Reyndi til hins síðasta að koma skikki á fjár­mál Vatíkansins

Mestar tekjur Vatíkansins koma frá þeim sjö milljónum ferðamanna sem heimsækja smáríkið á ári hverju en þær eiga að duga til að fjármagna sendiráð Páfagarðs um heiminn allan og svissnesku verðina, fámennasta her heimsins, sem hafa varið Vatíkanið um aldirnar.

Þann 11. febrúar skrifaði Frans, samkvæmt frétt Wall Street Journal, undir tilskipun um að reyna ætti að auka framlög kaþólikka um heiminn allan í sjóði Vatíkansins. Var það eftir samræður hans og ráðgjafa hans sem stóðu yfir í meira en mánuð. Hann lést svo í síðasta mánuði.

Samkvæmt WSJ kom sú mótspyrna sem Frans mætti af hálfu skriffinnsku Vatíkansins þegar hann tók við embætti páfanum á óvart. Frans réði endurskoðanda til að fara betur yfir fjármál kirkjunnar en það gekk ekki áfallalaust fyrir sig.

Prestar og biskupar færðu fjármuni á reikning undir nafni kardinála, sem endurskoðandinn hafði ekki aðgang að, og fóru að safna reiðufé í auknu mæli. Endurskoðandinn rakst einnig á vegg þegar hann uppgötvaði að nunnur héldu bókhald á blaði og notuðust ekki við tölvur.

Á einum tímapunkti var brotist inn í tölvu hans, þar sem átt var við gögn.

Alls staðar í kerfinu mætti Frans mótspyrnu, þar sem prestar og aðrir neituðu að fylgja nýjum reglum hans um bókhald og útgjöld og reyndu ítrekað að fela fjármuni.

Eftirlaunasjóðurinn stækkaði samhliða þessu og þetta vandamál mun nú falla í skaut nýs páfa, sem valinn verður á næstu dögum.

Blaðamenn WSJ vildu vita meira um budduna í Vatíkaninu og ræddu við fjölda heimildarmanna innan Páfagarðs og utan. Margir vildu ræða við blaðamenn undir nafnleynd og jafnvel á leynilegum stöðum og vísuðu þeir til tortryggni innan Vatíkansins vegna fjárhagsástandsins.

Einn háttsettur embættismaður neitaði alfarið að tala fyrr en hann var fullviss um að blaðamaður væri ekki að taka samtalið upp. Vísaði hann til atviks þar sem kardináli, sem stóð frammi fyrir réttarhöldum vegna fjárdráttar, tók sjálfan páfann upp á laun.

Vellauðug þversögn

Eignir Vatíkansins eru gífurlega verðmætar en þangað hafa fjölmargir einstakir og verðmæt listaverk, bækur og aðrir munir safnast í gegnum aldirnar. Veggir safna Páfagarðs eru þaktir málverkum og listaverkum eftir menn eins Michelangelo, Caravaggio og Leonardo.

Ekki kemur til greina að selja þessa muni en viðhald þeirra er dýrt og það sama má segja um það að tryggja öll þessi listaverk.

Eins og fram kemur í grein WSJ felst í því ákveðin þversögn. Vatíkanið er í senn vellauðugt smáríki, sem á í fjárhagserfiðleikum.

Erfiðar ákvarðanir sem voru ekki teknar

Áður en Frans varð páfi árið 2013 hafði Vatíkanið gengið gegnum ýmis hneykslismál en ríkið hafði á sér orðspor um varhugaverða fjármálastjórnun. Tilraunir Jóhannes Páls páfa til að taka á fjárþvætti í Vatíkaninu skiluðu ekki nægum árangri og skömmu áður en hann sagði af sér lokaði seðlabanki Ítalíu á greiðslur til Vatíkansins.

Frans var í kjölfarið valinn af kardinálum kaþólsku kirkjunnar að hluta til með það verkefni í huga að koma skikki á fjármál Páfagarðs. Þá var hætta á því að banka Vatíkansins yrði refsað fyrir að breyta ekki reglum sínum með fjárþvætti í huga.

Með þetta vandamál í huga stofnaði Frans sérstaka fjármáladeild sem stýra átti fjármálum Vatíkansins. Þá var nýr maður ráðinn yfir banka Vatíkansins og hóf hann tiltekt þar og var fjölda reikninga lokað þar sem talið var að fólk væri að reyna að koma fjármunum undan skatti.

Seinna var áðurnefndur endurskoðandi svo ráðinn.

Þessi deild og endurskoðandinn lentu ítrekað í eins konar átökum við embættismenn og presta Vatíkansins og vinnan skilaði litlum árangri.

Á valdatíð hans lækkaði Frans páfi laun kardinála þrisvar sinnum og árið 2023 lýsti hann því yfir að kirkja myndi hætta að útvega embættismönnum húsnæði á afslætti. Síðasta september skifaði hann svo bréf þar sem hann krafðist þess að Vatíkanið legði línurnar af því að jafna reksturinn eins fljótt og auðið væri og nokkrum vikum eftir það varaði hann svo við alvarlegu ástandi eftirlaunasjóðsins.

Frans varaði þá við því að Vatíkanið stæði frammi fyrir „erfiðum ákvörðunum“ en hann dó áður en slíkar ákvarðanir voru teknar.