45 ár frá upphafi eldgoss í Heimaey Birgir Olgeirsson skrifar 23. janúar 2018 15:33 Mynd sem tekin var í janúar 1973. Horft er yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey, flutningur búslóða heimamanna til lands í fullum gangi. Búslóðaflutningur, skip liggur við bryggju, vörubílar og kassar á bryggjunni, fólk að störfum við að koma kössunum um borð í skipið. Vísir/GVA Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra minnir á að í dag eru liðin 45 ár frá upphafi eldgossins á Heimaey. Gosið hófst á öðrum tímanum aðfaranótt 23. janúar og var því lýst lokið þann 3. júlí sama ár. Á þeim tíma sem gosið hófst kom það eins og gefur að skilja flatt upp á Eyjamenn sem voru flestir gegnir til náða og vísindamenn voru ekki tækjum búnir til að geta séð það fyrir. Á Vísindavef Háskóla Íslands er að finna svar eftir Þorstein Vilhjálmsson prófessor emeritus þar sem segir að eftir á gátu menn séð að að gosið hafði í rauninni gert boð á undan sér um þrjátíu klukkustundum fyrr. Þorsteinn segir að ef eldgos á borð við Heimaeyjargosið 1973 kæmi nú á dögum væru yfirgnæfandi líkur á að það geri boð á undan sér sem vísindamenn munu finna. Olgeir Sigmarsson, jarðfræðingur hjá raunvísindastofnun Háskóla Íslands, hefur einnig birt svar um gosið í Heimaey en hann segir að draga megi þann lærdóm af gosum í Vestmannaeyjum að ef gos verður í nálægð við Heimaey þá er allt eins líklegt að það gjósi einnig á Heimaey. Jafnframt megi reikna með gosi hvenær sem er í Vestmanneyjaeldstöðinni en það sama eigi reyndar við um Reykjanesskagann og þá gæti Hafnarfjörður legið í því, eins og Olgeir segir svari sínu. Í grein sem birtir á vef almannavarnadeildar Ríkislögreglustjóra kemur fram að verkefnin sem gosið í Heimaey leiddi af sér voru mjög lærdómsrík. Eldgosið hafi þannig verið frumraun almannavarnakerfisins en þar var fyrst beitt í stórri aðgerð því neyðaráætlunarskipulagi sem unnið hafði verið að koma á í almannavörnum frá því á árinu 1971. Séð yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey á öðrum degi gossins VestmannaeyjagosVísir/GVA „Fyrsta neyðaráætlun þessarar gerðar var tilbúin í ársbyrjun 1972 og var unnin fyrir Húsavíkurkaupstað. Sama ár voru unnar neyðaráætlanir fyrir Ísafjarðarkaupstað og viðbragðsáætlun vegna eldgoss í Kötlu í Mýrdalsjökli. Teknir voru til umfjöllunar í þessum neyðaráætlunum allir helstu hættuþættir, sem ógnað gætu öryggi hins almenna borgara á viðkomandi svæði og settar fram nákvæmar leiðbeiningar um virkjun neyðarþjónustunnar með tilheyrandi gátlistum,“ segir í greininni sem birtist á vef almannavarnadeildarinnar. Þar kemur fram að eldgosið í Heimaey árið 1973 hafi reynt verulega á almannavarnastarfið á Íslandi. Það undirstrikaði nauðsyn almannavarnaskipulagsins, bæði hvað varðaði brottflutning eyjaskeggja, móttöku þeirra á fastalandið og varnaraðgerðir meðan gosið stóð. Á vefnum Heimaslóð kemur fram að Vestmanneyingar voru 2,5 prósent landsmanna á þessum tíma og þurfti að koma börnum fyrir í skóla, fólki í vinnu og útvega húsnæði. Nýja fellið sem myndaðist á Heimaey fékk nafnið Eldfell. Á vef Heimaslóðar kemur fram að af 1.350 húsum bæjarins fóru 417 eignir undir hraun og aðrar 400 skemmdust að einhverju eða miklu leyti. Um miðjan september árið 1973 fluttu 1.200 bæjarbúar aftur til Eyja en í nóvember sama ár höfðu rúmlega 2.000 manns snúið til baka. Almannavarnir Eldgos og jarðhræringar Vestmannaeyjar Heimaeyjargosið 1973 Tengdar fréttir Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30 BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21 Mest lesið Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Innlent Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Innlent Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Innlent Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Innlent Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Innlent „Það er orrustan um Ísland“ Innlent „Alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ Innlent Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Innlent Stúlkur látnar afklæðast til að athuga með blæðingar Erlent Fleiri fréttir Vara við slysahættu vegna kaldavatnsleysis Vilja herða reglur um frágang rafhlaupahjóla í Reykjavík Segir valkyrjur rangnefni og vill kalla þær skjaldmeyjar Samtal við stjórnarandstöðuna fullreynt Kemur kjarnorkuvetur á eftir kjarnorkuákvæðinu? „Forsætisráðherra veit ekkert hvernig þetta hefur verið!“ „Enginn vafi á að fyrirkomulag Bílastæðasjóðs er löglegt“ Nóróveira líkleg orsök hópsýkingar á Laugarvatni „Það er orrustan um Ísland“ „Alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Ávarp forsætisráðherra og kjarnorkukafbátur við Grundartanga Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Spyr hvort draga eigi valdhafa undir húsvegg og skjóta Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Jökulhlaup úr Mýrdalsjökli í Leirá Syðri og Skálm enn í gangi Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Borgarbúar frekar hlynntir kílómetragjaldi en landsbyggðin Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Sjá meira
Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra minnir á að í dag eru liðin 45 ár frá upphafi eldgossins á Heimaey. Gosið hófst á öðrum tímanum aðfaranótt 23. janúar og var því lýst lokið þann 3. júlí sama ár. Á þeim tíma sem gosið hófst kom það eins og gefur að skilja flatt upp á Eyjamenn sem voru flestir gegnir til náða og vísindamenn voru ekki tækjum búnir til að geta séð það fyrir. Á Vísindavef Háskóla Íslands er að finna svar eftir Þorstein Vilhjálmsson prófessor emeritus þar sem segir að eftir á gátu menn séð að að gosið hafði í rauninni gert boð á undan sér um þrjátíu klukkustundum fyrr. Þorsteinn segir að ef eldgos á borð við Heimaeyjargosið 1973 kæmi nú á dögum væru yfirgnæfandi líkur á að það geri boð á undan sér sem vísindamenn munu finna. Olgeir Sigmarsson, jarðfræðingur hjá raunvísindastofnun Háskóla Íslands, hefur einnig birt svar um gosið í Heimaey en hann segir að draga megi þann lærdóm af gosum í Vestmannaeyjum að ef gos verður í nálægð við Heimaey þá er allt eins líklegt að það gjósi einnig á Heimaey. Jafnframt megi reikna með gosi hvenær sem er í Vestmanneyjaeldstöðinni en það sama eigi reyndar við um Reykjanesskagann og þá gæti Hafnarfjörður legið í því, eins og Olgeir segir svari sínu. Í grein sem birtir á vef almannavarnadeildar Ríkislögreglustjóra kemur fram að verkefnin sem gosið í Heimaey leiddi af sér voru mjög lærdómsrík. Eldgosið hafi þannig verið frumraun almannavarnakerfisins en þar var fyrst beitt í stórri aðgerð því neyðaráætlunarskipulagi sem unnið hafði verið að koma á í almannavörnum frá því á árinu 1971. Séð yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey á öðrum degi gossins VestmannaeyjagosVísir/GVA „Fyrsta neyðaráætlun þessarar gerðar var tilbúin í ársbyrjun 1972 og var unnin fyrir Húsavíkurkaupstað. Sama ár voru unnar neyðaráætlanir fyrir Ísafjarðarkaupstað og viðbragðsáætlun vegna eldgoss í Kötlu í Mýrdalsjökli. Teknir voru til umfjöllunar í þessum neyðaráætlunum allir helstu hættuþættir, sem ógnað gætu öryggi hins almenna borgara á viðkomandi svæði og settar fram nákvæmar leiðbeiningar um virkjun neyðarþjónustunnar með tilheyrandi gátlistum,“ segir í greininni sem birtist á vef almannavarnadeildarinnar. Þar kemur fram að eldgosið í Heimaey árið 1973 hafi reynt verulega á almannavarnastarfið á Íslandi. Það undirstrikaði nauðsyn almannavarnaskipulagsins, bæði hvað varðaði brottflutning eyjaskeggja, móttöku þeirra á fastalandið og varnaraðgerðir meðan gosið stóð. Á vefnum Heimaslóð kemur fram að Vestmanneyingar voru 2,5 prósent landsmanna á þessum tíma og þurfti að koma börnum fyrir í skóla, fólki í vinnu og útvega húsnæði. Nýja fellið sem myndaðist á Heimaey fékk nafnið Eldfell. Á vef Heimaslóðar kemur fram að af 1.350 húsum bæjarins fóru 417 eignir undir hraun og aðrar 400 skemmdust að einhverju eða miklu leyti. Um miðjan september árið 1973 fluttu 1.200 bæjarbúar aftur til Eyja en í nóvember sama ár höfðu rúmlega 2.000 manns snúið til baka.
Almannavarnir Eldgos og jarðhræringar Vestmannaeyjar Heimaeyjargosið 1973 Tengdar fréttir Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30 BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21 Mest lesið Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Innlent Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Innlent Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Innlent Trump hrósaði forsetanum fyrir færni í eigin móðurmáli Erlent „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Innlent Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Innlent „Það er orrustan um Ísland“ Innlent „Alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ Innlent Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Innlent Stúlkur látnar afklæðast til að athuga með blæðingar Erlent Fleiri fréttir Vara við slysahættu vegna kaldavatnsleysis Vilja herða reglur um frágang rafhlaupahjóla í Reykjavík Segir valkyrjur rangnefni og vill kalla þær skjaldmeyjar Samtal við stjórnarandstöðuna fullreynt Kemur kjarnorkuvetur á eftir kjarnorkuákvæðinu? „Forsætisráðherra veit ekkert hvernig þetta hefur verið!“ „Enginn vafi á að fyrirkomulag Bílastæðasjóðs er löglegt“ Nóróveira líkleg orsök hópsýkingar á Laugarvatni „Það er orrustan um Ísland“ „Alvarleg yfirlýsing frá formanni flokks“ „Þjóðin þarf að fá að vita hvernig þau hafa hagað sér á bak við tjöldin“ Þykir leitt að hafa valdið uppnámi Ávarp forsætisráðherra og kjarnorkukafbátur við Grundartanga Minnihlutinn hafi lagt fram eigið veiðigjaldamál: „Þetta er skrumskæling á lýðræðinu“ Spyr hvort draga eigi valdhafa undir húsvegg og skjóta Fangaverðir á sjúkrahús eftir hópárás fanga Sauð upp úr þegar Bryndís sagði Hildi fylgja vinnureglum Óvænt ávarp forsætisráðherra: „Við munum verja lýðveldið Ísland“ Jökulhlaup úr Mýrdalsjökli í Leirá Syðri og Skálm enn í gangi Telur sig hafa orðið vitni að aðdraganda drápsins Borgarbúar frekar hlynntir kílómetragjaldi en landsbyggðin Aðilar „einfaldlega ekki tilbúnir að teygja sig nógu langt“ Tveir menn fjárkúguðu ungan dreng Fundu jöklafýlu í Þórsmörk vegna hlaupsins Metnaðarfullar malbikunarauglýsingar hluti af væb-kúltúrnum Mátti ekki lána sér pening úr eigin fyrirtæki Pilturinn er fundinn „Skýr vísbending um að gera þurfi betur í málefnum erlendra barna“ Sjúklingar óttist dómhörku vegna þyngdarstjórnunarlyfja „Það er engin ástæða til að gefast upp“ Sjá meira
Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30
BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21