Atlaga að kjarasamningum Halla Gunnarsdóttir skrifar 22. ágúst 2024 15:01 Hafnarfjarðarbær hefur gefið það út að börn í Hafnarfirði eigi héðan í frá að koma með liti og blýanta í skólann til að „sporna gegn sóun“. Það gefur auga leið að sóun lita verður miklu meiri ef öll börn þurfa að eiga gulan, rauðan, grænan og bláan, og auðvitað tré, vax og túss, til að mæta með í skólann. Málið snýst í raun um andstöðu hóps Sjálfstæðismanna við gjaldfrjálsar skólamáltíðir, sem voru hluti af pakka stjórnvalda vegna kjarasamninga sem undirritaðir voru í mars. sl. Gildir þar einu þótt margsannað sé að gjaldfrjálsar skólamáltíðir fyrir öll börn auki jöfnuð, vinni gegn fátækt og dragi úr offitu, ásamt því að efla námsárangur barna, sem þessu sama Sjálfstæðisfólki er tíðrætt um. Ákvörðun Hafnarfjarðarbæjar að seilast í vasa foreldra eftir tússlitum til að mótmæla gjaldfrjálsum skólamáltíðum er ekki aðeins slæm sem slík, heldur er hún eitt dæmi af mörgum um stjórnvaldsaðgerðir sem ganga gegn kjarasamningum. Markmiðið virðist öðru fremur að láta launafólk borga fyrir efnahagsóstöðugleikann, á meðan fjármagnið er varið. Kjarasamningar eftir forskrift Seðlabankans Í aðdraganda kjarasamninga og reyndar í miðjum kjaraviðræðum bárust þau skilaboð frá Seðlabankanum að útkoma kjarasamninga væri langstærsti óvissuþátturinn fyrir vaxtalækkunarferlið. Með öðrum orðum þá voru skilaboðin þau að yrði launum ekki haldið niðri myndu ekki skapast skilyrði til að lækka vexti. Þá höfðu stýrivextir verið 9,25% í hálft ár. Í anda þessa undirritaði verkalýðshreyfingin kjarasamninga á almennum markaði sem voru eins og hannaðir af Seðlabankastjóra. Hreyfingin, fyrir hönd vinnandi fólks, tók gríðarlega áhættu með því að undirrita kjarasamninga til fjögurra ára með svo hóflegum launahækkunum að á verðbólgutímum geta þær hæglega leitt til raunlaunalækkana. Um þetta var ekki samstaða innan hreyfingarinnar, en þetta var niðurstaðan. Við í VR gengumst inn á þessa línu í skugga hótunar Samtaka atvinnulífsins um verkbann sem átti að beinast gegn stórum hluta félagsfólks okkar, eða allt að 25 þúsundum. Það var hins vegar huggun harmi gegn að stjórnvöld komu að borðinu með aðgerðapakka sem munaði um og gjaldfrjálsar skólamálítíðir bar þar hæst. Við höfðum enda framkvæmt greiningu á þeim kostnaði sem foreldrar bera af því að koma börnum á legg og vissum að þetta væri jafnframt sá hópur okkar félagsfólks sem bæri einna hæstan húsnæðiskostnað. Gjaldfrjálsar skólamáltíðir væru almenn aðgerð sem myndi draga úr kjaraskerðingum fólks á viðkvæmum tíma lífsins. Atlaga gegn þeim ávinningi er atlaga að kjarasamningum. Nei við niðurskurði Áratugum saman hefur vinnandi fólk þurft að sitja undir þeim áróðri að laun þess séu einn helsti verðbólguhvatinn. Sú staðreynd að stýrivextir standa enn í 9,25%, þrátt fyrir langtímasamninga með svo hófstillum launahækkunum að hætta er á kaupmáttarlækkun, ætti að verða til þess að við losnum undan þeirri innantómu röksemdarfærslu í eitt skipti fyrir öll. Þessi dogmatíska sýn hefur leitt til þess að Ísland situr uppi með peningastefnu sem skortir allan trúverðugleika. Verðbólga er mun margþættara fyrirbæri en svo að hægt sé að hamra á einni skýringabreytu en hundsa kerfislæga verðbólguhvata sem hafa tekið sér bólfestu í efnahagslífinu. Einfaldar niðurskurðaraðgerðir, sem má nú heyra ákall eftir, munu aðeins verða til þess að auka byrðar launafólks. Verkalýðshreyfingin getur ekki sætt sig við að þegar örfáar krónur koma í annan vasa vinnandi manneskju mæti ríkið og taki þær og meira til úr hinum. Í því felst engin sátt, eins og til stóð að kenna gildandi kjarasamninga við. Við sitjum ekki hjá Við munum ekki sitja hjá þegar sífellt fleira af okkar félagsfólki verður bundið á óleysanlegan skuldaklafa eða gert ómögulegt að eiga þak yfir höfuð. Við getum ekki sætt okkur við að launafólk þurfi að greiða fyrir óstöðugleika sem það stofnaði ekki til í gegnum síhækkandi húsaleigu, aukna vaxtabyrði og hærra verð á nauðynjavörum. Stjórnvöld geta ekki boðið fólki á húsnæðismarkaði upp á þann eina valkost að demba skuldunum inn í framtíðina í gegnum verðtryggingu og þurfa þannig að vinna enn fleiri ár af starfsævinni til að standa undir gróða lánastofnana og allra hinna sem hagnast af afskiptaleysisstefnunni á húsnæðismarkaði. Þær aðgerðir sem nú þarf að grípa til þurfa að vera heildstæðar og taka jöfnum höndum á þenslu, húsnæði og verðlagi. Verkalýðshreyfingin hefur þegar skuldbundið sig með lágum launahækkunum. Nú þurfa ríkisstjórnin, Seðlabankinn, sveitarfélög og atvinnurekendur að standa við sitt. Og fyrir alla muni, ekki taka þessa pólitík út á börnum með því að taka af þeim tússlitina! Höfundur er varaformaður VR. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Halla Gunnarsdóttir Kjaramál Skóla- og menntamál Hafnarfjörður Mest lesið Halldór 4. 10. 2025 Halldór Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Sjá meira
Hafnarfjarðarbær hefur gefið það út að börn í Hafnarfirði eigi héðan í frá að koma með liti og blýanta í skólann til að „sporna gegn sóun“. Það gefur auga leið að sóun lita verður miklu meiri ef öll börn þurfa að eiga gulan, rauðan, grænan og bláan, og auðvitað tré, vax og túss, til að mæta með í skólann. Málið snýst í raun um andstöðu hóps Sjálfstæðismanna við gjaldfrjálsar skólamáltíðir, sem voru hluti af pakka stjórnvalda vegna kjarasamninga sem undirritaðir voru í mars. sl. Gildir þar einu þótt margsannað sé að gjaldfrjálsar skólamáltíðir fyrir öll börn auki jöfnuð, vinni gegn fátækt og dragi úr offitu, ásamt því að efla námsárangur barna, sem þessu sama Sjálfstæðisfólki er tíðrætt um. Ákvörðun Hafnarfjarðarbæjar að seilast í vasa foreldra eftir tússlitum til að mótmæla gjaldfrjálsum skólamáltíðum er ekki aðeins slæm sem slík, heldur er hún eitt dæmi af mörgum um stjórnvaldsaðgerðir sem ganga gegn kjarasamningum. Markmiðið virðist öðru fremur að láta launafólk borga fyrir efnahagsóstöðugleikann, á meðan fjármagnið er varið. Kjarasamningar eftir forskrift Seðlabankans Í aðdraganda kjarasamninga og reyndar í miðjum kjaraviðræðum bárust þau skilaboð frá Seðlabankanum að útkoma kjarasamninga væri langstærsti óvissuþátturinn fyrir vaxtalækkunarferlið. Með öðrum orðum þá voru skilaboðin þau að yrði launum ekki haldið niðri myndu ekki skapast skilyrði til að lækka vexti. Þá höfðu stýrivextir verið 9,25% í hálft ár. Í anda þessa undirritaði verkalýðshreyfingin kjarasamninga á almennum markaði sem voru eins og hannaðir af Seðlabankastjóra. Hreyfingin, fyrir hönd vinnandi fólks, tók gríðarlega áhættu með því að undirrita kjarasamninga til fjögurra ára með svo hóflegum launahækkunum að á verðbólgutímum geta þær hæglega leitt til raunlaunalækkana. Um þetta var ekki samstaða innan hreyfingarinnar, en þetta var niðurstaðan. Við í VR gengumst inn á þessa línu í skugga hótunar Samtaka atvinnulífsins um verkbann sem átti að beinast gegn stórum hluta félagsfólks okkar, eða allt að 25 þúsundum. Það var hins vegar huggun harmi gegn að stjórnvöld komu að borðinu með aðgerðapakka sem munaði um og gjaldfrjálsar skólamálítíðir bar þar hæst. Við höfðum enda framkvæmt greiningu á þeim kostnaði sem foreldrar bera af því að koma börnum á legg og vissum að þetta væri jafnframt sá hópur okkar félagsfólks sem bæri einna hæstan húsnæðiskostnað. Gjaldfrjálsar skólamáltíðir væru almenn aðgerð sem myndi draga úr kjaraskerðingum fólks á viðkvæmum tíma lífsins. Atlaga gegn þeim ávinningi er atlaga að kjarasamningum. Nei við niðurskurði Áratugum saman hefur vinnandi fólk þurft að sitja undir þeim áróðri að laun þess séu einn helsti verðbólguhvatinn. Sú staðreynd að stýrivextir standa enn í 9,25%, þrátt fyrir langtímasamninga með svo hófstillum launahækkunum að hætta er á kaupmáttarlækkun, ætti að verða til þess að við losnum undan þeirri innantómu röksemdarfærslu í eitt skipti fyrir öll. Þessi dogmatíska sýn hefur leitt til þess að Ísland situr uppi með peningastefnu sem skortir allan trúverðugleika. Verðbólga er mun margþættara fyrirbæri en svo að hægt sé að hamra á einni skýringabreytu en hundsa kerfislæga verðbólguhvata sem hafa tekið sér bólfestu í efnahagslífinu. Einfaldar niðurskurðaraðgerðir, sem má nú heyra ákall eftir, munu aðeins verða til þess að auka byrðar launafólks. Verkalýðshreyfingin getur ekki sætt sig við að þegar örfáar krónur koma í annan vasa vinnandi manneskju mæti ríkið og taki þær og meira til úr hinum. Í því felst engin sátt, eins og til stóð að kenna gildandi kjarasamninga við. Við sitjum ekki hjá Við munum ekki sitja hjá þegar sífellt fleira af okkar félagsfólki verður bundið á óleysanlegan skuldaklafa eða gert ómögulegt að eiga þak yfir höfuð. Við getum ekki sætt okkur við að launafólk þurfi að greiða fyrir óstöðugleika sem það stofnaði ekki til í gegnum síhækkandi húsaleigu, aukna vaxtabyrði og hærra verð á nauðynjavörum. Stjórnvöld geta ekki boðið fólki á húsnæðismarkaði upp á þann eina valkost að demba skuldunum inn í framtíðina í gegnum verðtryggingu og þurfa þannig að vinna enn fleiri ár af starfsævinni til að standa undir gróða lánastofnana og allra hinna sem hagnast af afskiptaleysisstefnunni á húsnæðismarkaði. Þær aðgerðir sem nú þarf að grípa til þurfa að vera heildstæðar og taka jöfnum höndum á þenslu, húsnæði og verðlagi. Verkalýðshreyfingin hefur þegar skuldbundið sig með lágum launahækkunum. Nú þurfa ríkisstjórnin, Seðlabankinn, sveitarfélög og atvinnurekendur að standa við sitt. Og fyrir alla muni, ekki taka þessa pólitík út á börnum með því að taka af þeim tússlitina! Höfundur er varaformaður VR.
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar