Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson skrifar 20. júní 2025 10:32 Ný ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur fór af stað fyrir hálfu ári með mörg fögur fyrirheit, undir fána bjartsýni og krafts. Stjórnarandstaðan hefur á köflum verið full smámunasöm, reynt að leggja hvern þann stein í götu nýrrar stjórnar sem færi hefur verið á. Það er miður, enda ekki nema eðlilegt að ný stjórn fái einhvern vinnufrið, fái tækifæri til að sýna hvað hún getur og koma góðum málum í framkvæmd. Nú er hins vegar eðlilegt að stjórnarandstaðan spyrni fast við fótum, þegar til umræðu er á Alþingi frumvarp til breytinga á veiðigjöldum. Hér verður farið yfir hvers vegna. Í stefnuyfirlýsingu sinni segir ríkisstjórnin að hún muni „rjúfa kyrrstöðu og vinna að aukinni verðmætasköpun í atvinnulífi.“ Markmiðum sínum hyggst ríkisstjórnin ná með aðgerðum í 23 liðum, hér koma nokkrar tilvitnanir í þá aðgerðaáætlun: „Með mótun auðlindastefnu um sjálfbæra nýtingu og réttlát auðlindagjöld sem renni að hluta til nærsamfélags.“ (2) „Með atvinnustefnu sem stuðlar að sjálfbærum vexti atvinnugreina, aukinni framleiðni og heilbrigðum vinnumarkaði.“ (5) „Með því að vinna að fjölbreytni í atvinnulífi, ............ og hagstæðum rekstrarskilyrðum fyrirtækja......... Áfram verður stutt við vöxt hugverkaiðnaðar, nýsköpunar og tækni.“ (10) „Með því að ýta undir vöxt og verðmætasköpun í matvælaframleiðslu.“ (12) „Með því að bæta samskipti ríkis og sveitarfélaga og treysta stoðir hinna dreifðu byggða.“ (19) Þeir sem kynna sér þær umsagnir í tugatali sem Alþingi bárust um málið, sjá fljótt að himinn og haf er milli boðaðra aðgerða og þess frumvarps sem liggur fyrir, jafnvel þó því hafi í nokkru verið breytt í annan endann. Ítarlegar og rökstuddar umsagnir bárust ekki einungis frá sjávarútveginum sjálfum, heldur einnig frá sveitarfélögum, iðn- og tæknifyrirtækjum, nýsköpunarfyrirtækjum og frumkvöðlum, stéttarfélögum og ýmsum samtökum. Yfirgnæfandi meirihluti umsagna lýsir áhyggjum af áhrifum frumvarpsins, áhrifum sem eru þveröfug miðað við þá stefnu og aðgerðaáætlun ríkisstjórnar sem að ofan var nefnd. Ekki hefur verið mótuð auðlindastefna, heldur skal rokið beint í að tvöfalda auðlindagjöld á eina grein, sem er auk þess algerlega úr takt við umræðu fyrir kosningar, mikið meiri hækkun og mikið fyrr. Ráðherrar og þíngmenn leyfa sér þó að fullyrða að þjóðin hafi kosið þá sérstaklega til þess arna! Engin merki eru um að auðlindarentan eigi að renna til nærsamfélaga þar sem hún myndast, hún á að renna beint í ríkiskassann og deilast þaðan með öðrum sköttum. Þó lofað sé að hluti veiðigjalda fari í vegabætur á landsbygðinni er óhætt að fullyrða að þær 300 ti 400 milljónir sem hækkun veiðigjalda verður árlega í Grýtubakkahreppi samkvæmt frumvarpinu, munu ekki renna til innviðauppbyggingar í hreppnum. Þvert á móti hverfa þessir fjármunir á braut og nýtast ekki til fjárfestinga í fyrirtækjunum, eða til innviðauppbyggingar svo sem verið hefur til þessa. Aukin framleiðni, sjálfbær og sterk atvinnugrein, þróast með fjárfestingu og nýsköpun. Fjölmargar umsagnir vara við því að fjárfestingar og nýsköpun muni minnka og það jafnvel verulega. Hér er því ekki verið að styðja við nýsköpun og tækni, heldur vinna harkalega á móti. Rekstarskilyrði greinarinnar verða auk þess verulega lakari, en ekki hagstæðari svo sem ríkisstjórnin lofaði að vinna að. Þegar fram í sækir leiðir þetta allt til minni verðmætasköpunar, minni vaxtar en ella. Kannski er þó allra alvarlegast að í stað þess að bæta samskipti ríkis og sveitarfélaga og treysta stoðir byggða um landið, eru umsagnir sveitarfélaga algerlega hunsaðar, sem og áhyggjur þeirra af þróun byggða. Þannig minnist atvinnuvegaráðherra ekki á sveitarfélögin í grein á visir.is. Hins vegar fullyrðir ráðherrann að „Yfirgnæfandi meirihluti þjóðarinnar sé hlynntur þessum breytingum“ og aðrir ráðherrar og stjórnarþingmenn taka í sama streng. Það er eðlilegt að þjóðin vilji fá sanngjarna auðlindarentu af sameiginlegum auðlindum. Að þetta frumvarp sé þjóðarvilji er hins vegar verulega hæpin fullyrðing. Trúir því einhver að þjóðin vilji í raun; Veikja nýsköpun og tækniþróun í landinu Veikja samkeppnishæfni útflutningsgreina Veikja stöðu iðnaðar og fiskvinnslu í landinu Stuðla að meiri útflutningi á óunnu hráefni Stuðla að fjölgun brothættra byggða Skattpína eina atvinnugrein, eina auðlind, en hlífa öðrum Það er ekki hægt að skrifa alla þá andstöðu og viðvaranir sem fram koma í fjölbreyttum umsögnum um frumvarpið, sem pólistískan áróður eða þjónkun við örfá stórfyrirtæki. Ekki frekar en hægt er að byggja skattheimtu á neikvæðum tilfinningum eða andúð á þessum sömu fyrirtækjum. Forsætisráðherra leyfir sér ekki þannig vinnubrögð þegar fjöregg þjóðarinnar er í húfi. Stoðir samfélagsins á Grenivík eru og hafa lengi verið sterkar. Frumvarpið óbreytt er verulega þungt högg í þær stoðir. Sama á við um margar fleiri byggðir á Norður- og Austurlandi, nefna má Þórshöfn og Vopnafjörð sem eiga ekki margra kosta völ. Heggur sá er hlífa skyldi. Nema það sé í raun markmið ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að fjölga brothættum byggðum í landinu. Því verður ekki trúað, því hlýtur málinu að verða frestað til hausts og unnið þannig að forsvaranlegt sé og í einhverju samræmi við stefnmörkun ríkisstjórnarinnar sjálfrar. Þröstur Friðfinnsson, sveitarstjóri á Grenivík Fyrri grein um gullið okkar er að finna hér. Höfundur er sveitarstjóri á Grenivík. Fyrri grein um gullið okkar er að finna hér. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þröstur Friðfinnsson Byggðamál Grýtubakkahreppur Breytingar á veiðigjöldum Mest lesið Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir Skoðun Stjórnmálin verða að virka Bjarni Benediktsson Skoðun Skoðun Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Sjá meira
Ný ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur fór af stað fyrir hálfu ári með mörg fögur fyrirheit, undir fána bjartsýni og krafts. Stjórnarandstaðan hefur á köflum verið full smámunasöm, reynt að leggja hvern þann stein í götu nýrrar stjórnar sem færi hefur verið á. Það er miður, enda ekki nema eðlilegt að ný stjórn fái einhvern vinnufrið, fái tækifæri til að sýna hvað hún getur og koma góðum málum í framkvæmd. Nú er hins vegar eðlilegt að stjórnarandstaðan spyrni fast við fótum, þegar til umræðu er á Alþingi frumvarp til breytinga á veiðigjöldum. Hér verður farið yfir hvers vegna. Í stefnuyfirlýsingu sinni segir ríkisstjórnin að hún muni „rjúfa kyrrstöðu og vinna að aukinni verðmætasköpun í atvinnulífi.“ Markmiðum sínum hyggst ríkisstjórnin ná með aðgerðum í 23 liðum, hér koma nokkrar tilvitnanir í þá aðgerðaáætlun: „Með mótun auðlindastefnu um sjálfbæra nýtingu og réttlát auðlindagjöld sem renni að hluta til nærsamfélags.“ (2) „Með atvinnustefnu sem stuðlar að sjálfbærum vexti atvinnugreina, aukinni framleiðni og heilbrigðum vinnumarkaði.“ (5) „Með því að vinna að fjölbreytni í atvinnulífi, ............ og hagstæðum rekstrarskilyrðum fyrirtækja......... Áfram verður stutt við vöxt hugverkaiðnaðar, nýsköpunar og tækni.“ (10) „Með því að ýta undir vöxt og verðmætasköpun í matvælaframleiðslu.“ (12) „Með því að bæta samskipti ríkis og sveitarfélaga og treysta stoðir hinna dreifðu byggða.“ (19) Þeir sem kynna sér þær umsagnir í tugatali sem Alþingi bárust um málið, sjá fljótt að himinn og haf er milli boðaðra aðgerða og þess frumvarps sem liggur fyrir, jafnvel þó því hafi í nokkru verið breytt í annan endann. Ítarlegar og rökstuddar umsagnir bárust ekki einungis frá sjávarútveginum sjálfum, heldur einnig frá sveitarfélögum, iðn- og tæknifyrirtækjum, nýsköpunarfyrirtækjum og frumkvöðlum, stéttarfélögum og ýmsum samtökum. Yfirgnæfandi meirihluti umsagna lýsir áhyggjum af áhrifum frumvarpsins, áhrifum sem eru þveröfug miðað við þá stefnu og aðgerðaáætlun ríkisstjórnar sem að ofan var nefnd. Ekki hefur verið mótuð auðlindastefna, heldur skal rokið beint í að tvöfalda auðlindagjöld á eina grein, sem er auk þess algerlega úr takt við umræðu fyrir kosningar, mikið meiri hækkun og mikið fyrr. Ráðherrar og þíngmenn leyfa sér þó að fullyrða að þjóðin hafi kosið þá sérstaklega til þess arna! Engin merki eru um að auðlindarentan eigi að renna til nærsamfélaga þar sem hún myndast, hún á að renna beint í ríkiskassann og deilast þaðan með öðrum sköttum. Þó lofað sé að hluti veiðigjalda fari í vegabætur á landsbygðinni er óhætt að fullyrða að þær 300 ti 400 milljónir sem hækkun veiðigjalda verður árlega í Grýtubakkahreppi samkvæmt frumvarpinu, munu ekki renna til innviðauppbyggingar í hreppnum. Þvert á móti hverfa þessir fjármunir á braut og nýtast ekki til fjárfestinga í fyrirtækjunum, eða til innviðauppbyggingar svo sem verið hefur til þessa. Aukin framleiðni, sjálfbær og sterk atvinnugrein, þróast með fjárfestingu og nýsköpun. Fjölmargar umsagnir vara við því að fjárfestingar og nýsköpun muni minnka og það jafnvel verulega. Hér er því ekki verið að styðja við nýsköpun og tækni, heldur vinna harkalega á móti. Rekstarskilyrði greinarinnar verða auk þess verulega lakari, en ekki hagstæðari svo sem ríkisstjórnin lofaði að vinna að. Þegar fram í sækir leiðir þetta allt til minni verðmætasköpunar, minni vaxtar en ella. Kannski er þó allra alvarlegast að í stað þess að bæta samskipti ríkis og sveitarfélaga og treysta stoðir byggða um landið, eru umsagnir sveitarfélaga algerlega hunsaðar, sem og áhyggjur þeirra af þróun byggða. Þannig minnist atvinnuvegaráðherra ekki á sveitarfélögin í grein á visir.is. Hins vegar fullyrðir ráðherrann að „Yfirgnæfandi meirihluti þjóðarinnar sé hlynntur þessum breytingum“ og aðrir ráðherrar og stjórnarþingmenn taka í sama streng. Það er eðlilegt að þjóðin vilji fá sanngjarna auðlindarentu af sameiginlegum auðlindum. Að þetta frumvarp sé þjóðarvilji er hins vegar verulega hæpin fullyrðing. Trúir því einhver að þjóðin vilji í raun; Veikja nýsköpun og tækniþróun í landinu Veikja samkeppnishæfni útflutningsgreina Veikja stöðu iðnaðar og fiskvinnslu í landinu Stuðla að meiri útflutningi á óunnu hráefni Stuðla að fjölgun brothættra byggða Skattpína eina atvinnugrein, eina auðlind, en hlífa öðrum Það er ekki hægt að skrifa alla þá andstöðu og viðvaranir sem fram koma í fjölbreyttum umsögnum um frumvarpið, sem pólistískan áróður eða þjónkun við örfá stórfyrirtæki. Ekki frekar en hægt er að byggja skattheimtu á neikvæðum tilfinningum eða andúð á þessum sömu fyrirtækjum. Forsætisráðherra leyfir sér ekki þannig vinnubrögð þegar fjöregg þjóðarinnar er í húfi. Stoðir samfélagsins á Grenivík eru og hafa lengi verið sterkar. Frumvarpið óbreytt er verulega þungt högg í þær stoðir. Sama á við um margar fleiri byggðir á Norður- og Austurlandi, nefna má Þórshöfn og Vopnafjörð sem eiga ekki margra kosta völ. Heggur sá er hlífa skyldi. Nema það sé í raun markmið ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur að fjölga brothættum byggðum í landinu. Því verður ekki trúað, því hlýtur málinu að verða frestað til hausts og unnið þannig að forsvaranlegt sé og í einhverju samræmi við stefnmörkun ríkisstjórnarinnar sjálfrar. Þröstur Friðfinnsson, sveitarstjóri á Grenivík Fyrri grein um gullið okkar er að finna hér. Höfundur er sveitarstjóri á Grenivík. Fyrri grein um gullið okkar er að finna hér.
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun