40 ára plús: Myndir þú fá starfið þitt í dag ef það væri auglýst?

Námskeiðið Ferillinn eftir fertugt verður haldið næstkomandi fimmtudagskvöld en það er á vegum Herdísar og dr. Árelíu Eydísar Guðmundsdóttur borgarfulltrúa og fyrrum dósents við Háskóla Íslands. Námskeiðsefnið er meðal annars byggt á efni úr bókunum þeirra Sterkari í seinni hálfleik og Völundarhús tækifæranna.

Að skoða ferilinn sinn eftir fertugt er eitthvað sem Herdís og Árelía mæla með að fólk geri almennt. Því þetta er einmitt það tímabil í lífinu þar sem flestir eru búnir að koma sér upp húsnæði, maka, eignast börn og þau jafnvel orðin stálpuð.

„Á þessum aldri blasir oft við að fólk fari að skoða hvaða valkúrsar eru í boði,“ segir Árelía en markmið námskeiðsins er að tryggja að starfsferillinn okkar verði sem farsælastur eftir fertugt.

Myndir þú fá starfið þitt í dag ef það væri auglýst?

Herdís og Árelía segja það gera öllum gott að taka smá stöðumat þegar við erum komin yfir fertugt. Því þá erum við að öllu jafna farin að þekkja styrkleikana okkar ágætlega, hvað nærir okkur, hvaða væntingar við erum með og svo framvegis.

„Þetta er svona spurning um hvort kannski þurfi eitthvað að stilla af kúrsinn áður en lengra er haldið,“ segir Herdís.

Þá segja þær líka mikilvægt að horfa til framtíðar á starfsframann þannig að við séum sátt og ánægð, en þó alltaf að læra eitthvað nýtt og þróast áfram. Því með þróuninni eflum við atvinnuhæfni okkar á vinnumarkaði sem er síbreytilegur.

„Við viljum vera áhugavert vinnuafl en á sama tíma að starfa við eitthvað sem gefur okkur sjálfum mestu ánægjuna,“ segir Herdís og bætir við:

 Kannski gott að spyrja sig reglulega að því hvort að ef starf viðkomandi væri auglýst laust í dag hvort viðkomandi væri líklegastur til að fá starfið?“

Að hugsa um lærdóm og þróun sem eilífðarverkefni, eða okkur sjálf sem eilífðarstúdent sem er alltaf að læra, er því viðhorf sem getur gagnast þegar kemur að því að huga að starfsframanum eftir fertugt.

„Um fertugt er svo gott að skoða aðeins í sarpinn sinn, skoða hvaða störf hafa gefið viðkomandi mest, hvernig megi byggja ofan á það með styrkleikum sínum og halda ferlinum sínum áfram sáttur og glaður þannig að viðkomandi haldi áfram að læra og þróast, efla stöðugt atvinnuhæfni sína í síbreytilegu umhverfi, vera áhugavert vinnuafl en starfa á sama tíma með þeim hætti að það gefi viðkomandi sem mest,“ segir Herdís.

Að þekkja hvatana: Svo margt sem breytist hjá okkur

Árelía segir lífsánægju oft sveiflast niður á við þegar fólk er á miðjum aldri. Því sé stundum talað um þennan tíma sem „hina dimmu nótt sálarinnar,“ eða myrku daga þar sem fólk spyr stórra spurninga eins og „Hver er tilgangur minn?“

Árelía segir það hins vegar mikilvægt fyrir okkur öll að þekkja hvernig hvert lífsskeið hjá okkur, einkennist af ólíkum hlutum.

Sem þýðir að á hverju lífsskeiði geta verið ólíkir hvataþættir sem ýta við okkur. Til frekari útskýringar segir Árelía:

„Á fimmtudagsaldri er það spurning um tilgang og markmið á seinni hluta lífsins. Oft fer fólk í uppstokkun á lífi, vinnu og hjónabandi sem dæmi. Þarna helst í hendur breytingaskeið kvenna sem hefur mikil áhrif á líðan og ýtir við konum. Og margir vilja meina að það sama geti átt við hjá körlum þó það sé kannski með örlítið öðruvísi hætti.

Á sextugsaldri má segja að fólk komist oft „heim til sín aftur“ það er ef það hefur unnið vel úr þeirri endurskipulagningu sem þurfti að eiga sér stað eða tekið upp úr bakpokanum eins og ég kalla það þá finnur fólk aukna sátt. Hvatinn sem kemur þá er oft að láta á sig reyna á einhverjum nýjum sviðum.

Á sjötugsaldri finnur fólk oft hvata til að taka upp nýja ástíðu og sinna henni í auknum mæli eða að sinna stækkandi fjölskyldu meira.

Á áttræðisaldri finnur fólk oft þörf fyrir að sinna verkefnum sem lúta að því að nýta þekkingu og reynslu til þess að koma til næstu kynslóðar og á níræðisaldri má finna aukna þörf fyrir snertingu við hið andlega og að draga úr ytri verkefnum og ábyrgð.“

„Með hækkandi lífaldri og hækkandi eftirlaunaaldri er sérlega mikilvægt að hætta aldrei að hugsa um hvernig maður heldur sér best á tánum. Halda sér í það góðu formi með tilliti til atvinnuhæfni því að lífaldur segi ekkert til um atvinnuhæfni manns,“ segir Herdís Pála.

Að þekkja sjálfan sig og sínar þrár og drauma

Árelía og Herdís segja að hvataþættir ekkert endilega bundna við aldur, heldur frekar því á hvaða lífskeiði við erum.

„Fólk á mjög ólíkum aldri getur verið á sama stigi lífsins, til dæmis hvað varðar að vera með ung börn eða engin börn, aldraða foreldra eða annað,“ segir Herdís.

Aðalmálið er hins vegar að átta sig á því hvernig við getum nýtt hvatana okkar til þess að gera meira af því sem okkur finnst gaman eða uppfyllir okkar þarfir eða markmið.

Með þetta í huga munu þátttakendur því gera æfingar á námskeiðinu á fimmtudag þar sem hver og einn teiknar upp ólíkar sviðsmyndir eftir því hvað hentar hverjum og einum. Og þá auðvitað til að sjá, hvaða leiðir eru líklegastar til að tryggja að starfsframinn verði sem farsælastur og ánægjulegastur til framtíðar.

Þá verður farið yfir atriði eins og hvernig hámarkar maður starfsgleði, hvernig er gott að undirbúa sig undir framhald ferils eða breytingar á vinnumarkaði eða hjá vinnuveitanda og svo framvegis.

Mikilvægasta markmiðið er að þekkja sjálfan sig, þekkja þrár sínar og drauma og setja sér markmið um að láta þá rætast. 

Taka stöðuna og auka með sér hugrekki og forvitni á þeim sviðum sem ástríða þeirra kveikir þeim. 

Hvort sem það er að sameina ferðalög og vinnu og nýta sér það besta sem vinnumarkaðurinn hefur að bjóða,“ 

segir Árelía og bætir við:

„Þannig lifum við þá tíma þar sem fólk getur unnið hvar sem er, fyrir hvern sem er og með hverjum sem er. Þetta þýðir að þú getur sameinað ástríðuna fyrir matseld með því að læra ítalska matargerð á Ítalíu á sama tíma og þú vinnur verkefni fyrir fyrirtæki hvort sem þau eru á Íslandi eða annars staðar í heiminum. Eða þá að flytja í sveit á Vestfjörðum og vinna þaðan. Mikilvægast er að lifa lifandi og nýta hvert andartak lífsins vel.“