Bárðarbunga sennilega öflugasta eldstöðvarkerfi landsins Birgir Olgeirsson skrifar 22. apríl 2020 07:00 Páll Einarsson, prófessor í jarðeðlisfræði. Stöð 2/Arnar Halldórsson. Bárðarbunga er sennilega öflugasta eldstöðvakerfi landsins og í undirbúningi fyrir næsta gos. Ásamt því að vera hugsanlega það öflugasta er Bárðarbunga einnig viðamesta eldstöðvarkerfi landsins, allt að 190 kílómetra langt og 25 kílómetra breitt. Á mánudag varð öflugur skjálfti í Bárðarbungu, tæplega fimm á stærð, en fimm skjálftar hafa orðið í Bárðarbungu af þeirri stærð frá því gosið í Holuhrauni lauk árið 2015. Árið 2014 var vel fylgst með Bárðarbungu enda augljóst að þar var kvikusöfnun í gangi. 29. ágúst það ár hafði kvikan í Bárðarbungu leitað 50 kílómetra norðaustur og kom upp á eins kílómetra langri sprungu í Holuhrauni. 28. febrúar árið 2015 lýsti vísindaráð almannavarna því yfir að gosinu í Holuhrauni væri lokið. En friðurinn stóð ekki yfir lengi. Haustið 2015 var kvikusöfnun hafin á ný með tilheyrandi skjálftavirkni sem enn stendur yfir. Eldstöðvarkefi Bárðarbungu nær suðvestur til Torfajökuls og norðaustur að Öskju.map.is „Þessi stóri skjálfti á mánudag er framhald af röð af slíkum skjálftum sem hefur verið í gangi alveg síðan haustið 2015 eftir að gosinu í Holuhrauni lauk og siginu þar með í Bárðarbungu. Þá var rólegt í nokkra mánuði en síðan fór að aukast skjálftavirknin aftur haustið 2015 og aðrar vísbendingar voru um það að það væri hafin kvikusöfnun upp á nýtt í Bárðarbungu. Þetta hefur haldið áfram óslitið síðan. Það líða nokkrir mánuðir á milli stórra skjálfta eins og núna eru en þetta er í raun og veru bara framhald af þessari skjálftasyrpu sem hófst þarna haustið 2015,“ segir Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur, um væringarnar í Bárðarbungu. Gosið gæti hvar sem er á Bárðarbungukerfinu Hann segir eldstöðvarkerfi Bárðarbungu í fullum gangi. „Þannig að það er í gangi raun og veru atburðarás sem ekkert sér fyrir endann á. Þetta er bara liður í henni. Ef að þessi kvikusöfnun heldur áfram þá leiðir það nú til frekari atburða og þeir gætu verið af ýmsum toga því Bárðarbungu eldstöðvarkerfið er mjög öflugt kerfi. Sennilega það öflugasta hér á landi.“ Páll bendir á að eldstöðvarkerfi Bárðarbungu nái alla leið suðvestur í Torfajökul og norðaustur að Öskju. „Þannig að það gæti svo sem verið atburðir hvar sem er á þessu kerfi. Bárðarbunga er naflinn í kerfinu og þar sum sé kvikusöfnun í gangi,“ segir Páll. Gæti tekið ár og áratugi Þetta ferli geti tekið mörg ár og ekkert endilega að fara að gerast á næstu vikum eða mánuðum. „Það gæti tekið ár eða jafnvel áratugi að safna þeirri kviku sem þarf til að koma næstu atburðum af stað.“ Við hvernig gosi má búast úr Bárðarbungu segir Páll ekki til neins að koma með einhverja heimsendaspá þó að Bárðarbungu sé að safna kviku. Eldstöðvarkerfin á Íslandi eru rúmlega þrjátíu talsins. „Þau geta gosið litlum gosum, stórum gosum og hamfaragosum. Og Bárðarbunga er kannski öflugasta kerfið. Bárðarbungukerfið er allavega það lang umfangsmesta af eldstöðvarkerfunum hér á landi. Hún getur gert alla mögulega skapaða hluti. Það geta verið hryllilegir atburðir og það geta verið meinlausir atburðir,“ segir Páll. Nokkur kerfi sýnt lífsmark Þetta sé partur af því að lifa á Íslandi þar sem eru 30 virk eldstöðvarkerfi og fjögur til fimm þeirra