Skýrasta myndin af halastjörnunni, eða vopninu, hingað til Samúel Karl Ólason skrifar 8. ágúst 2025 10:48 Halastjarnan 3I/ATLAS séð gegnum linsur Hubble geimsjónaukans. Verið er að beina fleiri sjónaukum, eins og James Webb, að halastjörnunni til að fá frekari upplýsingar um hana. Þessi mynd var tekin 21. júlí þegar halastjarnan var í um 450 milljóna kílómetra fjarlægð frá jörðinni. AP/NASA/ESA Geimvísindamenn notuðu á dögunum Hubble geimsjónaukann til að taka skýrustu myndina hingað til af halastjörnunni 3I/Atlas sem er nú að heimsækja sólkerfi okkar. Halastjarnan á uppruna sinn að rekja utan sólkerfisins og er einungis þriðji gesturinn sem við vitum af. Halastjarnan, sem sást fyrst þann 1. júlí, þeysist um á rúmlega tvö hundruð þúsund kílómetra hraða á klukkustund en hún er ekki talin ógna jörðinni. Þá hefur ekki tekist að reikna út hvaðan hún kemur upprunalega. Hraðinn þykir til marks um að halastjarnan hafi verið á ferð um Vetrarbrautina um langt skeið. Mögulega í milljarða ára. Í hvert sinn sem hún hefur farið fram hjá nýrri stjörnu eða stjörnuþokum hefur 3I/Atlas aukið hraða sinn. Sjá einnig: Náðu myndum af gesti frá annarri stjörnu Nýju myndirnar hafa gert vísindamönnum auðveldar að áætla stærð halastjörnunnar, samkvæmt grein á vef Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA). Ískjarni halastjörnunnar er ekki sýnilegur enn á myndum en talið er að hann sé allt að 5,6 kílómetrar í þvermál en ekki minni en 320 metrar. Talið er að halastjarnan muni fara næst jörðinni þann 19. desember og vera þá í um 270 milljón kílómetra fjarlægð. Þann 2. október verður halastjarnan í um þrjátíu milljón kílómetra fjarlægð frá Mars. Skýringarmynd af sporbraut 3I/ATLAS í gegnum sólkerfið. Halastjarnan er upprunnin í öðru sólkerfi.NASA/JPL-Caltech/AP Verið er að beina öðrum sjónaukum, eins og James Webb og TESS að halastjörnunni og er búist við því að hægt verði að svara fleiri spurningum um hana eftir það. Einn vísindamannanna sem vinnur við Hubble segir gífurlega erfitt að áætla hvaðan halastjarnan kemur upprunalega. „Þetta er eins og að sjá glitta í byssukúlu einn þúsundasta hluta úr sekúndu. Þú getur ekki reiknað út með neinni nákvæmni hvaðan hún kemur,“ segir David Jewitt. Halastjarna eða vopn Halastjarnan hefur verið mikið milli tannanna á fólki frá því hún uppgötvaðist fyrst og sérstaklega eftir útgáfu umdeildrar greinar þar sem fjallað var um hvort að halastjarnan gæti mögulega verið dulbúið geimskip eða vopn. Þar er halastjarnan sett í samhengi við Fermi þversögnina svokölluðu og hina mögulegu lausn á þversögninni sem ber heitið „Dimmi skógurinn“. Fermi þversögnin er hugarfóstur ítalska eðlisfræðingsins Enrico Fermi, sem hann varpaði fram árið 1950. Í eins einföldu og stuttu máli og hægt er að útskýra þversögnina snýst hún um það að alheimurinn er margra milljarða ára gamall og inniheldur aragrúa stjarna og reikistjarna sem gætu hýst líf. Vetrarbrautin er um tíu milljarða ára gömul og um hundrað þúsund ljósár í þvermál. Fermi sagði að tölfræðilega séð ætti alheimurinn að iða af lífi, ef það væri yfir höfuð mögulegt. Einhverjar geimverur hefðu átt að hafa haft nægan tíma til að dreifa sér um Vetrarbrautina og við ættum að sjá einhver ummerki um slíkt þegar við horfum til stjarnanna. Fermi vildi vita af hverju svo væri ekki. Þetta sagði eðlisfræðingurinn benda til þess að einhvers staðar væri þröskuldur sem lífverur alheimsins ættu erfitt að komast yfir. Til dæmis gæti viti bornar lífverur verið einstaklega sjaldgæft fyrirbæri eða þröskuldurinn gæti þess í stað verið að ferðalag milli sólkerfa sé gífurlega erfitt eða jafnvel ómögulegt. Ein af mögulegum lausnum á þversögn Fermi kallast „Dimmi skógurinn“. Sú lausn gengur út á að mögulega sé stórhættulegt að leita að öðrum lífverum og siðmenningu í geimnum. Að geimverur óttist aðrar geimverur og þess vegna sendi þær engin skilaboð út í geiminn og forðist að gera sig sýnilegar, af ótta við að vera grandað af öðrum geimverum. Áhugasamir geta kynnt sér þversögn Fermi og „Dimma skóginn“ betur með því að horfa á meðfylgjandi myndband frá Kurzgesagt. Þessi áðurnefnda grein um að 3I/Atlas fjallar að hluta til um að halastjarnan gæti verið dulbúið vopn Greinin hefur verið harðlega gagnrýnd en höfundar hennar taka þó fram að þeir séu ekki endilega allir á þeim nótum að halastjarnan sé raunverulega vopn, heldur sé greinin að hluta til skemmtileg hugarleikfimi. Geimurinn Vísindi Mest lesið Sótti konuna á lögreglustöðina áður en hann réðst á hana Innlent Nauðguninni flett upp í LÖKE hjá þremur embættum Innlent Eldur í þúsund fermetra fjósi með skepnum inni Innlent Hrekur Walt-Disney líkingar þingmanns Innlent Fær ekkert greitt því að hann er Íslendingur Innlent Happdrætti Háskólans sýknað af tugmilljóna kröfu Catalinu Innlent Fluttur á slysadeild eftir hópárás Innlent Hvassir vindstrengir og kraparegn með köflum Veður Útbjuggu heimagerðar sprengjur fyrir árásir á húsnæði flóttamanna Erlent Fjöldi gesta á vellinum myndi takmarkast við 5000 Innlent Fleiri fréttir Einn uppgötvenda byggingar DNA látinn Útbjuggu heimagerðar sprengjur fyrir árásir á húsnæði flóttamanna Trump veitir Ungverjum undanþágu Skoðar að undanþiggja Ungverja viðskiptaþvingunum á Rússa Neita fregnum um að Lavrov hafi verið settur af Dæmd í fangelsi fyrir áreitið Guðmundur dæmdur í lífstíðarfangelsi fyrir morð í Svíþjóð Njósnað um konuna sem ásakaði Khan um kynferðisbrot Gefa grænt ljós á kröfur um skráningu líffræðilegs kyns í vegabréfum Rússar nærri stærstu landvinningunum í rúm tvö ár Lykilorð Louvre einfaldlega Louvre „Samlokumaðurinn“ sýknaður Féll í yfirlið í skrifstofu Trumps Segjast hafa fundið vopn frá Hamas fyrir hryðjuverk í Evrópu Rannsaka hakakrossa sem voru málaðir með blóði úr manni Pútín sagður beina kúgunartækjum sínum að eigin stuðningsmönnum Flugumferðarstjórar að bugast og dregið úr ferðum innanlands Belgar kalla saman þjóðaröryggisráð vegna drónaflugs við flugvelli Tala látinna hækkar á Filippseyjum Óttast að María sé að stela athyglinni frá Jesú á samfélagsmiðlum Tortryggnir í garð tolla Trumps Plata hermenn í hjónaband og hirða svo bæturnar Hver er Zohran Mamdani og hvað vill hann? Banna samtök íslamista og gerðu húsleit hjá fleiri Evrópuríki ná saman um verulega útþynnt loftslagsmarkmið Stofnar Facebook hóp fyrir hatur gegn sjálfum sér Sjö látnir eftir flugslysið í Kentucky Tugir látnir eftir fellibyl á Filippseyjum „Versta martröð Trumps“ kjörin borgarstjóri New York Féll til jarðar rétt eftir flugtak Sjá meira
Halastjarnan, sem sást fyrst þann 1. júlí, þeysist um á rúmlega tvö hundruð þúsund kílómetra hraða á klukkustund en hún er ekki talin ógna jörðinni. Þá hefur ekki tekist að reikna út hvaðan hún kemur upprunalega. Hraðinn þykir til marks um að halastjarnan hafi verið á ferð um Vetrarbrautina um langt skeið. Mögulega í milljarða ára. Í hvert sinn sem hún hefur farið fram hjá nýrri stjörnu eða stjörnuþokum hefur 3I/Atlas aukið hraða sinn. Sjá einnig: Náðu myndum af gesti frá annarri stjörnu Nýju myndirnar hafa gert vísindamönnum auðveldar að áætla stærð halastjörnunnar, samkvæmt grein á vef Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA). Ískjarni halastjörnunnar er ekki sýnilegur enn á myndum en talið er að hann sé allt að 5,6 kílómetrar í þvermál en ekki minni en 320 metrar. Talið er að halastjarnan muni fara næst jörðinni þann 19. desember og vera þá í um 270 milljón kílómetra fjarlægð. Þann 2. október verður halastjarnan í um þrjátíu milljón kílómetra fjarlægð frá Mars. Skýringarmynd af sporbraut 3I/ATLAS í gegnum sólkerfið. Halastjarnan er upprunnin í öðru sólkerfi.NASA/JPL-Caltech/AP Verið er að beina öðrum sjónaukum, eins og James Webb og TESS að halastjörnunni og er búist við því að hægt verði að svara fleiri spurningum um hana eftir það. Einn vísindamannanna sem vinnur við Hubble segir gífurlega erfitt að áætla hvaðan halastjarnan kemur upprunalega. „Þetta er eins og að sjá glitta í byssukúlu einn þúsundasta hluta úr sekúndu. Þú getur ekki reiknað út með neinni nákvæmni hvaðan hún kemur,“ segir David Jewitt. Halastjarna eða vopn Halastjarnan hefur verið mikið milli tannanna á fólki frá því hún uppgötvaðist fyrst og sérstaklega eftir útgáfu umdeildrar greinar þar sem fjallað var um hvort að halastjarnan gæti mögulega verið dulbúið geimskip eða vopn. Þar er halastjarnan sett í samhengi við Fermi þversögnina svokölluðu og hina mögulegu lausn á þversögninni sem ber heitið „Dimmi skógurinn“. Fermi þversögnin er hugarfóstur ítalska eðlisfræðingsins Enrico Fermi, sem hann varpaði fram árið 1950. Í eins einföldu og stuttu máli og hægt er að útskýra þversögnina snýst hún um það að alheimurinn er margra milljarða ára gamall og inniheldur aragrúa stjarna og reikistjarna sem gætu hýst líf. Vetrarbrautin er um tíu milljarða ára gömul og um hundrað þúsund ljósár í þvermál. Fermi sagði að tölfræðilega séð ætti alheimurinn að iða af lífi, ef það væri yfir höfuð mögulegt. Einhverjar geimverur hefðu átt að hafa haft nægan tíma til að dreifa sér um Vetrarbrautina og við ættum að sjá einhver ummerki um slíkt þegar við horfum til stjarnanna. Fermi vildi vita af hverju svo væri ekki. Þetta sagði eðlisfræðingurinn benda til þess að einhvers staðar væri þröskuldur sem lífverur alheimsins ættu erfitt að komast yfir. Til dæmis gæti viti bornar lífverur verið einstaklega sjaldgæft fyrirbæri eða þröskuldurinn gæti þess í stað verið að ferðalag milli sólkerfa sé gífurlega erfitt eða jafnvel ómögulegt. Ein af mögulegum lausnum á þversögn Fermi kallast „Dimmi skógurinn“. Sú lausn gengur út á að mögulega sé stórhættulegt að leita að öðrum lífverum og siðmenningu í geimnum. Að geimverur óttist aðrar geimverur og þess vegna sendi þær engin skilaboð út í geiminn og forðist að gera sig sýnilegar, af ótta við að vera grandað af öðrum geimverum. Áhugasamir geta kynnt sér þversögn Fermi og „Dimma skóginn“ betur með því að horfa á meðfylgjandi myndband frá Kurzgesagt. Þessi áðurnefnda grein um að 3I/Atlas fjallar að hluta til um að halastjarnan gæti verið dulbúið vopn Greinin hefur verið harðlega gagnrýnd en höfundar hennar taka þó fram að þeir séu ekki endilega allir á þeim nótum að halastjarnan sé raunverulega vopn, heldur sé greinin að hluta til skemmtileg hugarleikfimi.
Geimurinn Vísindi Mest lesið Sótti konuna á lögreglustöðina áður en hann réðst á hana Innlent Nauðguninni flett upp í LÖKE hjá þremur embættum Innlent Eldur í þúsund fermetra fjósi með skepnum inni Innlent Hrekur Walt-Disney líkingar þingmanns Innlent Fær ekkert greitt því að hann er Íslendingur Innlent Happdrætti Háskólans sýknað af tugmilljóna kröfu Catalinu Innlent Fluttur á slysadeild eftir hópárás Innlent Hvassir vindstrengir og kraparegn með köflum Veður Útbjuggu heimagerðar sprengjur fyrir árásir á húsnæði flóttamanna Erlent Fjöldi gesta á vellinum myndi takmarkast við 5000 Innlent Fleiri fréttir Einn uppgötvenda byggingar DNA látinn Útbjuggu heimagerðar sprengjur fyrir árásir á húsnæði flóttamanna Trump veitir Ungverjum undanþágu Skoðar að undanþiggja Ungverja viðskiptaþvingunum á Rússa Neita fregnum um að Lavrov hafi verið settur af Dæmd í fangelsi fyrir áreitið Guðmundur dæmdur í lífstíðarfangelsi fyrir morð í Svíþjóð Njósnað um konuna sem ásakaði Khan um kynferðisbrot Gefa grænt ljós á kröfur um skráningu líffræðilegs kyns í vegabréfum Rússar nærri stærstu landvinningunum í rúm tvö ár Lykilorð Louvre einfaldlega Louvre „Samlokumaðurinn“ sýknaður Féll í yfirlið í skrifstofu Trumps Segjast hafa fundið vopn frá Hamas fyrir hryðjuverk í Evrópu Rannsaka hakakrossa sem voru málaðir með blóði úr manni Pútín sagður beina kúgunartækjum sínum að eigin stuðningsmönnum Flugumferðarstjórar að bugast og dregið úr ferðum innanlands Belgar kalla saman þjóðaröryggisráð vegna drónaflugs við flugvelli Tala látinna hækkar á Filippseyjum Óttast að María sé að stela athyglinni frá Jesú á samfélagsmiðlum Tortryggnir í garð tolla Trumps Plata hermenn í hjónaband og hirða svo bæturnar Hver er Zohran Mamdani og hvað vill hann? Banna samtök íslamista og gerðu húsleit hjá fleiri Evrópuríki ná saman um verulega útþynnt loftslagsmarkmið Stofnar Facebook hóp fyrir hatur gegn sjálfum sér Sjö látnir eftir flugslysið í Kentucky Tugir látnir eftir fellibyl á Filippseyjum „Versta martröð Trumps“ kjörin borgarstjóri New York Féll til jarðar rétt eftir flugtak Sjá meira