Losun gróðurhúsalofttegunda sem valda hnattrænni hlýnun hefur sett ný met nær árlega á þessari öld. Meginorsök hennar er bruni á jarðefnaeldsneyti; kolum, olíu og gasi. Eftir stöðuga aukningu um um það bil 3% á ári framan af þessari öld stóð losunin svo gott sem í stað frá 2014 til 2016. Vonir vöknuðu þá um að viðsnúningur væri í sjónmáli.
Í síðustu viku var hins vegar greint frá því að losunin hefði aftur tekið kipp í fyrra. Í spá Heimskolefnisverkefnisins (GCP) sem birt er á sama tíma og loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna fer fram í Katowice í Póllandi er gert ráð fyrir að losunin aukist um 2,7% á þessu ári, fast á hæla 1,6% aukningar í fyrra.
Aukningin nú er sögð hafa verið mest í Kína, stærsta losanda heims, vegna aðgerða þarlendra stjórnvalda til að blása lífi í byggingariðnað. Losun Bandaríkjanna jókst einnig markvert þar sem óvanalega kaldur vetur og heitt sumar juku eftirspurn eftir orku. Kínverjar juku losun sína um nærri 5%, Indverjar 6% og Bandaríkjamenn 2,5%. Í Evrópusambandinu dróst losun hins vegar saman um tæpt prósent. Aukning í losun frá bílum er sögð hafa takmarkað árangur Evrópulanda.
Samdráttur í losun vegna landnotkunar vó aðeins upp á móti aukningu sem kom frá jarðefnaeldsneyti og iðnaði, að því er segir í greiningu vefsíðunnar Carbon Brief.
GCP spáir því að heildarlosun mannkynsins á þessu ári nemi 37,15 milljörðum tonna koltvísýrings og hefur hún aldrei verið meiri. Miðað við núverandi losun stefnir í að hnattræn hlýnun nái 3°C eða meira fyrir lok aldarinnar. Vísindamenn segja að aukinni hlýnun fylgi verri hitabylgjur og þurrkar, ákafari úrkoma og auknar veðuröfgar auk þess sem hækkun yfirborðs sjávar muni ógna hundruð milljónum manna sem búa á strandsvæðum jarðar.
„Við erum í vanda stödd. Við erum í djúpum vanda stödd með loftslagsbreytingar,“ sagði António Guterres, framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna á loftslagsráðstefnunni í Póllandi.
Drífa slæmra tíðinda varpar skugga á loftslagsfundinn
Markmið fundarins í Katowice er að móta sameiginlegar reglur um hvernig aðildarríki Parísarsamkomulagsins telja fram og meta losun sína og aðgerðir til að draga úr henni. Washington Post segir að drífa slæmra tíðinda í loftslagsmálum hafi varpað skugga á fundinn.Í október birtu Sameinuðu þjóðirnar vísindaskýrslu um metnaðarfyllsta markmið Parísarsamkomulagsins um að takmarka hlýnun við 1,5°C miðað við tímann fyrir iðnbyltingu þar sem fram kom að mannkynið hefði aðeins um áratug til að draga úr losun sinni úr helming til að forðast verstu afleiðingar loftslagsbreytinga.
Frekari rannsóknir og greiningar benda til þess að vaxandi bil sé á milli boðaðra aðgerða ríkja heims til að draga úr losun og þess sem þarf til að ná markmiðum Parísarsamkomulagsins.
Ekki bætir úr skák að Bandaríkin, annar stærsti losandinn um þessar mundir og sögulega sá stærsti, hafa algerlega gefið eftir forystuhlutverk sitt í loftslagsmálum frá því í tíð Baracks Obama, fyrrverandi forseta. Donald Trump Bandaríkjaforseti tilkynnti í fyrra að hann ætlaði að draga landið út úr Parísarsamkomulaginu. Formlega gerist það ekki fyrr en í nóvember árið 2020.
Trump og aðrir bandarískir háttsettir embættismenn hafa ítrekað hafnað því að samþykkja yfirlýsingar sem tengjast loftslagsaðgerðum á alþjóðlegum fundum síðustu tvö árin.
„Þetta er nær algert afsal á ábyrgð. Við höfum virkilega, virkilega láti leiðtogahlutverkið frá okkur,“ segir Samantha Gross frá orku- og loftslagsverkefni Brookings-stofnunarinnar, bandarískrar hugveitu, við CNN-fréttastöðina.
Ríkisstjórn Obama hafi haft mikið frumkvæði að því að koma Parísarsamkomulagi á og að fylgja því eftir. Gross segir að ekkert ríki hafi viljað eða getað tekið við því forystuhlutverki eftir að Bandaríkjastjórn undir Trump gekk úr skaftinu.
