Niðurstaða þess efnis var kveðin upp klukkan 14. Viðskiptablaðið greinir frá. Dóm Hæstaréttar má lesa hér.
Héraðsdómur á sama máli og Hæstiréttur
Dista stefndi ÁTVR og krafðist þess að tvær ákvarðanir ÁTVR yrðu felldar úr gildi. Annars vegar ákvörðun um að Faxe Witbier væri tekinn úr sölu og hins vegar að Faxe IPA væri tekinn úr sölu.
Fyrirtækið taldi ÁTVR ekki heimilt að úthluta hilluplássi í vínbúðum á grundvelli framlegðar frekar en eftirspurnar. Bjórarnir tveir falla báðir í flokkinn annar bjór en ÁTVR hafði ákveðið að fimmtíu bjórar með mesta framlegð í flokknum skyldu fá pláss í hillum vínbúða.
Héraðsdómur Reykjavíkur dæmdi Dista í vil sumarið 2022. Í niðurstöðum héraðsdóms sagði að sú reglugerð sem ÁTVR vísaði til ætti sér ekki næga stoð í lögum enda mætti ekki skerða atvinnufrelsi einstaklinga eða lögaðila með reglugerð, en dómarinn taldi að ákvæði reglugerðarinnar um framlegð skerti atvinnufrelsi Dista.
Landsréttur ósammála
Landsréttur sneri þeim dómi hins vegar við og sagði að samkvæmt ákvæði laga um verslun með áfengi og tóbak skyldi ráðherra setja nánari reglur um vöruval, innkaup og dreifingu ÁTVR á áfengi, sem skyldu miða að því að tryggja vöruúrval, meðal annars með hliðsjón af eftirspurn kaupenda, jafnframt því að tryggja framleiðendum og birgjum áfengis möguleika á að koma vörum í sölu í áfengisverslunum.
Að virtri breytingarsögu ákvæðisins hafi ekki verið ráðið að ætlun löggjafans hefði verið að hrófla við þeirri áralöngu tilhögun að miða árangursviðmið um vöruval við framlegð. Þá hafi verið fallist á með ÁTVR að viðmið um framlegð endurspeglaði eftirspurn og væri betur til þess fallið að tryggja vöruúrval í verslunum og sölumöguleika birgja.
Einsýnt hafi verið að mati réttarins að þau sjónarmið sem lágu til grundvallar framlegðarviðmiði teldust málefnaleg og í samræmi við markmið áfengislaga um að ÁTVR skyldi starfa með samfélagslega ábyrgð og lýðheilsu að leiðarljósi.
Því væri niðurstaða Landsréttar að framlegðarviðmiðið ætti sér fullnægjandi lagastoð.
Hæstiréttur hélt nú ekki
Í dómi Hæstaréttar segir að þótt vera kynni í einhverjum tilvikum að vöruval á grundvelli eftirspurnar annars vegar og framlegðar hins vegar leiddi til svipaðrar niðurstöðu yrði að líta til þess að umrædd viðmið byggðust á ólíkum forsendum. Þau gætu því leitt til mismunandi niðurstaðna eins og raunin hefði verið í málinu en þær bjórtegundir Dista sem felldar voru úr vöruvali ÁTVR hafi notið meiri eftirspurnar en tilteknar aðrar vörur sem héldu stöðu sinni á grundvelli meiri framlegðar.
Í dóminum segir að lagafyrirmæli sem liggi til grundvallar skerðingu á atvinnufrelsi þyrftu að vera skýr og yrðu ekki túlkuð með rýmri hætti, borgurunum í óhag en leitt yrði af skýrri orðanna hljóðan eða afdráttarlausum vísbendingum í lögskýringargögnum væri uppi einhver vafi um túlkun. Þau skilyrði væru ekki uppfyllt í málinu og því fallist á það með Dista að þær ákvarðanir ÁTVR sem dómkrafa tók til hefðu verið ólögmætar þar sem þær skorti viðhlítandi stoð í lögum.
Þar sem með því hefði verið brotið gegn lagaáskilnaðarkröfu stjórnarskrárinnar væru þær felldar úr gildi.
Fréttin var uppfærð eftir að dómur Hæstaréttar var birtur.
