Píratar eru lýðræðisflokkurinn Haraldur Tristan Gunnarsson skrifar 9. mars 2021 07:30 Stundum sé ég umræður á samfélagsmiðlum um hvort og hve mikið Píratar séu vinstri eða hægri flokkur. Vitaskuld á sérhver maður sína eigin skilgreiningu á hugtökunum „vinstri” og „hægri”, nokkuð loðnum frá upphafi, utan þeirra sem nefna þau „úreld hugtök”; óumflýjanlega lýkur umræðunni þannig að enginn lærir neitt. Fyrir mig er svarið frekar einfalt: Píratar eru lýðræðisflokkurinn. Öll grunnstefna okkar Pírata snertur lýðræði: án borgararéttinda og friðhelgi einkalífsins yrðu kjósendur auðkúgaðir; án upplýsinga- og tjáningarfrelsis og gagnsæis gætu kjósendur ekki komist að skynsamlegum, þó ekki endilega einróma, ákvörðunum. Eflaust aðstoðar gagnrýnin hugsun líka, þó fáir flokkar segjast vera á móti henni, sem betur fer. Eftir er einungis málsgrein 6., krafa beins lýðræðis, sem annarrar hliðar á lýðræði sem Ísland skortir, og sjálfsákvörðunarréttar. Píratar eru lýðræðisflokkurinn! Bæði í því sem við segjum og hvernig við erum: enginn er yfir öðrum, meðal okkar er ekkert stigveldi og enginn formaður. Við viljum efla lýðræði á Íslandi, á öllum sviðum lífsins, þar með hagkerfinu. Er lýðræði vinstri eða hægri? Svarið við þessari spurningu var einu sinni skýrt. Allir núlifandi íslendingar hefðu setið til vinstri í þingi Frakklands árið 1789, nema þeir fáu sem vilja einveldi, guðveldi og þrælahald. Sem betur fer hefur veröldin breyst nokkuð í síðustu tvær aldir. Nema kannski þeir flokkar sem hunsuðu atkvæðagreiðslu um nýja stjórnarskrá: þeir eru hugsanlega gamaldags hægrimenn. Nýja stjórnarskráin veitir vægt beint lýðræði gagnvart ríkinu Píratar vilja nýju stjórnarskrána því hún inniheldur margt gott, slíkt sem ákvæði um lýðræðislega stjórn á auðlindum Íslands og um upplýsingarétt, en einnig um beint lýðræði. Með beinu lýðræði gætum við Íslendingar öðlast margt sem væri erfitt bara með þingi. Alþingiskosningar eru takmarkaðar að því leyti að þær neyða kjósanda til að kjósa einn flokk til að sinna öllum málum er varða ríkið, þó að kjósandinn samþykki ekki allar skoðanir og áherslur flokksins. Kjósandi má vera hlynntur einum flokki fyrir eitt mál og öðrum fyrir annað. Með málskoti og frumkvæði geta kjósendur mótað samfélagið á beinni hátt og enn kosið flokka, til þess að vera stöðugir eða betri með ríkisfé eða örlátari gagnvart heilbrigðiskerfinu, án þess að einkennilegu áherslur þessara flokka njóti óhefts forgangs í lagamótun. Kaldhæðnislega sýnist sú mótsögn í ferli nýju stjórnarskrárinnar, því kjósendur kusu að innleiða nýja stjórnarskrá í atkvæðagreiðslu árið 2012 en, einu ári seinna, kusu flokka sem mynduðu ríkisstjórn sem hunsaði atkvæðagreiðslunni. Greinilega kusu kjósendur vegna annarra mála en einungis stjórnarskrár -- og eðlilega! En enn kaldhæðnislegra er að nýja stjórnarskráin af stjórnlagaráði kæmi ekki alveg í veg fyrir því að svipað gerðist aftur, því í henni stendur “Alþingi getur ákveðið að þjóðaratkvæðagreiðslan skuli vera bindandi.” Í Sviss geta kjósendur krafist bindandi atkvæðagreiðslu og Sviss er enn ríkt og stöðugt land. Greinilega er nýja stjórnarskráin ekki fullkomin en samt ágætis byrjun, þó við vildum kannski efla ákvæði um frumkvæði kjósenda. Píratar vilja nýju stjórnarskrána sem fyrst. En við viljum líka lýðræði í hagkerfinu Píratar eru lýðræðisflokkurinn og lýðræði varðar ekki bara ríkið og sveitarfélög. Tvö helstu valda á Íslandi, og flestum vestrænum löndum, eru stjórnvöld og peningar. Að vísu stýrir ríkið hagkerfinu svolítið, en leyfir öðrum aðilum að drottna að mestu leyti. Í hagkerfinu í dag er fátt og lítið af lýðræði að finna. Lífeyrissjóðir eiga mikinn hluta í mörgum fyrirtækjum landsins en sjóðsfélagar, sem oft vinna í þessum fyrirtækjum, hafa ekki mikil áhrif á hvernig sjóðirnir virka. Píratar vilja lýðræðisvæða lífeyrissjóðina þannig að allir sjóðsfélagar geti kosið stjórn hvers sjóðs. Meginþorri fullorðinna landsmanna vinna til að ná endum saman. Í flestum tilvikum eru vinnustaðir ekki lýðræðislegir og því upplifa starfsmenn ekki lýðræði í daglegu lífi. Stefna Pírata er því að láta starfsmenn, í öllum fyrirtækjum með fleiri en 50 starfsmönnum, kjósa að minnsta kosti þriðjung stjórnar fyrirtækis þeirra. Það myndi láta helming starfandi fólks upplifa lýðræði í atvinnulífi, en einungis snerta þau fáu stóru fyrirtæki. Einnig viljum við beita efnahagslegum hvötum til að fyrirtæki, stór sem smá, auki lýðræði í stjórn umfram lágmarkið, til að finna raunverulega jafnvægið þar sem skilvirknin er mest. Þetta er ekki öfgastefna. Á Svíþjóð geta starfsmenn í fyrirtækjum kosið fulltrúa í stjórn, ef fyrirtækið hefur fleiri en 25 starfsmenn. Á Danmörku eiga starfsmenn rétt á að kjósa þriðjung stjórnar í fyrirtækjum þar sem starfa fleiri en 35 starfsmenn. Á Noregi er þröskuldurinn 50 starfsmenn. Þessi nágrannalönd okkar eru ennþá rík og stöðug. Píratar eru ekki bara flokkur lýðræðis varðandi ríkið en einnig lífið allt. Höfundur er í framboði í prófkjöri Pírata í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Alþingiskosningar 2021 Píratar Stjórnarskrá Reykjavíkurkjördæmi norður Reykjavíkurkjördæmi suður Mest lesið Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Sjá meira
Stundum sé ég umræður á samfélagsmiðlum um hvort og hve mikið Píratar séu vinstri eða hægri flokkur. Vitaskuld á sérhver maður sína eigin skilgreiningu á hugtökunum „vinstri” og „hægri”, nokkuð loðnum frá upphafi, utan þeirra sem nefna þau „úreld hugtök”; óumflýjanlega lýkur umræðunni þannig að enginn lærir neitt. Fyrir mig er svarið frekar einfalt: Píratar eru lýðræðisflokkurinn. Öll grunnstefna okkar Pírata snertur lýðræði: án borgararéttinda og friðhelgi einkalífsins yrðu kjósendur auðkúgaðir; án upplýsinga- og tjáningarfrelsis og gagnsæis gætu kjósendur ekki komist að skynsamlegum, þó ekki endilega einróma, ákvörðunum. Eflaust aðstoðar gagnrýnin hugsun líka, þó fáir flokkar segjast vera á móti henni, sem betur fer. Eftir er einungis málsgrein 6., krafa beins lýðræðis, sem annarrar hliðar á lýðræði sem Ísland skortir, og sjálfsákvörðunarréttar. Píratar eru lýðræðisflokkurinn! Bæði í því sem við segjum og hvernig við erum: enginn er yfir öðrum, meðal okkar er ekkert stigveldi og enginn formaður. Við viljum efla lýðræði á Íslandi, á öllum sviðum lífsins, þar með hagkerfinu. Er lýðræði vinstri eða hægri? Svarið við þessari spurningu var einu sinni skýrt. Allir núlifandi íslendingar hefðu setið til vinstri í þingi Frakklands árið 1789, nema þeir fáu sem vilja einveldi, guðveldi og þrælahald. Sem betur fer hefur veröldin breyst nokkuð í síðustu tvær aldir. Nema kannski þeir flokkar sem hunsuðu atkvæðagreiðslu um nýja stjórnarskrá: þeir eru hugsanlega gamaldags hægrimenn. Nýja stjórnarskráin veitir vægt beint lýðræði gagnvart ríkinu Píratar vilja nýju stjórnarskrána því hún inniheldur margt gott, slíkt sem ákvæði um lýðræðislega stjórn á auðlindum Íslands og um upplýsingarétt, en einnig um beint lýðræði. Með beinu lýðræði gætum við Íslendingar öðlast margt sem væri erfitt bara með þingi. Alþingiskosningar eru takmarkaðar að því leyti að þær neyða kjósanda til að kjósa einn flokk til að sinna öllum málum er varða ríkið, þó að kjósandinn samþykki ekki allar skoðanir og áherslur flokksins. Kjósandi má vera hlynntur einum flokki fyrir eitt mál og öðrum fyrir annað. Með málskoti og frumkvæði geta kjósendur mótað samfélagið á beinni hátt og enn kosið flokka, til þess að vera stöðugir eða betri með ríkisfé eða örlátari gagnvart heilbrigðiskerfinu, án þess að einkennilegu áherslur þessara flokka njóti óhefts forgangs í lagamótun. Kaldhæðnislega sýnist sú mótsögn í ferli nýju stjórnarskrárinnar, því kjósendur kusu að innleiða nýja stjórnarskrá í atkvæðagreiðslu árið 2012 en, einu ári seinna, kusu flokka sem mynduðu ríkisstjórn sem hunsaði atkvæðagreiðslunni. Greinilega kusu kjósendur vegna annarra mála en einungis stjórnarskrár -- og eðlilega! En enn kaldhæðnislegra er að nýja stjórnarskráin af stjórnlagaráði kæmi ekki alveg í veg fyrir því að svipað gerðist aftur, því í henni stendur “Alþingi getur ákveðið að þjóðaratkvæðagreiðslan skuli vera bindandi.” Í Sviss geta kjósendur krafist bindandi atkvæðagreiðslu og Sviss er enn ríkt og stöðugt land. Greinilega er nýja stjórnarskráin ekki fullkomin en samt ágætis byrjun, þó við vildum kannski efla ákvæði um frumkvæði kjósenda. Píratar vilja nýju stjórnarskrána sem fyrst. En við viljum líka lýðræði í hagkerfinu Píratar eru lýðræðisflokkurinn og lýðræði varðar ekki bara ríkið og sveitarfélög. Tvö helstu valda á Íslandi, og flestum vestrænum löndum, eru stjórnvöld og peningar. Að vísu stýrir ríkið hagkerfinu svolítið, en leyfir öðrum aðilum að drottna að mestu leyti. Í hagkerfinu í dag er fátt og lítið af lýðræði að finna. Lífeyrissjóðir eiga mikinn hluta í mörgum fyrirtækjum landsins en sjóðsfélagar, sem oft vinna í þessum fyrirtækjum, hafa ekki mikil áhrif á hvernig sjóðirnir virka. Píratar vilja lýðræðisvæða lífeyrissjóðina þannig að allir sjóðsfélagar geti kosið stjórn hvers sjóðs. Meginþorri fullorðinna landsmanna vinna til að ná endum saman. Í flestum tilvikum eru vinnustaðir ekki lýðræðislegir og því upplifa starfsmenn ekki lýðræði í daglegu lífi. Stefna Pírata er því að láta starfsmenn, í öllum fyrirtækjum með fleiri en 50 starfsmönnum, kjósa að minnsta kosti þriðjung stjórnar fyrirtækis þeirra. Það myndi láta helming starfandi fólks upplifa lýðræði í atvinnulífi, en einungis snerta þau fáu stóru fyrirtæki. Einnig viljum við beita efnahagslegum hvötum til að fyrirtæki, stór sem smá, auki lýðræði í stjórn umfram lágmarkið, til að finna raunverulega jafnvægið þar sem skilvirknin er mest. Þetta er ekki öfgastefna. Á Svíþjóð geta starfsmenn í fyrirtækjum kosið fulltrúa í stjórn, ef fyrirtækið hefur fleiri en 25 starfsmenn. Á Danmörku eiga starfsmenn rétt á að kjósa þriðjung stjórnar í fyrirtækjum þar sem starfa fleiri en 35 starfsmenn. Á Noregi er þröskuldurinn 50 starfsmenn. Þessi nágrannalönd okkar eru ennþá rík og stöðug. Píratar eru ekki bara flokkur lýðræðis varðandi ríkið en einnig lífið allt. Höfundur er í framboði í prófkjöri Pírata í Reykjavík.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun