Brot á trausti gagn­vart fé­lögum Lúð­víks sem vilji hjálpa

Lúðvík Kristinsson varðstjóri hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu hefur verið leystur frá vinnuskyldu og er nú til rannsóknar hjá ríkissaksóknara eftir að upplýst var í fréttaskýringaþættinum Kveik í gær að hann hefði tekið þátt í leynilegum njósnum um fólk í aukastarfi samhliða störfum sínum sem lögreglumaður í umferðardeild haustið 2012. 

Njósnirnar voru á vegum fyrirtækis sem tveir fyrrverandi lögreglumenn stofnuðu og fyrir atbeina Björgólfs Thors Björgólfssonar auðugasta mann landsins. Þær beindust gegn fyrrverandi hluthöfum Landsbankans sem þá voru í málaferlum gegn Björgólfi. Björgólfur hafi viljað kanna hvort hluthafarnir væru á snærum auðkýfingsins Róberts Wessman. 

Sigríður Björk Guðjónsdóttir ríkislögreglustjóri segir að sér sé brugðið vegna málsins. „Nú þarf þetta mál að fara í rannsókn og við þurfum líka að fara yfir það mjög vel hvað fór úrskeiðis og hvort við þurfum að breyta okkur nálgun á aukastörf og fleiri og við þurfum að skoða þetta vel.“

Málið litið alvarlegum augum

Strangar reglur gildi um aukastörf lögreglumanna sem tilkynna þurfi um þau og það sé svo lögreglustjóra að meta hvort þau samræmist starfinu. Margrét Einarsdóttir formaður Nefndar um eftirlit með lögreglu segir málið litið alvarlegum augum.

„Við ákváðum strax í morgun að hefja frumkvæðisathugun á málinu og höfum þegar kallað eftir gögnum frá lögreglu.“

Lögregla sendi frá sér tilkynningu í dag þar sem ítrekað var að málið hefði verið sent til meðferðar hjá embætti ríkissaksóknara um leið og lögreglustjóra varð kunnugt um það. Margrét segir að nefndin muni skoða hvort Lúðvík hafi gerst sekur um ámælisverða háttsemi.

„Ef að niðurstaða nefndarinnar í þeim tilvikum þegar niðurstaðan er sú að lögreglumaður hefur gerst sekur um ámælisverða háttsemi þá er það eftir atvikum, stundum er nóg að tala við viðkomandi lögreglumann, stundum er veitt áminning og eftir atvikum uppsögn úr starfi.“

Yrði ekki gefin slík heimild

Helga Þórisdóttir forstjóri Persónuverndar segir ekki hafa orðið dramatískar breytingar á persónuverndarlögum frá því árið 2012. Ljóst sé að heimildir fyrir eftirliti líkt og sáust í Kveik yrðu aldrei gefnar.

„Í stuttu máli sagt ef þú sem einstaklingur ákveður að fylgjast með öðru fólki þá máttu gera það nokkuð mikið en um leið og þú ert orðinn fyrirtæki eða stofnun þarftu að hafa skýrari heimild til þess að vinna persónuverndarupplýsingar og þar af leiðandi máttu ekki fylgjast með fólki nema finna einhverja heimild fyrir því.“

Sé það rétt sem fram hafi komið um Kveik um njósnastarfsemi sé ljóst að þannig leyfi yrði aldrei gefið. „Þannig leyfi myndu ekkert gefast, í grunninn erum við þannig í samfélagi sem myndi ekki leyfa almennt svona eftirlit.“

Lögreglumenn hryggir

Fjölnir Sæmundsson formaður Landssambands lögreglumanna segir lögreglumenn afar hrygga vegna málsins. Mikilvægt sé að landsmenn geti treyst lögreglumönnum.

„Við höfum miklar áhyggjur af því, ég hef talað við lögreglumenn í morgun og það hafa allir miklar áhyggjur og hvernig almenningur mun tala við þá næstu daga og tala um þetta og ég hef nú fengið símtöl í dag frá fólki sem hefur verið að láta mig og lögregluna heyra það, þetta hefur klárlega áhrif og er leiðinlegt fyrir okkur öll.“

Hann segir reglur um aukavinnu lögreglumanna eiga að vera skýrar. „Reglurnar eru strangar svo kannski getur verið stundum, þarf að segja, heyrðu við þurfum að fara betur eftir reglunum, það stendur til dæmis í reglunum að þetta þurfi að vera skriflegt að sækja um, ég er ekkert viss um að það sé endilega gert, ef allir vita bara, heyrðu þessi er rafvirki hann vinnur sem rafvirki.“

„Lögreglan og samfélagið gengur allt út á að við treystum fólki og auðvitað treysta lögreglumenn félögum sínum og hafa ekkert sérstakt eftirlit með þeim og því sem þeir gera, þetta er auðvitað bara brot á trausti gagnvart félögunum og þess vegna er þetta okkur öllum mikið áfall,“ segir Fjölnir. 

Það sé líka hans verk að fylgjast með líðan sinna félagsmanna og það eigi einnig við um Lúðvík. „Ég veit að félagar hans hafa nú reynt að hafa samband við hann og hjálpa honum í gegnum þessi mistök.“