Íþróttir eru fyrir alla Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar 30. apríl 2020 08:00 Á dögunum var sýndur í sjónvarpi Símans heimildaþáttur um íþróttaferil og ævi sundmannsins Inga Þórs Jónssonar, margfalds Íslandsmethafa og ólympíufara. Þetta er einstakt viðtal í íslensku samhengi, þar sem rætt er við fyrrum afreksmann í íþróttum um reynsluna af því að vera bæði fremstur á sínu sviði og hommi í felum. Í viðtalinu við Inga Þór er farið yfir víðan völl. Eitt af því sem vakti mig sérstaklega til umhugsunar voru ummæli Inga um að þessir tveir hlutar lífs hans hefðu ekki átt saman. Honum hafi þótt algjörlega óhugsandi að vera bæði íþróttamaður og hommi. Þetta lá sannarlega í loftinu á þeim tíma, en rímar furðulega vel við veruleika minnar kynslóðar og er ég þó tæpum 30 árum yngri en Ingi. Flest hinsegin fólk á mínum aldri sem ég þekki, sem stunduðu íþróttir á unglingsárunum, hættu fyrst í íþróttum og komu svo út úr skápnum. Á þessu eru að sjálfsögðu undantekningar og hinsegin fyrirmyndir hafa lengi verið til staðar innan ákveðinna greina, til dæmis í kvennafótbolta. Þó er full ástæða til þess að velta því fyrir sér hversu miklar breytingar hafi í raun orðið á æfingaumhverfi íþróttafólks á undanförnum árum. Ég held við getum sannarlega gert ráð fyrir því, í takt við þróunina í samfélaginu í heild, að það hljóti að vera auðveldara skref í dag en áður að koma út úr skápnum samhliða íþróttaástundun. En það tekur ennþá sinn toll að vera hinsegin í samfélagi þar sem kynjaðar væntingar leika jafn veigamikið hlutverk, þrátt fyrir samfélagsbreytingar. Hinsegin ungmenni búa enn við verri geðheilsu en jafnaldrar þeirra og skrefið út úr skápnum er ennþá stórt. Skrefið virðist raunar vera sérstaklega stórt innan margra íþróttagreina, a.m.k. ef horft er til fjölda íþróttafólks sem er opinberlega hinsegin. Það er áhyggjuefni að þær hinsegin fyrirmyndir í íþróttaheiminum sem þó eru til staðar, bæði hér á landi og á heimsvísu, eru afar fáar. Sérstaklega sárvantar fyrirmyndir fyrir stráka í boltaíþróttum. Hvenær mun leikmaður úr landsliði karla í fótbolta hlaupa út af vellinum eftir sigur Íslands og kyssa manninn sinn í beinni útsendingu? Hinsegin fólk er auðvitað jafn hæfileikaríkt í íþróttum og aðrir. Aftur á móti eru tækifæri hinsegin barna og ungmenna til þess að blómstra í íþróttastarfi ekki alltaf þau sömu, enda vantar gjarnan upp á rými til þess að vera öðruvísi í kynjaskiptum heimi íþróttanna enn þann dag í dag. Úr því verður að bæta. Þetta hefur þau áhrif að ákveðnir hópar barna fá ekki notið þeirra kosta og aukningar lífsgæða sem fylgja íþróttaástundun. Á sama tíma missir íþróttahreyfingin af frambærilegu íþróttafólki. Sem betur fer höfum við í Samtökunum ‘78 orðið vör við mikinn samstarfsvilja hjá íþróttahreyfingunni, en t.d. hafa ÍSÍ og KSÍ haft hinsegin fræðslu sem hluta þjálfaranámskeiða. ÍSÍ hefur einnig gefið út bækling um trans börn og íþróttir og vinnur að stefnu í málefnum trans iðkenda, sem er afskaplega mikilvægt skref. Þessi forysta um breytingar skiptir verulegu máli, en gleymum því ekki að rými fyrir einstaklinga til þess að vera þau sjálf í íþróttum skapast fyrst og fremst innan félaga, innan æfingahópa og ekki síst innan fjölskyldna. Ábyrgðin er okkar allra. Það var aldrei möguleiki fyrir Inga Þór Jónsson að vera opinberlega hommi á meðan hann var afreksmaður í sundi, þannig voru einfaldlega fordómarnir á þeim árum sem hann var upp á sitt besta. Von mín er sú að með aukinni meðvitund verði íþróttir öruggur og uppbyggjandi staður fyrir öll börn, ungmenni og fullorðna. Næsta hinsegin íþróttastjarna á hvorki að þurfa að fela hluta sjálfsmyndar sinnar fyrir umheiminum né hætta í íþróttum áður en hún getur komið út úr skápnum. Þörf er á markvissri áframhaldandi vinnu og hugarfarsbreytingu meðal allra sem koma nálægt starfi hvers íþróttafélags, því breytingar á andrúmslofti koma ekki af sjálfu sér þótt skilaboðin að ofan séu skýr. Það verður að vera hægt að vera bæði íþróttamaður og opinberlega hinsegin, í öllum greinum. Fyrr verða íþróttir ekki fyrir alla. Höfundur er formaður Samtakanna ‘78. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg Þorvaldsdóttir Hinsegin Mest lesið Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Dettifoss: Lokað! Baldvin Esra Einarsson Skoðun Svarað á sama máli Ingibjörg Ferdinandsdóttir Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Sjá meira
Á dögunum var sýndur í sjónvarpi Símans heimildaþáttur um íþróttaferil og ævi sundmannsins Inga Þórs Jónssonar, margfalds Íslandsmethafa og ólympíufara. Þetta er einstakt viðtal í íslensku samhengi, þar sem rætt er við fyrrum afreksmann í íþróttum um reynsluna af því að vera bæði fremstur á sínu sviði og hommi í felum. Í viðtalinu við Inga Þór er farið yfir víðan völl. Eitt af því sem vakti mig sérstaklega til umhugsunar voru ummæli Inga um að þessir tveir hlutar lífs hans hefðu ekki átt saman. Honum hafi þótt algjörlega óhugsandi að vera bæði íþróttamaður og hommi. Þetta lá sannarlega í loftinu á þeim tíma, en rímar furðulega vel við veruleika minnar kynslóðar og er ég þó tæpum 30 árum yngri en Ingi. Flest hinsegin fólk á mínum aldri sem ég þekki, sem stunduðu íþróttir á unglingsárunum, hættu fyrst í íþróttum og komu svo út úr skápnum. Á þessu eru að sjálfsögðu undantekningar og hinsegin fyrirmyndir hafa lengi verið til staðar innan ákveðinna greina, til dæmis í kvennafótbolta. Þó er full ástæða til þess að velta því fyrir sér hversu miklar breytingar hafi í raun orðið á æfingaumhverfi íþróttafólks á undanförnum árum. Ég held við getum sannarlega gert ráð fyrir því, í takt við þróunina í samfélaginu í heild, að það hljóti að vera auðveldara skref í dag en áður að koma út úr skápnum samhliða íþróttaástundun. En það tekur ennþá sinn toll að vera hinsegin í samfélagi þar sem kynjaðar væntingar leika jafn veigamikið hlutverk, þrátt fyrir samfélagsbreytingar. Hinsegin ungmenni búa enn við verri geðheilsu en jafnaldrar þeirra og skrefið út úr skápnum er ennþá stórt. Skrefið virðist raunar vera sérstaklega stórt innan margra íþróttagreina, a.m.k. ef horft er til fjölda íþróttafólks sem er opinberlega hinsegin. Það er áhyggjuefni að þær hinsegin fyrirmyndir í íþróttaheiminum sem þó eru til staðar, bæði hér á landi og á heimsvísu, eru afar fáar. Sérstaklega sárvantar fyrirmyndir fyrir stráka í boltaíþróttum. Hvenær mun leikmaður úr landsliði karla í fótbolta hlaupa út af vellinum eftir sigur Íslands og kyssa manninn sinn í beinni útsendingu? Hinsegin fólk er auðvitað jafn hæfileikaríkt í íþróttum og aðrir. Aftur á móti eru tækifæri hinsegin barna og ungmenna til þess að blómstra í íþróttastarfi ekki alltaf þau sömu, enda vantar gjarnan upp á rými til þess að vera öðruvísi í kynjaskiptum heimi íþróttanna enn þann dag í dag. Úr því verður að bæta. Þetta hefur þau áhrif að ákveðnir hópar barna fá ekki notið þeirra kosta og aukningar lífsgæða sem fylgja íþróttaástundun. Á sama tíma missir íþróttahreyfingin af frambærilegu íþróttafólki. Sem betur fer höfum við í Samtökunum ‘78 orðið vör við mikinn samstarfsvilja hjá íþróttahreyfingunni, en t.d. hafa ÍSÍ og KSÍ haft hinsegin fræðslu sem hluta þjálfaranámskeiða. ÍSÍ hefur einnig gefið út bækling um trans börn og íþróttir og vinnur að stefnu í málefnum trans iðkenda, sem er afskaplega mikilvægt skref. Þessi forysta um breytingar skiptir verulegu máli, en gleymum því ekki að rými fyrir einstaklinga til þess að vera þau sjálf í íþróttum skapast fyrst og fremst innan félaga, innan æfingahópa og ekki síst innan fjölskyldna. Ábyrgðin er okkar allra. Það var aldrei möguleiki fyrir Inga Þór Jónsson að vera opinberlega hommi á meðan hann var afreksmaður í sundi, þannig voru einfaldlega fordómarnir á þeim árum sem hann var upp á sitt besta. Von mín er sú að með aukinni meðvitund verði íþróttir öruggur og uppbyggjandi staður fyrir öll börn, ungmenni og fullorðna. Næsta hinsegin íþróttastjarna á hvorki að þurfa að fela hluta sjálfsmyndar sinnar fyrir umheiminum né hætta í íþróttum áður en hún getur komið út úr skápnum. Þörf er á markvissri áframhaldandi vinnu og hugarfarsbreytingu meðal allra sem koma nálægt starfi hvers íþróttafélags, því breytingar á andrúmslofti koma ekki af sjálfu sér þótt skilaboðin að ofan séu skýr. Það verður að vera hægt að vera bæði íþróttamaður og opinberlega hinsegin, í öllum greinum. Fyrr verða íþróttir ekki fyrir alla. Höfundur er formaður Samtakanna ‘78.
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun
Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptráðs. Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun
Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun