Börn og foreldrar eru besta fjárfestingin! Ásmundur Einar Daðason skrifar 19. ágúst 2021 08:01 Vellíðan og velsæld barna ættu alltaf að vera okkar helsta keppikefli. Þótt við séum flest sammála um það eru kappsmálin hins vegar fleiri og áherslan á börnin á það til að vera víkjandi í önnum okkar og amstri. Við eigum það líka til að ruglast á velmegun og velsæld. Velmegun snýst um neyslu, tekjur, auð og efnislegar þarfir. Velsældin ristir dýpra og snertir ást og umhyggju í uppeldi, andlegt jafnvægi, sjálfstraust og aðstæður til þess að þroskast og takast á við lífið. Velferð sem felst í góðu atlæti og örvun er auðlind sem hefur mikil áhrif á þjóðarhag til lengri tíma . Ný velferðarþjónusta fyrir börn og foreldra Hugsuðurinn Benjamín Franklín sagði eitt sinn að fjárfesting í menntun skilaði mesta arðinum. Það er ein leið til þess að segja að fjárfesting í fólki sé sú arðbærasta sem völ er á. Um þetta er ég sannfærður og hef því leitt vinnu undanfarin þrjú árvið að reisa undirstöður nýrrar velsældarþjónustu fyrir börn á Íslandi. Markmið hennar er að tryggja börnum og fjölskyldum stuðning um leið og vandi kemur fram og einfalda leið þeirra að úrlausn. Hljómar auðvelt en er í raun risavaxið verkefni. Hér tel ég óhætt að fullyrða að um sé að ræða mestu umbætur í þessum málaflokki í áratugi. Áföll í æsku kosta 100 milljarða árlega Það segir sig sjálft að lífsgæði barna aukast með því að þau fái þjónustu við hæfi, þegar á þarf að halda. En hefur slíkt inngrip mögulega einnig fjárhagslegan ávinning fyrir samfélagið? Við létum meta fyrirhugaðar breytingar á velferðarþjónustu og auknum snemmtækum stuðningi fyrir börn með tilliti til kostnaðar og ávinnings til lengri tíma. Niðurstöður utanaðkomandi hagfræðings voru sláandi: Kostnaður samfélags okkar af því, sem rekja má til áfalla í æsku, nemur tæplega 100 milljörðum króna árlega. Slík áföll geta haft mikil áhrif á börn. Rannsóknir sýna að þau geta orsakað sjúkdóma og örorku síðar á lífsleiðinni ásamt því að valda öðrum samfélagslegum vandamálum og jafnvel ótímabærum dauðsföllum. Áfallakostnaður sést í auknum útgjöldum opinberrar þjónustu. Þar er um að ræða allt að 45 milljarða króna árlega í ýmsum þjónustukerfum. Auknar tilfærslur í félagslega kerfinu nema um 20 milljörðum króna árlega. Þessu til viðbótar má ætla að fjarvera þeirra sem orðið hafa fyrir áföllum í æsku, frá vinnumarkaði, leiði til lægri skatttekna sem talið er að nemi um 30 milljörðum króna árlega. Með fyrirbyggjandi aðgerðum og forvörnum, sem miða að því að koma í veg fyrir áföll og erfiðleika í uppvexti, getum við dregið verulega úr þessum gríðarlega 100 milljarða króna kostnaði á ári. Í sjálfu sér ætti umhyggja og metnaður fyrir velsæld barna að vera nægur rökstuðningur fyrir því að verja meira fé til nýrrar velferðarþjónustu í þágu þeirra. En nú bætist það við að hægt er að sýna svart á hvítu fram á að um er að ræða eina bestu fjárfestingu sem við sem samfélag eigum kost á. Við þurfum breytta hugsun! Þörf er fyrir umbyltingu á nálgun okkar við velferðarmál. Við þurfum að nálgast velferðarkerfið okkar út frá fjárfestingahugsun, viðurkenna að betri og árangursríkari þjónusta sé fjárfesting sem skilar sér margfalt til samfélagsins með margvíslegum hætti. Um leið þurfum við að endurskoða hvernig við mælum árangur samfélagsins og þá er ekki nóg að líta eingöngu til efnislegra þátta líkt og vikið var að í upphafi þessarar greinar. Stjórnmál 21. aldarinnar þurfa að snúast um fjárfestingu í fólki, um að tryggja því fullnægjandi þjónustu, valdeflingu og aukið sjálfstæði. Við höfum stigið fyrstu skrefin á kjörtímabilinu en betur má ef duga skal. Það er mikilvægt að við breytum um stefnu að þessu leyti. Ísland hefur alla burði til að vera leiðandi á þessu sviði, í því liggja gríðarleg verðmæti bæði fyrir einstaklingana sjálfa og samfélagið allt. Við erum nefnilega rétt að byrja! Höfundur er félags- og barnamálaráðherra og oddviti Framsóknarflokksins í Reykjavíkurkjördæmi norður við næstu Alþingiskosningar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ásmundur Einar Daðason Skoðun: Kosningar 2021 Alþingiskosningar 2021 Framsóknarflokkurinn Börn og uppeldi Mest lesið Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson Skoðun Skoðun Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Vellíðan og velsæld barna ættu alltaf að vera okkar helsta keppikefli. Þótt við séum flest sammála um það eru kappsmálin hins vegar fleiri og áherslan á börnin á það til að vera víkjandi í önnum okkar og amstri. Við eigum það líka til að ruglast á velmegun og velsæld. Velmegun snýst um neyslu, tekjur, auð og efnislegar þarfir. Velsældin ristir dýpra og snertir ást og umhyggju í uppeldi, andlegt jafnvægi, sjálfstraust og aðstæður til þess að þroskast og takast á við lífið. Velferð sem felst í góðu atlæti og örvun er auðlind sem hefur mikil áhrif á þjóðarhag til lengri tíma . Ný velferðarþjónusta fyrir börn og foreldra Hugsuðurinn Benjamín Franklín sagði eitt sinn að fjárfesting í menntun skilaði mesta arðinum. Það er ein leið til þess að segja að fjárfesting í fólki sé sú arðbærasta sem völ er á. Um þetta er ég sannfærður og hef því leitt vinnu undanfarin þrjú árvið að reisa undirstöður nýrrar velsældarþjónustu fyrir börn á Íslandi. Markmið hennar er að tryggja börnum og fjölskyldum stuðning um leið og vandi kemur fram og einfalda leið þeirra að úrlausn. Hljómar auðvelt en er í raun risavaxið verkefni. Hér tel ég óhætt að fullyrða að um sé að ræða mestu umbætur í þessum málaflokki í áratugi. Áföll í æsku kosta 100 milljarða árlega Það segir sig sjálft að lífsgæði barna aukast með því að þau fái þjónustu við hæfi, þegar á þarf að halda. En hefur slíkt inngrip mögulega einnig fjárhagslegan ávinning fyrir samfélagið? Við létum meta fyrirhugaðar breytingar á velferðarþjónustu og auknum snemmtækum stuðningi fyrir börn með tilliti til kostnaðar og ávinnings til lengri tíma. Niðurstöður utanaðkomandi hagfræðings voru sláandi: Kostnaður samfélags okkar af því, sem rekja má til áfalla í æsku, nemur tæplega 100 milljörðum króna árlega. Slík áföll geta haft mikil áhrif á börn. Rannsóknir sýna að þau geta orsakað sjúkdóma og örorku síðar á lífsleiðinni ásamt því að valda öðrum samfélagslegum vandamálum og jafnvel ótímabærum dauðsföllum. Áfallakostnaður sést í auknum útgjöldum opinberrar þjónustu. Þar er um að ræða allt að 45 milljarða króna árlega í ýmsum þjónustukerfum. Auknar tilfærslur í félagslega kerfinu nema um 20 milljörðum króna árlega. Þessu til viðbótar má ætla að fjarvera þeirra sem orðið hafa fyrir áföllum í æsku, frá vinnumarkaði, leiði til lægri skatttekna sem talið er að nemi um 30 milljörðum króna árlega. Með fyrirbyggjandi aðgerðum og forvörnum, sem miða að því að koma í veg fyrir áföll og erfiðleika í uppvexti, getum við dregið verulega úr þessum gríðarlega 100 milljarða króna kostnaði á ári. Í sjálfu sér ætti umhyggja og metnaður fyrir velsæld barna að vera nægur rökstuðningur fyrir því að verja meira fé til nýrrar velferðarþjónustu í þágu þeirra. En nú bætist það við að hægt er að sýna svart á hvítu fram á að um er að ræða eina bestu fjárfestingu sem við sem samfélag eigum kost á. Við þurfum breytta hugsun! Þörf er fyrir umbyltingu á nálgun okkar við velferðarmál. Við þurfum að nálgast velferðarkerfið okkar út frá fjárfestingahugsun, viðurkenna að betri og árangursríkari þjónusta sé fjárfesting sem skilar sér margfalt til samfélagsins með margvíslegum hætti. Um leið þurfum við að endurskoða hvernig við mælum árangur samfélagsins og þá er ekki nóg að líta eingöngu til efnislegra þátta líkt og vikið var að í upphafi þessarar greinar. Stjórnmál 21. aldarinnar þurfa að snúast um fjárfestingu í fólki, um að tryggja því fullnægjandi þjónustu, valdeflingu og aukið sjálfstæði. Við höfum stigið fyrstu skrefin á kjörtímabilinu en betur má ef duga skal. Það er mikilvægt að við breytum um stefnu að þessu leyti. Ísland hefur alla burði til að vera leiðandi á þessu sviði, í því liggja gríðarleg verðmæti bæði fyrir einstaklingana sjálfa og samfélagið allt. Við erum nefnilega rétt að byrja! Höfundur er félags- og barnamálaráðherra og oddviti Framsóknarflokksins í Reykjavíkurkjördæmi norður við næstu Alþingiskosningar.
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun