Í yfirlýsingu peningastefnunefndar Seðlabankans í morgun segir að verðbólguþrýstingur haldi áfram að aukast og verðhækkanir nái til æ fleiri þátta. Verðbólga mælist nú 10,2% og verðbólguvæntingar væru enn yfir markmiði bankans. Raunvextir hans hefðu lækkað frá því meginvextir voru síðast hækkaðir í febrúar.
„Hagvöxtur var mikill í fyrra og vel umfram það sem þjóðarbúskapurinn getur staðið undir til lengdar. Innlend eftirspurn jókst meira en gert var ráð fyrir í febrúar og vísbendingar eru um að hún hafi verið kröftugri í ársbyrjun en talið var,“ sagði Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri þegar hann kynnti eins prósentustiga hækkun meginvaxta bankans í morgun.
Vandinn væri í hnotskurn sá að það væri allt á fleygiferð íhagkerfinu. Mikið um framkvæmdir og næg atvinna. Hægja þyrfti á hagkerfinu.
Mörgum kynni hins vegar að virðast að stöðugar vaxtahækkanir Seðlabankans væru ekki að virka. Ásgeir segir árangurinn meðal annars koma fram í því að fasteignamarkaðurinn hefði kólnað.
„En á sama tíma líka er gríðarlega mikill hagvöxtur. Gríðarlega mikil eftirspurn sem hefur brotist fram. Við erum í rauninni með sjóðheitt hagkerfi. Þannig að við þurfum hærri vexti. Við þurfum meira en miðlunin hefur verið góð. Það er að segja við erum að sjá vaxtahækkanir Seðlabankans skila sér,“ segir Seðlabankastjóri.
Það hefur augljóslega dregið úr kaupgetu heimila sem fengið hafa á sig aukna vaxtabyrði vegna húsnæðislána. Ásgeir segir fjármálastöðuleikanefnd hafa beint því til bankanna í síðustu viku að sýna heimilunum sveigjanleika til að auðvelda þeim að komast í gegnum þetta tímabil. Núna beini peningastefnunefnd spjótum sínum ekki hvað síst að fyrirtækjunum í landinu. Útlán til þeirra hafi aukist mikið að undanförnu enda gengið vel í fyrirtækjarekstri eftir að hömlum var létt að loknum faraldri.
„Að einhverju leyti erum við að fókusera á það núna. Að hækka vexti til að tryggja einhverja forgangsröðun í þessum verkefnum.“ Bankinn gæti hins vegar ekki beint vaxtahækkunum að einhverjum tilteknum aðilum sérstaklega, þær virkuðu á alla.
Þannig að fyrirtækin ættu líka að halda að sér hönum í fjárfestingum um þessar mundir?
„Algjörlega. Ég held að þaðsé líka mjög mikilvægt fyrir fyrirtækin aðfara með gát íþví sem þau eru að gera. Ekki spenna sig um of,“sagði Ásgeir Jónsson. Seðlabankinn muni halda áfram að hækka vexti þar til hægði á í hagkerfinu. Hann biðlaði til annarra ráðandi aðila, vinnumarkaðarins og hins opinbera að sameinast um að koma verðbólgunni niður.
