Íslenskt fyrirtæki brautryðjandi í baráttunni við fjölónæmar bakteríur Heimir Már Pétursson skrifar 13. apríl 2023 19:32 Egill Másson framkvæmdastjóri Akthelia og Guðmundur Hrafn Guðmundsson prófessor í frumulíffræði við Háskóla íslands sem leiðir rannsóknir Akthelia lyfjaþróunarfyrirtækisins. Háskóli Íslands/Kristinn Ingvarsson Íslenska lyfjaþróunarfyrirtækið Akthelia er brautryðjandi í rannsóknum sem leitt gætu til byltingar í baráttunni við bakteríur sem í vaxandi mæli verða ónæmar fyrir sýklalyfjum. Evrópusambandið hefur styrkt rannsóknir fyrirtækisins um tæpan milljarð sem kom á elleftu stundu því horfur voru á að loka þyrfti rannsóknarstofu fyrirtækisins vegna fjárskorts. Talið er að um fimm milljónir manna látist á hverju ári vegna aukins þols baktería gagnvart stórum hópi sýklalyfja. Óttast er að heimsfaraldur brjótist út ef bakteríurnar verða ónæmar fyrir nánast öllum sýklalyfjum. Guðmundur Hrafn Guðmundsson prófessor í frumulíffræði tók þátt í rannsóknum við Karolínska í Stokkhólmi sem voru fyrstar til að greina peptíða prótein í mannslíkamanum.Stöð 2/Ívar Guðmundur Hrafn Guðmundsson prófessor í frumulíffræði við Háskóla Íslands leiðir rannsóknir Akthelia sem eru langt komnar í að þróa efni eða lyf sem virkjar svo kallaða peptíða prótein í líkamanum sem gegna lykilhlutverki í ónæmiskerfi líkamans. Þegar bakteríurnar læra á sýklalyfin ná þær að bæla eðlileg viðbrögð peptíðanna sem annars myndu virkja varnir gegn þeim og valda þannig erfiðum sýkingum. „Með því að meðhöndla með þessum efnum gátum við snúið þessari bælingu við.“ Þessi aðferð ykkar, gæti hún komið í staðinn fyrir sýklalyf eða unnið með þeim? „Í ákveðnum tilfellum komið í staðinn en ég hugsa mest að vinna með þeim,“ segir Guðmundur Hrafn. Fyrstu bakteríudrepandi peptíðin fundust á rannsóknarstofum Karolínska spítalans í Stokkhólmi. Guðmundur Hrafn tók síðan þátt í rannsóknum þar þegar fyrstu peptíðin fundust í þekju mannslíkamans árið 1981. Peptíðin eru á húðinni og við augu og nef og annarri þekju líkamans. „Og við höfum séð það í ákveðnum dýralíkönum hvernig hægt er að nota okkar efni til að hindra að bakteríur fari yfir þekjuna og valdi sýkingum og dauða,“ segir Guðmundur Hrafn. Egill Másson framkvæmdastjóri fyrirtækisins segir styrk Evrópusambandsins upp á sex milljónir evra, eða 900 milljónir íslenskra króna skipta miklu máli. Enda munaði minnstu að loka þyrfti rannsóknarstofunni vegna fjárskorts. Egill Másson framkvæmdastjóri Akthelía segir stefnt að því að fyrstu efni fyrirtækisins verði tilbúin til notkunar árið 2030. Stöð 2/Ívar „Það sem styrkurinn gerir fyrir Aktheliu er að hann leyfir okkur að skoða ný tækifæri til notkunar á okkar efnum. Núna getum við ekki bara skoðað samhengið við ekki bakteríusýkingar heldur líka veirusýkingar, sveppasýkingar og bólgusjúkdóma,“ segir Egill. Aktelía horfir nú sérstaklega til krabbameinssjúklinga sem verði fyrir mikilli ónæmisbælingu vegna lyfjameðferða. Og hér er ekki verið að tala um óræða framtíð því rannsóknir hefjast á mönnum árið 2025 og áætlað að efnin verði tilbúin árið 2030. „Niðurstöður í dýramódelum eru mjög góðar. Þar tekst okkur að koma algerlega í veg fyrir að bakteríur leki úr meltingarvegi út í blóðið og út í líffærin,“ segir Egill. Guðmundur Hrafn fer fyrir rannsókn Akthelia en hann og Eiríkur Steingrímsson prófessor við læknadeild stofnuðu fyrirtækið fyrir 20 árum í samstarfi við Háskóla Íslands. Að verkefninu, sem nefnist IN-ARMOR, koma níu háskólar og rannsóknastofnanir ásamt sjö fyrirtækjum í níu Evrópulöndum. Heilbrigðismál Lyf Háskólar Evrópusambandið Tengdar fréttir Dauðsföllum af völdum sýklalyfjaónæmra baktería fjölgaði um 15 prósent Dauðsföllum af völdum sýklalyfjaónæmra baktería fjölgaði um 15 prósent í Bandaríkjunum árið 2020, á sama tíma og sýklalyfjum var ávísað til fjölda fólks vegna kórónuveirunnar og sýkinga hjá sjúklingum sem dvöldu langdvölum á heilbrigðisstofnunum. 13. júlí 2022 11:07 Ekki fjarlægur veruleiki að sár á fingri geti reynst dauðadómur Ef allt fer á versta veg gæti það aftur reynst dauðadómur að fá lungnabólgu eða sár á fingur. Þetta segir sérfræðingur hjá embætti landlæknis sem vísar þar í stöðu heilbrigðismála fyrir tíma áhrifaríkra sýklalyfja. 20. nóvember 2021 08:01 Íslendingar minnka sýklalyfjanotkun en enn hæstir meðal Norðurlanda Notkun sýklalyfja í íslenska heilbrigðiskerfinu hefur dregist saman um 30 prósent á fjórum árum ef tekið er mið af heildarsölu sýklalyfja hér á landi. Þrátt fyrir það notkun á slíkum lyfjum enn töluvert meiri hér en annars staðar á Norðurlöndunum. 30. september 2021 14:01 Landlæknir boðar aðgerðir gegn sýklalyfjaónæmi Heildarnotkun sýklalyfja á Íslandi minnkaði um 5 prósent milli áranna 2017 og 2018 en um 7 prósent hjá börnum yngri en fimm ára. 19. nóvember 2019 06:00 Ónæmar bakteríur geta valdið alvarlegum sýkingum Sýklalyfjaónæmi hefur aukist gífurlega á undanförnum árum og er orðin ein stærsta ógnin við heilbrigði sem mannkynið stendur frammi fyrir í dag. Florealis býður upp á jurtalyfið Lyngonia. Lyfið er eina viðurkennda meðferðin við endurteknum, vægum þvagfærasýkingum hjá konum, sem ekki er hefðbundið sýklalyf. 17. júlí 2019 12:00 Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira
Talið er að um fimm milljónir manna látist á hverju ári vegna aukins þols baktería gagnvart stórum hópi sýklalyfja. Óttast er að heimsfaraldur brjótist út ef bakteríurnar verða ónæmar fyrir nánast öllum sýklalyfjum. Guðmundur Hrafn Guðmundsson prófessor í frumulíffræði tók þátt í rannsóknum við Karolínska í Stokkhólmi sem voru fyrstar til að greina peptíða prótein í mannslíkamanum.Stöð 2/Ívar Guðmundur Hrafn Guðmundsson prófessor í frumulíffræði við Háskóla Íslands leiðir rannsóknir Akthelia sem eru langt komnar í að þróa efni eða lyf sem virkjar svo kallaða peptíða prótein í líkamanum sem gegna lykilhlutverki í ónæmiskerfi líkamans. Þegar bakteríurnar læra á sýklalyfin ná þær að bæla eðlileg viðbrögð peptíðanna sem annars myndu virkja varnir gegn þeim og valda þannig erfiðum sýkingum. „Með því að meðhöndla með þessum efnum gátum við snúið þessari bælingu við.“ Þessi aðferð ykkar, gæti hún komið í staðinn fyrir sýklalyf eða unnið með þeim? „Í ákveðnum tilfellum komið í staðinn en ég hugsa mest að vinna með þeim,“ segir Guðmundur Hrafn. Fyrstu bakteríudrepandi peptíðin fundust á rannsóknarstofum Karolínska spítalans í Stokkhólmi. Guðmundur Hrafn tók síðan þátt í rannsóknum þar þegar fyrstu peptíðin fundust í þekju mannslíkamans árið 1981. Peptíðin eru á húðinni og við augu og nef og annarri þekju líkamans. „Og við höfum séð það í ákveðnum dýralíkönum hvernig hægt er að nota okkar efni til að hindra að bakteríur fari yfir þekjuna og valdi sýkingum og dauða,“ segir Guðmundur Hrafn. Egill Másson framkvæmdastjóri fyrirtækisins segir styrk Evrópusambandsins upp á sex milljónir evra, eða 900 milljónir íslenskra króna skipta miklu máli. Enda munaði minnstu að loka þyrfti rannsóknarstofunni vegna fjárskorts. Egill Másson framkvæmdastjóri Akthelía segir stefnt að því að fyrstu efni fyrirtækisins verði tilbúin til notkunar árið 2030. Stöð 2/Ívar „Það sem styrkurinn gerir fyrir Aktheliu er að hann leyfir okkur að skoða ný tækifæri til notkunar á okkar efnum. Núna getum við ekki bara skoðað samhengið við ekki bakteríusýkingar heldur líka veirusýkingar, sveppasýkingar og bólgusjúkdóma,“ segir Egill. Aktelía horfir nú sérstaklega til krabbameinssjúklinga sem verði fyrir mikilli ónæmisbælingu vegna lyfjameðferða. Og hér er ekki verið að tala um óræða framtíð því rannsóknir hefjast á mönnum árið 2025 og áætlað að efnin verði tilbúin árið 2030. „Niðurstöður í dýramódelum eru mjög góðar. Þar tekst okkur að koma algerlega í veg fyrir að bakteríur leki úr meltingarvegi út í blóðið og út í líffærin,“ segir Egill. Guðmundur Hrafn fer fyrir rannsókn Akthelia en hann og Eiríkur Steingrímsson prófessor við læknadeild stofnuðu fyrirtækið fyrir 20 árum í samstarfi við Háskóla Íslands. Að verkefninu, sem nefnist IN-ARMOR, koma níu háskólar og rannsóknastofnanir ásamt sjö fyrirtækjum í níu Evrópulöndum.
Heilbrigðismál Lyf Háskólar Evrópusambandið Tengdar fréttir Dauðsföllum af völdum sýklalyfjaónæmra baktería fjölgaði um 15 prósent Dauðsföllum af völdum sýklalyfjaónæmra baktería fjölgaði um 15 prósent í Bandaríkjunum árið 2020, á sama tíma og sýklalyfjum var ávísað til fjölda fólks vegna kórónuveirunnar og sýkinga hjá sjúklingum sem dvöldu langdvölum á heilbrigðisstofnunum. 13. júlí 2022 11:07 Ekki fjarlægur veruleiki að sár á fingri geti reynst dauðadómur Ef allt fer á versta veg gæti það aftur reynst dauðadómur að fá lungnabólgu eða sár á fingur. Þetta segir sérfræðingur hjá embætti landlæknis sem vísar þar í stöðu heilbrigðismála fyrir tíma áhrifaríkra sýklalyfja. 20. nóvember 2021 08:01 Íslendingar minnka sýklalyfjanotkun en enn hæstir meðal Norðurlanda Notkun sýklalyfja í íslenska heilbrigðiskerfinu hefur dregist saman um 30 prósent á fjórum árum ef tekið er mið af heildarsölu sýklalyfja hér á landi. Þrátt fyrir það notkun á slíkum lyfjum enn töluvert meiri hér en annars staðar á Norðurlöndunum. 30. september 2021 14:01 Landlæknir boðar aðgerðir gegn sýklalyfjaónæmi Heildarnotkun sýklalyfja á Íslandi minnkaði um 5 prósent milli áranna 2017 og 2018 en um 7 prósent hjá börnum yngri en fimm ára. 19. nóvember 2019 06:00 Ónæmar bakteríur geta valdið alvarlegum sýkingum Sýklalyfjaónæmi hefur aukist gífurlega á undanförnum árum og er orðin ein stærsta ógnin við heilbrigði sem mannkynið stendur frammi fyrir í dag. Florealis býður upp á jurtalyfið Lyngonia. Lyfið er eina viðurkennda meðferðin við endurteknum, vægum þvagfærasýkingum hjá konum, sem ekki er hefðbundið sýklalyf. 17. júlí 2019 12:00 Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira
Dauðsföllum af völdum sýklalyfjaónæmra baktería fjölgaði um 15 prósent Dauðsföllum af völdum sýklalyfjaónæmra baktería fjölgaði um 15 prósent í Bandaríkjunum árið 2020, á sama tíma og sýklalyfjum var ávísað til fjölda fólks vegna kórónuveirunnar og sýkinga hjá sjúklingum sem dvöldu langdvölum á heilbrigðisstofnunum. 13. júlí 2022 11:07
Ekki fjarlægur veruleiki að sár á fingri geti reynst dauðadómur Ef allt fer á versta veg gæti það aftur reynst dauðadómur að fá lungnabólgu eða sár á fingur. Þetta segir sérfræðingur hjá embætti landlæknis sem vísar þar í stöðu heilbrigðismála fyrir tíma áhrifaríkra sýklalyfja. 20. nóvember 2021 08:01
Íslendingar minnka sýklalyfjanotkun en enn hæstir meðal Norðurlanda Notkun sýklalyfja í íslenska heilbrigðiskerfinu hefur dregist saman um 30 prósent á fjórum árum ef tekið er mið af heildarsölu sýklalyfja hér á landi. Þrátt fyrir það notkun á slíkum lyfjum enn töluvert meiri hér en annars staðar á Norðurlöndunum. 30. september 2021 14:01
Landlæknir boðar aðgerðir gegn sýklalyfjaónæmi Heildarnotkun sýklalyfja á Íslandi minnkaði um 5 prósent milli áranna 2017 og 2018 en um 7 prósent hjá börnum yngri en fimm ára. 19. nóvember 2019 06:00
Ónæmar bakteríur geta valdið alvarlegum sýkingum Sýklalyfjaónæmi hefur aukist gífurlega á undanförnum árum og er orðin ein stærsta ógnin við heilbrigði sem mannkynið stendur frammi fyrir í dag. Florealis býður upp á jurtalyfið Lyngonia. Lyfið er eina viðurkennda meðferðin við endurteknum, vægum þvagfærasýkingum hjá konum, sem ekki er hefðbundið sýklalyf. 17. júlí 2019 12:00