað eru komin væri óhæfuverk. Ég vil einnig benda á það að atvinnuþáttaka þeirra sem komið hafa frá Venesúela og fengið vernd er meiri en meðaltal í landinu. Allstaðar þar sem er sjálfboðastarf er allt fullt í dag af fúsum Venesúelabúum. Öll umræða um kostnað vegna þeirra sem leita að vernd þarf að skoða í ljósi þess að fólki er haldið hér í allt að ár án þess að fá einu sinni fyrsta viðtal (ekki allir en ég þekki dæmi þess). Svo til allir sem ég þekki hafa sótt um atvinnuleyfi, og þá þyrftu þau að sjá um sig sjálf peningalega, en næstum engin fær það. Kostnaðurinn er ekki þeim að kenna sem hér leita verndar - hann er að miklu leiti kominn til af því hvernig kerfið virkar. Ég hvet alla til þess að lesa skýrsluna sem ég vísa í hér að ofan. Venesúela er land sem hefur verið rænt af glæpaklíku - ætlum við að setja fólk í flugvélar og beint í hendur glæpamanna? Ég biðla til valdhafa að skoða sérstaklega stöðu þessa fólks, sem kom af því að við buðum sérstaka vernd. Þessi hópur hefur ekki verið til vandræða, þvert á móti, þetta er mikið til ungt fjölskyldufólk sem vill aðlagast landinu, vinna og skapa sér líf fjarri ógnum og ótta. Höfundur er prestur í Fíladelfíu í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hælisleitendur Innflytjendamál Mest lesið Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson Skoðun Ákall um breytingar Gissur Freyr Gissurarson Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun Laun kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Verkin sem ríkisstjórnin verður dæmd af Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Vanfjármögnun vísindanna Magnús Hallsson,Styrmir Hallsson Skoðun Veit sem sagt Grímur betur? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvernig talar maður við tölvur og hafa vélar rökhugsun? Henning Arnór Úlfarsson Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson Skoðun Þegar barn óttast önnur börn Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar Skoðun Vilji til að rjúfa kyrrstöðu í húsnæðiskreppunni Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Þegar barn óttast önnur börn Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um breytingar Gissur Freyr Gissurarson skrifar Skoðun Veit sem sagt Grímur betur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig talar maður við tölvur og hafa vélar rökhugsun? Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Verkin sem ríkisstjórnin verður dæmd af Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar Skoðun Vanfjármögnun vísindanna Magnús Hallsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Kárhóll og Kína: Þegar vísindi verða pólitísk tól Davíð Michelsen skrifar Skoðun Mál Ásthildar Lóu Þórsdóttur – Hvernig manneskjur viljum við vera? Hulda Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn gegn fjölskyldusameiningum? Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lýðræðið deyr í myrkrinu Heiðar Örn Sigurfinnsson skrifar Skoðun Færni til framtíðar Álfheiður Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ofbeldi Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lestu Gaza Móheiður Hlíf Geirlaugsdóttir skrifar Skoðun Ný fjármálaáætlun - tækifæri til að efna loforðin um bætt geðheilbrigði Sandra B. Franks skrifar Skoðun 10 ár og bull í lokin Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Opið bréf til atvinnuvegaráðherra: 48 daga, nei takk Gísli Gunnar Marteinsson skrifar Skoðun Á nú að opinbera það að ég veit í rauninni ekki neitt? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Háskóli Höfuðborgarinnar, ekki Íslands Arent Orri Claessen,Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hrynur sjávarútvegur? Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Iftar, agape og Eid: Kristnir og múslimar við sama borð Hilal Kücükakin Kizilkaya,Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Bætt skipulag fyrir stúdenta Aðalsteinn Haukur Sverrisson ,Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Frá sögulegum minjum til sviðsettrar upplifunar: Um sanngildi og Disneyvæðingu Sólheimasands Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Staðan á húsnæðismarkaði: Offramboð af röngu meðaltali Egill Lúðvíksson skrifar Sjá meira
Ísland er ekki fullkomið land, en við sem búum hér viljum trúa því að Ísland sé gott land. Það er margt sem gerist í heiminum sem íslendingar búast ekki við að gerist hér, það er hluti af sjálfsmynd okkar. Í heiminum eru lönd þar sem réttlætið er ekkert, þar sem manngæska og stjórnarfar eiga enga samleið. Í hugum íslendinga er óhugsandi að Ísland sé slíkt land eða verði slíkt land. Án þess fara í upphrópanir eða útmála nokkurn sem vondan, langar mig að beina athygli fólks að ástandi á Íslandi í dag, sem gerir það að verkum að fólk eins og ég og þú upplifir Ísland sem land án réttlætis. Þessi grein mun fjalla um málefni flóttafólks frá Venesúela og vonandi reynast gagnleg lesning óháð afstöðu þeirra sem lesa. Mikið af upplýsingum sem hér verða nefndar koma úr þessari skýrslu Flóttamanna stofnunar evrópu sem kom út í nóvember síðastliðnum. Ástandið í Venesúela er þannig að 14 meðlimir ríkistjórnarinnar eru eftirlýstir af DEA, þar með talinn forsetinn Nicolás Maduro, en Bandaríkin bjóða 15 milljónir dala, tvo íslenska milljarða, fyrir upplýsingar sem leiða til handtöku hans. Ríkisstjórn Venesúela stendur á bakvið eiturlyfjasmygl og notar til þess diplómata sína og opinberar flugvélar sem fljúga frá herflugvöllum landsins. Aðrir eiturlyfjahringir hafa verið upprættir og ríkið hefur yfirtekið starfsemi þeirra. Sameinuðu þjóðirnar og alþjóða glæpadómstóllinn eru með rannsókn í gangi vegna rökstudds gruns um að stjórnvöld hafi gerst sek um glæpi gegn mannkyni. Dauðasveitir sem störfuðu í skjóli yfirvalda, og rannsókn SÞ beinist m.a. að, hafa verið lagðar niður en yfirmenn þeirra settir yfir nýjar deildir innan lögreglunnar. Sérstakt ,,lögreglu embætti mannréttinda” var sett á fót, en það embætti sinnir mannránum, mannshvörfum og hefur yfirumsjón með afskekktum fyrrverandi hótelum þar sem fólk er flutt nauðugt og yfirheyrt dögum saman. Fólk er gjarnan látið skrifa undir játningar sem það jafnvel fær ekki að lesa, því er hótað og auðvitað nýtur ekki lögfræðiaðstoðar. Pyntingar eru daglegt brauð. Stjórnvöld í Venesúela hafa fengið sérstaka aðstoð frá Kína til þess að sinna rafrænu eftirliti með þegnum sínum. Allir íbúar landsins, börn og fullorðnir, fá kort sem svipar til rafrænna skilríkja á Íslandi. Þetta kort þarf að nota til að fá lyf, læknisaðstoð, kaupa eldsneyti og fá aðgang að neyðaraðstoð vegna skorts í landinu. Sá sem bakar sér óvild stjórnvalda missir þessi réttindi og getur ekki orðið sér úti um nauðsynjar. Landinu hefur verið deilt niður milli glæpagengja og vopnaðra hópa sem meðal annars eiga uppruna sinn í FARC skæruliðahópnum frá Kólombíu. Yfirvöld beita þessum hópum fyrir sig til þess að þagga niður í þeim sem mótmæla, þvinga fólk til að ,,kjósa rétt” og í staðinn fá hóparnir óáreittir að stunda fjárkúganir, smygl og aðra glæpi. Í júní 2023 sagði ritari Organisation of American States, sem er helsti pólitíski vettvangur álfunnar, ,,það eru engin merki þess að jákvæð þróun hafi átt sér stað hvað varðar lýðræði í landinu eða að stöðu mannréttinda, ekki heldur að staða pólitískra fanga hafi skánað.” Sami maður sagði einnig að í landinu væri engin aðgreining löggjafa-, framkvæmda- eða dómsvalds, allar stofnanir landsins væru í molum. Í krafti þessa gerir ríkisstjórnin það sem henni sýnist. Fram til ársins 2023 nutu flóttamenn frá Venesúela viðbótarverndar á Íslandi, allir sem komust hingað fengu hæli. Það er vissulega rétt að þar hafi Ísland haft sérstöðu og af þessum sökum hafa komið mun fleiri hingað í leit að vernd en annars hefðu gert það. Mánaðarlaun í Venesúela eru mjög lág, 5.000 krónur eru algengt, skurðlæknar eru kannski með 15.000 krónur. Flugmiði frá Venesúela til Íslands kostar nokkur árslaun, fjögurra manna fjölskylda þarf að selja aleigu sína til þess að komast. Vegna þess að Ísland hafði með afstöðu sinni auglýst sig sem öruggan stað seldi fólk aleigu sína og kom hingað. Í október 2022 var tekin skyndileg og ófyrirséð ákvörðun af hendi ÚTL að hætta að vinna með umsóknir um vernd frá Venesúela. Ekki var gefin út nein opinber tilkynning um breytta afstöðu gagnvart þessum hóp, straumur þeirra sem hingað komu minnkaði ekkert, fólk var enn að selja aleigu sína til þess að flýja í öryggið. Í mars 2023, hálfu ári síðar, kveður við nýjan tón og nokkrum mánuðum síðar byrja synjanirnar að dynja yfir. Mér finnst það illa gert og hrópandi óréttlæti að fara svona með saklaust fólk. Það var vegna okkar opinberu afstöðu sem þau lögðu allt í sölurnar og höfðu enga ástæðu til að ætla annað en að við þeim yrði tekið hér. Þegar þau eru komin hingað er siðferðilega rangt að skyndilega hætta við og láta þau, slipp og snauð, í hendurnar á eiturlyfjahring sem myrðir andstæðinga sína, eða sveltir, eða fangelsar eða hvað sem þeim dettur í hug. Ísland getur ekki tekið við þeim 8 milljónum sem flúið hafa Venesúela, við getum kannski ekki tekið við mikið fleirum en hingað eru komin, en að vísa þeim í burtu sem hingað eru komin væri óhæfuverk. Ég vil einnig benda á það að atvinnuþáttaka þeirra sem komið hafa frá Venesúela og fengið vernd er meiri en meðaltal í landinu. Allstaðar þar sem er sjálfboðastarf er allt fullt í dag af fúsum Venesúelabúum. Öll umræða um kostnað vegna þeirra sem leita að vernd þarf að skoða í ljósi þess að fólki er haldið hér í allt að ár án þess að fá einu sinni fyrsta viðtal (ekki allir en ég þekki dæmi þess). Svo til allir sem ég þekki hafa sótt um atvinnuleyfi, og þá þyrftu þau að sjá um sig sjálf peningalega, en næstum engin fær það. Kostnaðurinn er ekki þeim að kenna sem hér leita verndar - hann er að miklu leiti kominn til af því hvernig kerfið virkar. Ég hvet alla til þess að lesa skýrsluna sem ég vísa í hér að ofan. Venesúela er land sem hefur verið rænt af glæpaklíku - ætlum við að setja fólk í flugvélar og beint í hendur glæpamanna? Ég biðla til valdhafa að skoða sérstaklega stöðu þessa fólks, sem kom af því að við buðum sérstaka vernd. Þessi hópur hefur ekki verið til vandræða, þvert á móti, þetta er mikið til ungt fjölskyldufólk sem vill aðlagast landinu, vinna og skapa sér líf fjarri ógnum og ótta. Höfundur er prestur í Fíladelfíu í Reykjavík.
Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar
Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar
Skoðun Mál Ásthildar Lóu Þórsdóttur – Hvernig manneskjur viljum við vera? Hulda Steingrímsdóttir skrifar
Skoðun Ný fjármálaáætlun - tækifæri til að efna loforðin um bætt geðheilbrigði Sandra B. Franks skrifar
Skoðun Iftar, agape og Eid: Kristnir og múslimar við sama borð Hilal Kücükakin Kizilkaya,Sigurvin Lárus Jónsson skrifar
Skoðun Frá sögulegum minjum til sviðsettrar upplifunar: Um sanngildi og Disneyvæðingu Sólheimasands Guðmundur Björnsson skrifar
Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun