Opið bréf til borgarstjórnar vegna málefna í Grafarvogi Kristjana Knudsen skrifar 24. október 2024 19:03 Ágæta borgarstjórn. Ég vil minna ykkur á þá staðreynd sem rannsóknir hafa sýnt fram á, að andleg vellíðan er í beinu sambandi við aðgengi að náttúrunni. Á meðan geðheilbrigðismál eru mikið í umræðunni þessa dagana dúkkar upp hver embættismaðurinn á fætur öðrum og lýsir því yfir að það þurfi að bæta um betur. Talið er að við séum á virkilega slæmum stað þegar kemur að þeim málum og eftirbátar þeirra þjóða sem við kjósum að bera okkur saman við. Það að græn svæði efli andlega heilsu virðist ekki hafa náð eyrum ykkar í Reykjavíkurborg einhverra hluta vegna. Þið viljið þétta byggðina, afnema náttúrulegu grænu og fallegu svæðin, og við förum bráðlega að lifa eins og maurar í mauraþúfu. Aðþrengd og náttúrulaus. Ég hlustaði á viðtal við Einar borgarstjóra í Bítinu á Bylgjunni þann 23. október þar sem hann svaraði neitandi þegar hann var spurður um hvort afnema ætti grænu svæðin, hann svaraði; “nei þvert á móti erum við að byggja leikvelli, bekki og stíga”. Það er ekki grænt náttúrulegt svæði. Í sama viðtali segist hann tilheyra framsækinni borgarstjórn. Ég hef heyrt að framsæknar borgir vilja halda í náttúrusvæðin. Þau séu dýrmæt eins og gull, þau sem enn eru til staðar. Maður að nafni Andrea Mechelli sem er klínískur sálfræðingur og taugavísindamaður hefur rannsakað hvernig þættir borgarumhverfisins hafa áhrif á andlega líðan á heimsvísu. Niðurstöður hans rannsókna benda til þess að náttúran og náttúrulegur fjölbreytileiki og fuglasöngur geti aukið andlega heilsu okkar. Það er vitað að líkamsrækt og útivera eflir heilsu, en ég hef tekið eftir því sjálf að það er náttúran sjálf í eðli sínu sem hefur þessi áhrif á okkur, frjàls og óþvinguð. Manngerðir göngustígar, bekkir og leikvellir koma ekki í stað náttúrulegs græns umhverfis. Samkvæmt áðurnefndri rannsókn er hættan á að fá þunglyndi um 20% minni hafi fólk aðgang að slíku náttúrusvæði. Er það ekki eitthvað sem framsýnir stjórnmálamenn vilja gera að forgangsmáli? Það sem vísindamaðurinn gerði var að nota snjallsímaforritið Urban Mind sem mældi umhverfi fólks, þar á meðal félagslega þætti og umhverfi, og á sama tíma mældi forritið hvernig fólki leið: það mældi sem sagt kvíða, streitu og einmanaleika. Hann hafði búist við að félagslegir þættir væru mjög mikilvægir, t.d. hvort fólk upplifði sig öruggt og sem hluta af hóp, og það reyndist svo sannarlega rétt. En það sem kom honum á óvart var að þeir þættir voru ekki eins mikilvægir og samneyti fólks við nàttúruna í nærumhverfi. Þannig að það kom í ljós að í mismunandi löndum og í mismunandi menningu leiddu kynni fólks við náttúruna til betri andlegrar vellíðunar. Þessi áhrif geta orðið til við tilfallandi verkefni í daglegu lífi, jafnvel bara það að ganga í vinnuna og heyra fuglasöng, sjá mismunandi dýralíf og plöntur. Sjá til fjalla, lækja eða sjávar. Það sem hefur auk þess verið í umræðunni hér eftir heimsfaraldurinn er einmanaleiki fólks. Samkvæmt rannsókninni er fólk 28% ólíklegra til að finna til einmanaleika þegar það er í umhverfi sem inniheldur náttúrulega eiginleika eins og tré, gróður og fugla miðað við þá sem höfðu slíkt ekki nærri. Rannsakendur komumst líka að því að fjölbreyttara náttúrulegt umhverfi leiðir til sterkari geðheilsu en einhæft náttúrulegt umhverfi, þar sem til dæmis er einungis gras og ekkert annað. Rétt skal að undirstrika að það er ekki útséð um að við eigum eftir að glíma við fleiri sjúkdómsfaraldra í framtíðinni. Væri þá ekki gott Einar og borgarstjórn að hafa hugsað til grænna svæða? Er ekki krísustjórnun einmitt eitthvað sem leiðtogar þurfa að huga að? Hvar var fólkið þegar neyðin var mest í Covid og allar líkamsræktarstöðvar voru lokaðar og menn gátu ekki hist eða faðmast? Menn fóru út í göngutúra og það hefur líklega létt mörgum lundina að hafa í það minnsta getað farið út undir bert loft. Hvernig hefur náttúran þessi jákvæðu áhrif á huga okkar? Í fyrsta lagi teljum við að náttúran hjálpi til við að bæta einbeitingu og draga úr andlegri þreytu. Þetta þýðir að minni og athygli fólks batnar. Þetta er kenning sem hefur verið til í mörg ár; það eru nokkrar vísbendingar, sérstaklega hjá börnum, um að það sé vitsmunalegur ávinningur. Það eru líka vísbendingar um að þegar fólk hefur aðgang að góðri náttúru þá hefur það tilhneigingu til að hreyfa sig og njóta náttúrunnar, sem leiðir til losunar skaphvetjandi hormóna, sem eru góð fyrir andlega heilsu. Rannsóknir sýna að þegar fólk eyðir tíma úti í náttúrunni batnar blóðþrýstingurinn og magn streituvaldandi hormóna dvínar. Ég flutti í Grafarvoginn fyrir 18 árum og hef orðið þess aðnjótandi að upplifa náttúruna í kringum voginn, þar er magnað fuglalíf. Leirurnar í Grafarvogi eru meðal mikilvægustu fuglabúsvæða í Reykjavík. Þar er mikið fuglalíf allan ársins hring, einkum vaðfuglar, mávar og endur. Á vorin og haustin er yndislegt að fara í fuglaskoðun því þá koma hundruð vaðfugla, á ferð sinni frá varpstöðvum á heimskautasvæðum. Það má sjá t.d. rauðbrystinga, sanderlur og lóuþræla sem sækja sér fæðu fyrir áframhaldandi ferðalag. Einnig má sjá íslenska farfugla sem koma þangað t.d. jaðrakana og stelka á vorin og heiðlóur sem hópa sig þar á haustin. Á veturna eru gráhegrar reglulegir gestir í Grafarvogi og stundum ef maður er heppinn má sjá glitta í seli á sundi og alltaf er hægt að sjá skeljar og kuðunga og jafnvel eins og einn smákrabba í flæðarmálinu. Það þarf ekki að taka fram að gönguferðir á þessu svæði eftir daglegt amstur eru ómetanleg og mikil heilsubót. Ég hef séð flott gervigreindarmyndbönd af útfærslum Reykjavíkurborgar oftar en einu sinni en ég er ekki sannfærð, það voru líka flott myndbönd af útfærslu byggðar í Gufunesi og þau eru ekkert lík því sem úr varð. Það er alveg ljóst að fyrirhugaðar framkvæmdir munu hafa óafturkræf áhrif á náttúruna og lýðheilsu okkar borgarbúa. Höfundur er bókasafns- og upplýsingafræðingur og náttúruvinur Upplýsingar um rannsóknir sem vísað er í er að finna hér: https://www.mentalhealth.org.uk/our-work/research/nature-how-connecting-nature-benefits-our-mental-health https://www.theguardian.com/science/article/2024/may/19/andrea-mechelli-urban-mind- Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavík Skipulag Heilbrigðismál Geðheilbrigði Mest lesið Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Fyrsta flokks heilbrigðisþjónustu á Íslandi Lilja Alfreðsdóttir Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson Skoðun Halldór 02.08.2025 Halldór Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Að tala við börn um alvarleg lífsógnandi veikindi, sorg, dauða og missi Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir,Svandís Íris Hálfdánardóttir Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson Skoðun Líknarmeðferð og líknarmiðstöðvar Svandís Íris Hálfdánardóttir,Dóra Björk Jóhannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Sjá meira
Ágæta borgarstjórn. Ég vil minna ykkur á þá staðreynd sem rannsóknir hafa sýnt fram á, að andleg vellíðan er í beinu sambandi við aðgengi að náttúrunni. Á meðan geðheilbrigðismál eru mikið í umræðunni þessa dagana dúkkar upp hver embættismaðurinn á fætur öðrum og lýsir því yfir að það þurfi að bæta um betur. Talið er að við séum á virkilega slæmum stað þegar kemur að þeim málum og eftirbátar þeirra þjóða sem við kjósum að bera okkur saman við. Það að græn svæði efli andlega heilsu virðist ekki hafa náð eyrum ykkar í Reykjavíkurborg einhverra hluta vegna. Þið viljið þétta byggðina, afnema náttúrulegu grænu og fallegu svæðin, og við förum bráðlega að lifa eins og maurar í mauraþúfu. Aðþrengd og náttúrulaus. Ég hlustaði á viðtal við Einar borgarstjóra í Bítinu á Bylgjunni þann 23. október þar sem hann svaraði neitandi þegar hann var spurður um hvort afnema ætti grænu svæðin, hann svaraði; “nei þvert á móti erum við að byggja leikvelli, bekki og stíga”. Það er ekki grænt náttúrulegt svæði. Í sama viðtali segist hann tilheyra framsækinni borgarstjórn. Ég hef heyrt að framsæknar borgir vilja halda í náttúrusvæðin. Þau séu dýrmæt eins og gull, þau sem enn eru til staðar. Maður að nafni Andrea Mechelli sem er klínískur sálfræðingur og taugavísindamaður hefur rannsakað hvernig þættir borgarumhverfisins hafa áhrif á andlega líðan á heimsvísu. Niðurstöður hans rannsókna benda til þess að náttúran og náttúrulegur fjölbreytileiki og fuglasöngur geti aukið andlega heilsu okkar. Það er vitað að líkamsrækt og útivera eflir heilsu, en ég hef tekið eftir því sjálf að það er náttúran sjálf í eðli sínu sem hefur þessi áhrif á okkur, frjàls og óþvinguð. Manngerðir göngustígar, bekkir og leikvellir koma ekki í stað náttúrulegs græns umhverfis. Samkvæmt áðurnefndri rannsókn er hættan á að fá þunglyndi um 20% minni hafi fólk aðgang að slíku náttúrusvæði. Er það ekki eitthvað sem framsýnir stjórnmálamenn vilja gera að forgangsmáli? Það sem vísindamaðurinn gerði var að nota snjallsímaforritið Urban Mind sem mældi umhverfi fólks, þar á meðal félagslega þætti og umhverfi, og á sama tíma mældi forritið hvernig fólki leið: það mældi sem sagt kvíða, streitu og einmanaleika. Hann hafði búist við að félagslegir þættir væru mjög mikilvægir, t.d. hvort fólk upplifði sig öruggt og sem hluta af hóp, og það reyndist svo sannarlega rétt. En það sem kom honum á óvart var að þeir þættir voru ekki eins mikilvægir og samneyti fólks við nàttúruna í nærumhverfi. Þannig að það kom í ljós að í mismunandi löndum og í mismunandi menningu leiddu kynni fólks við náttúruna til betri andlegrar vellíðunar. Þessi áhrif geta orðið til við tilfallandi verkefni í daglegu lífi, jafnvel bara það að ganga í vinnuna og heyra fuglasöng, sjá mismunandi dýralíf og plöntur. Sjá til fjalla, lækja eða sjávar. Það sem hefur auk þess verið í umræðunni hér eftir heimsfaraldurinn er einmanaleiki fólks. Samkvæmt rannsókninni er fólk 28% ólíklegra til að finna til einmanaleika þegar það er í umhverfi sem inniheldur náttúrulega eiginleika eins og tré, gróður og fugla miðað við þá sem höfðu slíkt ekki nærri. Rannsakendur komumst líka að því að fjölbreyttara náttúrulegt umhverfi leiðir til sterkari geðheilsu en einhæft náttúrulegt umhverfi, þar sem til dæmis er einungis gras og ekkert annað. Rétt skal að undirstrika að það er ekki útséð um að við eigum eftir að glíma við fleiri sjúkdómsfaraldra í framtíðinni. Væri þá ekki gott Einar og borgarstjórn að hafa hugsað til grænna svæða? Er ekki krísustjórnun einmitt eitthvað sem leiðtogar þurfa að huga að? Hvar var fólkið þegar neyðin var mest í Covid og allar líkamsræktarstöðvar voru lokaðar og menn gátu ekki hist eða faðmast? Menn fóru út í göngutúra og það hefur líklega létt mörgum lundina að hafa í það minnsta getað farið út undir bert loft. Hvernig hefur náttúran þessi jákvæðu áhrif á huga okkar? Í fyrsta lagi teljum við að náttúran hjálpi til við að bæta einbeitingu og draga úr andlegri þreytu. Þetta þýðir að minni og athygli fólks batnar. Þetta er kenning sem hefur verið til í mörg ár; það eru nokkrar vísbendingar, sérstaklega hjá börnum, um að það sé vitsmunalegur ávinningur. Það eru líka vísbendingar um að þegar fólk hefur aðgang að góðri náttúru þá hefur það tilhneigingu til að hreyfa sig og njóta náttúrunnar, sem leiðir til losunar skaphvetjandi hormóna, sem eru góð fyrir andlega heilsu. Rannsóknir sýna að þegar fólk eyðir tíma úti í náttúrunni batnar blóðþrýstingurinn og magn streituvaldandi hormóna dvínar. Ég flutti í Grafarvoginn fyrir 18 árum og hef orðið þess aðnjótandi að upplifa náttúruna í kringum voginn, þar er magnað fuglalíf. Leirurnar í Grafarvogi eru meðal mikilvægustu fuglabúsvæða í Reykjavík. Þar er mikið fuglalíf allan ársins hring, einkum vaðfuglar, mávar og endur. Á vorin og haustin er yndislegt að fara í fuglaskoðun því þá koma hundruð vaðfugla, á ferð sinni frá varpstöðvum á heimskautasvæðum. Það má sjá t.d. rauðbrystinga, sanderlur og lóuþræla sem sækja sér fæðu fyrir áframhaldandi ferðalag. Einnig má sjá íslenska farfugla sem koma þangað t.d. jaðrakana og stelka á vorin og heiðlóur sem hópa sig þar á haustin. Á veturna eru gráhegrar reglulegir gestir í Grafarvogi og stundum ef maður er heppinn má sjá glitta í seli á sundi og alltaf er hægt að sjá skeljar og kuðunga og jafnvel eins og einn smákrabba í flæðarmálinu. Það þarf ekki að taka fram að gönguferðir á þessu svæði eftir daglegt amstur eru ómetanleg og mikil heilsubót. Ég hef séð flott gervigreindarmyndbönd af útfærslum Reykjavíkurborgar oftar en einu sinni en ég er ekki sannfærð, það voru líka flott myndbönd af útfærslu byggðar í Gufunesi og þau eru ekkert lík því sem úr varð. Það er alveg ljóst að fyrirhugaðar framkvæmdir munu hafa óafturkræf áhrif á náttúruna og lýðheilsu okkar borgarbúa. Höfundur er bókasafns- og upplýsingafræðingur og náttúruvinur Upplýsingar um rannsóknir sem vísað er í er að finna hér: https://www.mentalhealth.org.uk/our-work/research/nature-how-connecting-nature-benefits-our-mental-health https://www.theguardian.com/science/article/2024/may/19/andrea-mechelli-urban-mind-
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Að tala við börn um alvarleg lífsógnandi veikindi, sorg, dauða og missi Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir,Svandís Íris Hálfdánardóttir Skoðun
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Að tala við börn um alvarleg lífsógnandi veikindi, sorg, dauða og missi Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir,Svandís Íris Hálfdánardóttir Skoðun