hafi sýnt lífsmark undanfarna mánuði og ár. „Og Bárðarbunga er eitt af þeim. Grímsvötn eru nú kannski einna næst því að gjósa. Þar hefur gos verið í undirbúningi alveg síðan síðasta gosi lauk árið 2011. Hekla hefur verið líka að undirbúa gos frá 2000 þegar hún gaus síðast. Katla er með allra rólegasta móti um þessar mundir. Það er kannski ekki við miklu að búast þar eins og sakir standa. En svo erum við náttúrlega með eldfjallakerfi hér nálægt höfuðborgarsvæðinu sem er Grindavík. Það hefur sýnt merki um kvikusöfnun alveg núna síðan í lok janúar,“ segir Páll Síðastliðinn ellefu hundruð ár hefur gosið 27 sinnum í Bárðarbungu, eða ríflega tvisvar á hverri öld. Eldgos og jarðhræringar Bárðarbunga Mest lesið Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Innlent Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Fleiri fréttir Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Skorar á ríkisstjórnina að fjármagna íslenskunám Eggert Benedikt settur forstjóri Hafró Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Rafmagnslaust á Dalvík, Hrísey og nágrenni Hætt við sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Bjóða Grindvíkingum á seiglunámskeið Fimmtungur getur ekki keypt afmælisgjafir fyrir börnin sín Reyna að bjarga starfseminni á Möltu og slæmar fregnir af makrílveiðinni Bein útsending: Loftslagsdagurinn Bein útsending: Staða launafólks á Íslandi Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Konur og háskólamenntaðir líklegri til að vilja frekari aðgerðir gegn Ísrael Bein útsending: Heilbrigðistæknilausnir og -þjónusta Biskup Íslands heimsækir Úkraínu Sjá meira
Bárðarbunga er sennilega öflugasta eldstöðvakerfi landsins og í undirbúningi fyrir næsta gos. Ásamt því að vera hugsanlega það öflugasta er Bárðarbunga einnig viðamesta eldstöðvarkerfi landsins, allt að 190 kílómetra langt og 25 kílómetra breitt. Á mánudag varð öflugur skjálfti í Bárðarbungu, tæplega fimm á stærð, en fimm skjálftar hafa orðið í Bárðarbungu af þeirri stærð frá því gosið í Holuhrauni lauk árið 2015. Árið 2014 var vel fylgst með Bárðarbungu enda augljóst að þar var kvikusöfnun í gangi. 29. ágúst það ár hafði kvikan í Bárðarbungu leitað 50 kílómetra norðaustur og kom upp á eins kílómetra langri sprungu í Holuhrauni. 28. febrúar árið 2015 lýsti vísindaráð almannavarna því yfir að gosinu í Holuhrauni væri lokið. En friðurinn stóð ekki yfir lengi. Haustið 2015 var kvikusöfnun hafin á ný með tilheyrandi skjálftavirkni sem enn stendur yfir. Eldstöðvarkefi Bárðarbungu nær suðvestur til Torfajökuls og norðaustur að Öskju.map.is „Þessi stóri skjálfti á mánudag er framhald af röð af slíkum skjálftum sem hefur verið í gangi alveg síðan haustið 2015 eftir að gosinu í Holuhrauni lauk og siginu þar með í Bárðarbungu. Þá var rólegt í nokkra mánuði en síðan fór að aukast skjálftavirknin aftur haustið 2015 og aðrar vísbendingar voru um það að það væri hafin kvikusöfnun upp á nýtt í Bárðarbungu. Þetta hefur haldið áfram óslitið síðan. Það líða nokkrir mánuðir á milli stórra skjálfta eins og núna eru en þetta er í raun og veru bara framhald af þessari skjálftasyrpu sem hófst þarna haustið 2015,“ segir Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur, um væringarnar í Bárðarbungu. Gosið gæti hvar sem er á Bárðarbungukerfinu Hann segir eldstöðvarkerfi Bárðarbungu í fullum gangi. „Þannig að það er í gangi raun og veru atburðarás sem ekkert sér fyrir endann á. Þetta er bara liður í henni. Ef að þessi kvikusöfnun heldur áfram þá leiðir það nú til frekari atburða og þeir gætu verið af ýmsum toga því Bárðarbungu eldstöðvarkerfið er mjög öflugt kerfi. Sennilega það öflugasta hér á landi.“ Páll bendir á að eldstöðvarkerfi Bárðarbungu nái alla leið suðvestur í Torfajökul og norðaustur að Öskju. „Þannig að það gæti svo sem verið atburðir hvar sem er á þessu kerfi. Bárðarbunga er naflinn í kerfinu og þar sum sé kvikusöfnun í gangi,“ segir Páll. Gæti tekið ár og áratugi Þetta ferli geti tekið mörg ár og ekkert endilega að fara að gerast á næstu vikum eða mánuðum. „Það gæti tekið ár eða jafnvel áratugi að safna þeirri kviku sem þarf til að koma næstu atburðum af stað.“ Við hvernig gosi má búast úr Bárðarbungu segir Páll ekki til neins að koma með einhverja heimsendaspá þó að Bárðarbungu sé að safna kviku. Eldstöðvarkerfin á Íslandi eru rúmlega þrjátíu talsins. „Þau geta gosið litlum gosum, stórum gosum og hamfaragosum. Og Bárðarbunga er kannski öflugasta kerfið. Bárðarbungukerfið er allavega það lang umfangsmesta af eldstöðvarkerfunum hér á landi. Hún getur gert alla mögulega skapaða hluti. Það geta verið hryllilegir atburðir og það geta verið meinlausir atburðir,“ segir Páll. Nokkur kerfi sýnt lífsmark Þetta sé partur af því að lifa á Íslandi þar sem eru 30 virk eldstöðvarkerfi og fjögur til fimm þeirra hafi sýnt lífsmark undanfarna mánuði og ár. „Og Bárðarbunga er eitt af þeim. Grímsvötn eru nú kannski einna næst því að gjósa. Þar hefur gos verið í undirbúningi alveg síðan síðasta gosi lauk árið 2011. Hekla hefur verið líka að undirbúa gos frá 2000 þegar hún gaus síðast. Katla er með allra rólegasta móti um þessar mundir. Það er kannski ekki við miklu að búast þar eins og sakir standa. En svo erum við náttúrlega með eldfjallakerfi hér nálægt höfuðborgarsvæðinu sem er Grindavík. Það hefur sýnt merki um kvikusöfnun alveg núna síðan í lok janúar,“ segir Páll Síðastliðinn ellefu hundruð ár hefur gosið 27 sinnum í Bárðarbungu, eða ríflega tvisvar á hverri öld.
Eldgos og jarðhræringar Bárðarbunga Mest lesið Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Innlent Frelsisflotinn umkringdur og farþegar fluttir til Ísraels Erlent Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Innlent Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Innlent Telja sig hafa fundið skipið sem skaut drónunum Erlent Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Innlent Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Innlent Fleiri fréttir Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Skorar á ríkisstjórnina að fjármagna íslenskunám Eggert Benedikt settur forstjóri Hafró Samtök „gamalla karla“ sem sumum finnst „kúl“ Rafmagnslaust á Dalvík, Hrísey og nágrenni Hætt við sameiningu HA og Háskólans á Bifröst Bjóða Grindvíkingum á seiglunámskeið Fimmtungur getur ekki keypt afmælisgjafir fyrir börnin sín Reyna að bjarga starfseminni á Möltu og slæmar fregnir af makrílveiðinni Bein útsending: Loftslagsdagurinn Bein útsending: Staða launafólks á Íslandi Létu sér andlát Hjörleifs í léttu rúmi liggja Konur og háskólamenntaðir líklegri til að vilja frekari aðgerðir gegn Ísrael Bein útsending: Heilbrigðistæknilausnir og -þjónusta Biskup Íslands heimsækir Úkraínu Sjá meira