Gerum meira – betur og hraðar Líf Magneudóttir skrifar 18. janúar 2019 16:15 Samvæmt umhverfiskönnun Gallups sem var birt í dag fá stjórnvöld falleinkun fyrir viðleitni sína og viðbrögð við loftslagsvánni og við að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda. Þetta er auðvitað langt í frá að vera ásættanlegt – hvort sem þetta má til sanns vegar færa eða sé óígrunduð tilfinning fólks. Kannski er fólk líka orðið kröfuharðara, sem er mjög gott. Ég ætla ekki að leggja mat á það því hvað sem því líður geta yfirvöld gert miklu betur, meira og hraðar. Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru eitt stærsta viðfangsefni stjórnmálanna um allan heim. Í baráttunni gegn þeim skipta borgir sköpum. Borgir búa yfir voldugum verkfærum í þeirri baráttu og þeim ber að axla þá miklu ábyrgð að vinda ofan af áhrifum loftslagsbreytinga af mannavöldum og koma í veg fyrir þær framvegis. Eitt þeirra verkfæra sem borgir og sveitarstjórnir geta beitt er skipulagsvaldið. Frá því að Reykjavík samþykkti fyrst sveitarfélaga loftslagsstefnu og heildarmarkmið í losun gróðurhúsalofttegunda árið 2009 hefur sú stefna verið fléttuð inn í nær alla ákvarðanatöku á vettvangi borgarinnar. Þar vegur einna þyngst aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 en þar eru umhverfis- og loftslagsmálin burðarásinn í þróun borgarinnar til framtíðar. Um þetta mættum við sem vinnum við stefnumótun á hverjum degi tala meira og sér í lagi samhliða þeirri hröðu uppbyggingu sem nú á sér stað í Reykjavík. Þétting byggðar hefur verið nokkuð í umræðunni og oft á tíðum undir neikvæðum formerkjum sem er miður. Það er nefnilega skynsamleg landnotkun að þétta byggð og skipuleggja ný hverfi og uppbyggingu með það fyrir augum að draga úr ferðaþörf íbúa og færa daglegt amstur nær þeim. Að sama skapi er ríkulega gert ráð fyrir grænum svæðum og innviðum. Í öllum borgum verður að vera fjölbreytt náttúra og má þétting byggðar alls ekki vera á kostnað grænna svæða. Þannig er það í aðalskipulagi Reykjavíkur þar sem gert er ráð fyrir að 90% nýrra íbúða verði innan þéttbýlismarka. Þétting byggðar og borgarskipulag 21. aldar eru því risastór loftslagsmál. Annað sem vert er að halda rækilega til haga í umræðunni um loftslagsbreytingar eru stórar og kostnaðarsamar framkvæmdir á vegum sveitarfélaganna, eins og Borgarlínan og gas- og jarðgerðarstöðin í Álfsnesi. Fyrirhugaðar framkvæmdir og kostnaðurinn hafa farið misvel í íbúa höfuðborgarsvæðisins og í kosningabaráttunni á síðasta ári voru þær mikið bitbein. Hvað sem því líður hefur náðst góð þverpólitísk samstaða um framkvæmdirnar enda eru þær skynsamlegar og skila miklum umhverfislegum ábata til samfélagsins og auka lífsgæði íbúa þegar upp er staðið. Íbúar höfuðborgarsvæðisins eiga eftir að finna á eigin skinni hversu miklar og jákvæðar breytingarnar verða með tilkomu þeirra. Þetta eru frábærar framkvæmdir og mikilvægt framlag í baráttunni við loftslagsvá. Þær eru ýmsar aðgerðirnar í borgarlandinu sem stuðla að umhverfsvernd og grænum lífsstíl þótt við gerum okkur ekki alltaf grein fyrir því. Við höfum vanist innviðunum og mikið af þeim er hluti af okkar daglega lífi: Hjólastæði, grenndarstöðvar, djúpgámar, rafhlöður í bílastæðahúsum og við stofnanir borgarinnar, almenningssamgöngur, hjólastígar og göngugötur. Listinn er lengri en þessi upptalning gefur nokkra mynd af því hvernig stefnumótun um mannvænt samfélag þar sem tekið er mið af því að sporna við loftslagsbreytingum af mannavöldum fléttast inn í daglegt líf okkar. Eins og ég nefndi í upphafi greinarinnar sýna niðurstöður Gallup að fólki finnst stjórnvöld ekki nógu dugleg. Rúmlega 60% þátttakenda telur að stjórnmálamenn geri of lítið til að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda. Þótt allt okkar skipulag og rekstur í Reykjavík miði að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og fjölmargt sé gert nú þegar (eða standi til að gera) eins og ég rakti hér að framan, þá er ég sammála þessari afstöðu. Við getum verið mun róttækari og gert miklu meira, betur og hraðar. Þetta eru hvetjandi skilaboð til okkar í Reykjavík og ég vona að allir kjörnir fulltrúar taki þau til sín og vinni saman að því að gera Reykjavík sem fyrst kolefnishlutlausa.Höfundur er formaður umhverfis- og heilbrigðisráðs Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Líf Magneudóttir Umhverfismál Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Sjá meira
Samvæmt umhverfiskönnun Gallups sem var birt í dag fá stjórnvöld falleinkun fyrir viðleitni sína og viðbrögð við loftslagsvánni og við að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda. Þetta er auðvitað langt í frá að vera ásættanlegt – hvort sem þetta má til sanns vegar færa eða sé óígrunduð tilfinning fólks. Kannski er fólk líka orðið kröfuharðara, sem er mjög gott. Ég ætla ekki að leggja mat á það því hvað sem því líður geta yfirvöld gert miklu betur, meira og hraðar. Loftslagsbreytingar af mannavöldum eru eitt stærsta viðfangsefni stjórnmálanna um allan heim. Í baráttunni gegn þeim skipta borgir sköpum. Borgir búa yfir voldugum verkfærum í þeirri baráttu og þeim ber að axla þá miklu ábyrgð að vinda ofan af áhrifum loftslagsbreytinga af mannavöldum og koma í veg fyrir þær framvegis. Eitt þeirra verkfæra sem borgir og sveitarstjórnir geta beitt er skipulagsvaldið. Frá því að Reykjavík samþykkti fyrst sveitarfélaga loftslagsstefnu og heildarmarkmið í losun gróðurhúsalofttegunda árið 2009 hefur sú stefna verið fléttuð inn í nær alla ákvarðanatöku á vettvangi borgarinnar. Þar vegur einna þyngst aðalskipulag Reykjavíkur 2010-2030 en þar eru umhverfis- og loftslagsmálin burðarásinn í þróun borgarinnar til framtíðar. Um þetta mættum við sem vinnum við stefnumótun á hverjum degi tala meira og sér í lagi samhliða þeirri hröðu uppbyggingu sem nú á sér stað í Reykjavík. Þétting byggðar hefur verið nokkuð í umræðunni og oft á tíðum undir neikvæðum formerkjum sem er miður. Það er nefnilega skynsamleg landnotkun að þétta byggð og skipuleggja ný hverfi og uppbyggingu með það fyrir augum að draga úr ferðaþörf íbúa og færa daglegt amstur nær þeim. Að sama skapi er ríkulega gert ráð fyrir grænum svæðum og innviðum. Í öllum borgum verður að vera fjölbreytt náttúra og má þétting byggðar alls ekki vera á kostnað grænna svæða. Þannig er það í aðalskipulagi Reykjavíkur þar sem gert er ráð fyrir að 90% nýrra íbúða verði innan þéttbýlismarka. Þétting byggðar og borgarskipulag 21. aldar eru því risastór loftslagsmál. Annað sem vert er að halda rækilega til haga í umræðunni um loftslagsbreytingar eru stórar og kostnaðarsamar framkvæmdir á vegum sveitarfélaganna, eins og Borgarlínan og gas- og jarðgerðarstöðin í Álfsnesi. Fyrirhugaðar framkvæmdir og kostnaðurinn hafa farið misvel í íbúa höfuðborgarsvæðisins og í kosningabaráttunni á síðasta ári voru þær mikið bitbein. Hvað sem því líður hefur náðst góð þverpólitísk samstaða um framkvæmdirnar enda eru þær skynsamlegar og skila miklum umhverfislegum ábata til samfélagsins og auka lífsgæði íbúa þegar upp er staðið. Íbúar höfuðborgarsvæðisins eiga eftir að finna á eigin skinni hversu miklar og jákvæðar breytingarnar verða með tilkomu þeirra. Þetta eru frábærar framkvæmdir og mikilvægt framlag í baráttunni við loftslagsvá. Þær eru ýmsar aðgerðirnar í borgarlandinu sem stuðla að umhverfsvernd og grænum lífsstíl þótt við gerum okkur ekki alltaf grein fyrir því. Við höfum vanist innviðunum og mikið af þeim er hluti af okkar daglega lífi: Hjólastæði, grenndarstöðvar, djúpgámar, rafhlöður í bílastæðahúsum og við stofnanir borgarinnar, almenningssamgöngur, hjólastígar og göngugötur. Listinn er lengri en þessi upptalning gefur nokkra mynd af því hvernig stefnumótun um mannvænt samfélag þar sem tekið er mið af því að sporna við loftslagsbreytingum af mannavöldum fléttast inn í daglegt líf okkar. Eins og ég nefndi í upphafi greinarinnar sýna niðurstöður Gallup að fólki finnst stjórnvöld ekki nógu dugleg. Rúmlega 60% þátttakenda telur að stjórnmálamenn geri of lítið til að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda. Þótt allt okkar skipulag og rekstur í Reykjavík miði að því að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og fjölmargt sé gert nú þegar (eða standi til að gera) eins og ég rakti hér að framan, þá er ég sammála þessari afstöðu. Við getum verið mun róttækari og gert miklu meira, betur og hraðar. Þetta eru hvetjandi skilaboð til okkar í Reykjavík og ég vona að allir kjörnir fulltrúar taki þau til sín og vinni saman að því að gera Reykjavík sem fyrst kolefnishlutlausa.Höfundur er formaður umhverfis- og heilbrigðisráðs Reykjavíkur.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun