Getur hundur hjálpað mér að reima? - Ráð­stefna um dýr í starfi með fólki

Færst hefur í vöxt meðal ólíkra starfstétta að nota það jákvæða samband manna og dýra til að bæta heilsu og lífsgæði fólks. Auk þess að ýta undir áhuga við vinnu verkefna og að þjálfa hreyfifærni og styrk, þá geta dýr veitt hvata til samskipta við aðra í samfélaginu og tilfinningalegan stuðning. Þau geta jafnframt stuðlað að auknu frumkvæði, samkennd og umhyggju. Þennan ávinning má greina með lífeðlislegum áhrifum svo sem eins og lækkun á blóðþrýstingi, hægari hjartslætti og aukinni framleiðslu hormóna er ýta undir vellíðan og ró. Auk iðjuþjálfa og sjúkraþjálfara má nefna kennara, talmeinafræðinga, tannlækna, þroskaþjálfa, hjúkrunarfræðinga, sálfræðinga, félagsráðgjafa auk sjálfboðaliða sem nýta sér þjónustu dýra í leik og starfi með fólki.

Hátt í tuttugu ára reynsla á þjónustu með aðstoð dýra

„Það eru í raun engin takmörk á því hvernig hægt er að styðjast við þessa nálgun og fjöldi rannsókna hefur sýnt fram á jákvæðan ávinning af návist dýra fyrir fólk,” segir Gunnhildur Jakobsdóttir yfiriðjuþjálfi Æfingastöðvarinnar en það er Æfingastöðin sem stendur fyrir ráðstefnunni.

Æfingastöðin sem rekin er af Styrktarfélagi lamaðra og fatlaðra (SLF), er miðstöð þjónustu og þekkingar í endurhæfingu barna og ungmenna. Þar fer fram umfangsmikil sjúkra- og iðjuþjálfun með það að markmiði að efla þátttöku heima fyrir, í skólanum og úti í samfélaginu. Teymi sjúkraþjálfara og iðjuþjálfa starfa á Æfingastöðinni að fjölbreyttum úrræðum og þar hefur þjónusta með aðstoð dýra verið starfrækt í 20 ár. Sjálf er Gunnhildur með meistarapróf í heilbrigðisvísindum ásamt því að hafa menntað sig í þjónustu með aðstoð dýra við Lífvísinda Háskólanum í Noregi (NMBU).

Áhugahvetjandi og gefur æfingum nýjan tilgang

Í starfi sínu styðst Gunnhildur við bæði hund og hesta en hundurinn hennar Skotta er fyrsti sérþjálfaði og vottaði þjónustuhundurinn hér á landi. Hún segir vinnu með dýrum áhugahvetjandi og opna á fjölbreyttari nálgun.

„Oft eiga þau börn sem koma til okkar í erfiðleikum með að gera eitthvað því kröfurnar eru of miklar. Nærvera dýranna gefur færi á að færa fókusinn sem annars væri á viðkomandi yfir á dýrið sem getur verið kærkomið. 

Með því að reima skóna fyrir Skottu og gefa henni nammi fyrir hvern hnút sem næst að reima fær verkefnið þann tilgang að gleðja Skottu. Þegar hún er södd og sæl hefur barnið gefið af sér. 

Hjá okkur á Æfingastöðinni hefur sjúkraþjálfun á hestbaki verið starfrækt í fjölda ára undir stjórn Guðbjargar Eggertsdóttur barnasjúkraþjálfara. Þá nýtur barnið þeirra upplifunar að sitja og stjórna hesti en á meðan fer fram mjög nákvæmt og sérhæft starf þar sem hreyfingar hestsins eru nýttar til að hafa áhrif á styrk, liðleika og hreyfiferla.

Nýjasta nálgunin í þjónustu með dýrum á Æfingastöðinni er námskeiðið Virkni með hestum sem er ætlað unglingum sem vilja og hafa áhuga á að taka virkari þátt í athöfnum daglegs lífs."

Dýrin eru ekki verkfæri heldur samstarfsaðilar

Gunnhildur segir ábyrgð þeirra sem vinna með dýrum mikla. Að mörgu sé að huga og ekki megi ganga of nærri dýrunum eða yfir þeirra mörk. Eitt af markmiðum ráðstefnunnar á laugardaginn er að deila þekkingu svo öryggi og velferð dýranna og þá skjólstæðingana sé í fyrirrúmi þegar þau eru þjálfuð fyrir þennan starfsvettvang.

„Vísindamenn hafa beint sjónum sínum að dýrunum og líðan þeirra í návist okkar. Niðurstöður benda til að þessi jákvæðu áhrif fara ekki framhjá þeim en hegðun okkar og framkoma hefur auðvitað áhrif á hversu jákvæð þessi upplifun er. Ábyrgð okkar mannanna er því mikil. 

Eva Bertilsson er einn fyrirlesara á ráðstefnunni er til að mynda með mjög spennandi verkefni sem snýr að siðferðislegum vinkli, að gefa dýrunum val og kenna þeim aðferðir til að segja já eða nei. Ef við náum að vinna okkur traust dýranna og lærum að vinna með þeim þá gengur allt betur. Þau eru ekki bara verkfæri,“ útskýrir Gunnhildur.

Sérfæðingar koma fram á ráðstefnunni

Ráðstefnan er ætluð þeim sem vilja fræðast um kosti þess að styðjast við dýr í starfi. Hér er um að ræða einstakt tækifæri fyrir áhugasama til að kynnast betur þessari gerð nálgunar og koma á tengslum við fólk sem vinnur með dýr í starfi sínu.

Auk Gunnhildar koma þrír sérfræðingar fram á ráðstefnunni þær Eva Bertilsson, Line Sandstedt og Norunn Kogstad. Einnig flytja erindi framkvæmdastjóri SLF Bergljót Borg og Halldóra Inga Ingileifsdóttir, foreldri og meðlimur Hjálparhunda Íslands, sem segir frá reynslu fjölskyldu sinnar af þjónustuhundum.