Kæri frambjóðandi! Ragnar Þór Pétursson skrifar 4. febrúar 2021 11:00 Nú styttist í kosningar og þá fara þau sem ganga með þingmanninn í maganum að setja sig í stellingar. Að mínu mati geta þau tæplega átt erindi í stýrishús lýðræðisins við Austurvöll sem ekki hafa skoðun – eða hafa að minnsta kosti ígrundað menntamál. Þess vegna skora ég á þig, kæri frambjóðandi, að setjast niður með sjálfum þér og hugsa örlítið um þau mál. Ég skal gefa þér nokkrar spurningar til að byrja á: 1. Hvert er hlutverk menntakerfisins? Í stóra samhenginu ríkir tiltölulega mikil sátt um megintilgang menntakerfisins á Íslandi. Við erum heppin að sækja samfélagsgerð okkar að nokkru leyti til framsækinna lýðræðisþjóða. Þess vegna, kæri frambjóðandi, veljum við líka fólk eins og þig til að stýra landinu en treystum ekki á stjórnarfar ofríkis. Skólinn hefur það hlutverk að hjálpa mannlífinu í landinu að blómstra. Ólík sjónarmið eru uppi um það með hvaða hætti það verður best gert en hér hjálpar að þú, sem hyggst gefa kost á þér til stjórnmálaþátttöku, veist að meginhlutverk þessa tveggja kerfa, menntakerfisins og stjórnmálanna, er hið sama. Með því að leggja hugmyndir þínar og annarra um menntamál á þessa vogarskál getur þú vandað og eflt hugsun þína og orðið að meira gagni. 2. Hvernig viðheld ég víðsýninni? Líf þingmanna er ekki dans á rósum. Þeim er ætlað að sýna eigin sannfæringu fullan trúnað en þurfa um leið að gera málamiðlanir. Þeir búa við samfélagsumræðu sem getur verið bæði óvægin og ósanngjörn og sæta oft gagnrýni eða jafnvel aðkasti vegna starfa sinna. Um þingmenn eru gjarnan felldir dómar út frá mjög takmörkuðum forsendum. Það er örugglega ekki auðvelt að viðhalda víðsýni við slíkar aðstæður. Þá er takmörkuð þolinmæði fyrir flóknum málum og töluverð eftirspurn eftir einföldunum. Þetta nefni ég því menntamál eru snúin eins og önnur mál sem lúta að kerfum utan um flóknasta viðfangsefni veraldar, mannshugann. Menntakerfið snýst um verðug viðfangsefni og krefjandi áskoranir. Þótt kjósendur hafi ekki endilega þolinmæði fyrir því að þú nálgist menntamál og umræðu um þau af þeirri aðgæslu og víðsýni sem viðfangsefnið krefst hvet ég þig til þess að láta ekki hugsun þína eða tjáningu um menntamál líða fyrir það. Forðastu alhæfingar, skyndilausnir og tilraunir til að smætta menntamál niður í einföld viðfangsefni. 3. Við hvern á ég að tala? Þrátt fyrir hugmyndir margra um annað er menntakerfið fullt af fólki sem vill gera betur, taka þátt í þróun og vinna með öðru fólki að umbótum. Á það við um nemendur, foreldra og starfsfólk skólanna. Nálgastu þetta fólk og talaðu við það. Reyndu að vera upplýst og umbótamiðað afl í íslensku samfélagi. Hér skiptir ekki máli hvort þú ert í stjórn eða stjórnarandstöðu. Það skiptir ekki einu sinni máli hvort þú kemst inn á þing. Menntakerfið kemur okkur öllum við og er á ábyrgð okkar allra. Ræddu við börnin þín eða önnur skyldmenni sem stunda nám. Talaðu við kennara og aflaðu þér innsýnar í heim þeirra. Þú munt hvergi koma að tómum kofanum leitir þú í einlægni eftir samtali og samvinnu um menntamál. Ef þú veist ekki hvert þú átt að snúa þér, hafðu þá samband, ég skal greiða götu þína. Hvað sem þú gerir, ekki mynda þér afstöðu til menntamála í tómarúmi. 4. Hver eru brýnustu verkefnin? Kæri frambjóðandi, það er metnaðarfullt að bjóða sig fram til ábyrgðarstarfa á tímum sem þessum. Takk fyrir það! Miklir óvissutímar standa yfir og samfélag okkar hefur, eins og önnur samfélög, tekið á sig þung högg. Mig langar vinsamlegast að benda þér á nokkur atriði sem ég held að sé mikilvægt fyrir þig að vita. Í fyrsta lagi þetta: Erfiðleikarnir vegna heimsfaraldurs afhjúpuðu styrkleika í íslensku menntakerfi sem mikilvægt er að virða og varðveita. Gríðarlega öflug starfsþróun og aðlögunarhæfni er í kerfinu, óháð aldri nemenda og námsviðfangi. Hins vegar er námsval í íslensku samfélagi of einsleitt og mikilvægt er að auka veg og virðingu alls náms og leggja list- og verknám að jöfnu við hefðbundið bóknám. Þá þarf menntakerfið að draga dám af þeim nútíma og þeirri framtíð sem nemendur lifa og hrærast í. Afar brýnt er að fylgjast náið með ólíkum hópum í samfélaginu til að tryggja að námið stuðli í raun og veru að þroska og framförum. Hér skiptir máli að huga m.a. að félagslegri stöðu, aldri, kynferði og uppruna (ekki falla í þá gryfju að hafa aðeins áhuga á einu af þessu). Loks þarftu að vita að íslenskt menntakerfi er enn í gjörgæslu þegar kemur að sjálfbærni. Kennaraskortur eru raunverulegur og alvarlegur. Hann er á öllum skólastigum. Síðustu ár hefur að nokkru leyti tekist að snúa að hægja á eða snúa við þeirri alvarlegu þróun sem einkenndi Ísland of lengi og ánægjulegt er hve aðsókn í kennaranám hefur aukist á síðustu misserum. Það verður krefjandi að koma í veg fyrir bakslag í þeim efnum. Það verður hins vegar að takast og tekst vonandi ef við ákveðum öll að tækla þetta grundvallarmál, menntunina, af sameiginlegri ábyrgð. Gangi þér vel! Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Skóla - og menntamál Ragnar Þór Pétursson Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Nú styttist í kosningar og þá fara þau sem ganga með þingmanninn í maganum að setja sig í stellingar. Að mínu mati geta þau tæplega átt erindi í stýrishús lýðræðisins við Austurvöll sem ekki hafa skoðun – eða hafa að minnsta kosti ígrundað menntamál. Þess vegna skora ég á þig, kæri frambjóðandi, að setjast niður með sjálfum þér og hugsa örlítið um þau mál. Ég skal gefa þér nokkrar spurningar til að byrja á: 1. Hvert er hlutverk menntakerfisins? Í stóra samhenginu ríkir tiltölulega mikil sátt um megintilgang menntakerfisins á Íslandi. Við erum heppin að sækja samfélagsgerð okkar að nokkru leyti til framsækinna lýðræðisþjóða. Þess vegna, kæri frambjóðandi, veljum við líka fólk eins og þig til að stýra landinu en treystum ekki á stjórnarfar ofríkis. Skólinn hefur það hlutverk að hjálpa mannlífinu í landinu að blómstra. Ólík sjónarmið eru uppi um það með hvaða hætti það verður best gert en hér hjálpar að þú, sem hyggst gefa kost á þér til stjórnmálaþátttöku, veist að meginhlutverk þessa tveggja kerfa, menntakerfisins og stjórnmálanna, er hið sama. Með því að leggja hugmyndir þínar og annarra um menntamál á þessa vogarskál getur þú vandað og eflt hugsun þína og orðið að meira gagni. 2. Hvernig viðheld ég víðsýninni? Líf þingmanna er ekki dans á rósum. Þeim er ætlað að sýna eigin sannfæringu fullan trúnað en þurfa um leið að gera málamiðlanir. Þeir búa við samfélagsumræðu sem getur verið bæði óvægin og ósanngjörn og sæta oft gagnrýni eða jafnvel aðkasti vegna starfa sinna. Um þingmenn eru gjarnan felldir dómar út frá mjög takmörkuðum forsendum. Það er örugglega ekki auðvelt að viðhalda víðsýni við slíkar aðstæður. Þá er takmörkuð þolinmæði fyrir flóknum málum og töluverð eftirspurn eftir einföldunum. Þetta nefni ég því menntamál eru snúin eins og önnur mál sem lúta að kerfum utan um flóknasta viðfangsefni veraldar, mannshugann. Menntakerfið snýst um verðug viðfangsefni og krefjandi áskoranir. Þótt kjósendur hafi ekki endilega þolinmæði fyrir því að þú nálgist menntamál og umræðu um þau af þeirri aðgæslu og víðsýni sem viðfangsefnið krefst hvet ég þig til þess að láta ekki hugsun þína eða tjáningu um menntamál líða fyrir það. Forðastu alhæfingar, skyndilausnir og tilraunir til að smætta menntamál niður í einföld viðfangsefni. 3. Við hvern á ég að tala? Þrátt fyrir hugmyndir margra um annað er menntakerfið fullt af fólki sem vill gera betur, taka þátt í þróun og vinna með öðru fólki að umbótum. Á það við um nemendur, foreldra og starfsfólk skólanna. Nálgastu þetta fólk og talaðu við það. Reyndu að vera upplýst og umbótamiðað afl í íslensku samfélagi. Hér skiptir ekki máli hvort þú ert í stjórn eða stjórnarandstöðu. Það skiptir ekki einu sinni máli hvort þú kemst inn á þing. Menntakerfið kemur okkur öllum við og er á ábyrgð okkar allra. Ræddu við börnin þín eða önnur skyldmenni sem stunda nám. Talaðu við kennara og aflaðu þér innsýnar í heim þeirra. Þú munt hvergi koma að tómum kofanum leitir þú í einlægni eftir samtali og samvinnu um menntamál. Ef þú veist ekki hvert þú átt að snúa þér, hafðu þá samband, ég skal greiða götu þína. Hvað sem þú gerir, ekki mynda þér afstöðu til menntamála í tómarúmi. 4. Hver eru brýnustu verkefnin? Kæri frambjóðandi, það er metnaðarfullt að bjóða sig fram til ábyrgðarstarfa á tímum sem þessum. Takk fyrir það! Miklir óvissutímar standa yfir og samfélag okkar hefur, eins og önnur samfélög, tekið á sig þung högg. Mig langar vinsamlegast að benda þér á nokkur atriði sem ég held að sé mikilvægt fyrir þig að vita. Í fyrsta lagi þetta: Erfiðleikarnir vegna heimsfaraldurs afhjúpuðu styrkleika í íslensku menntakerfi sem mikilvægt er að virða og varðveita. Gríðarlega öflug starfsþróun og aðlögunarhæfni er í kerfinu, óháð aldri nemenda og námsviðfangi. Hins vegar er námsval í íslensku samfélagi of einsleitt og mikilvægt er að auka veg og virðingu alls náms og leggja list- og verknám að jöfnu við hefðbundið bóknám. Þá þarf menntakerfið að draga dám af þeim nútíma og þeirri framtíð sem nemendur lifa og hrærast í. Afar brýnt er að fylgjast náið með ólíkum hópum í samfélaginu til að tryggja að námið stuðli í raun og veru að þroska og framförum. Hér skiptir máli að huga m.a. að félagslegri stöðu, aldri, kynferði og uppruna (ekki falla í þá gryfju að hafa aðeins áhuga á einu af þessu). Loks þarftu að vita að íslenskt menntakerfi er enn í gjörgæslu þegar kemur að sjálfbærni. Kennaraskortur eru raunverulegur og alvarlegur. Hann er á öllum skólastigum. Síðustu ár hefur að nokkru leyti tekist að snúa að hægja á eða snúa við þeirri alvarlegu þróun sem einkenndi Ísland of lengi og ánægjulegt er hve aðsókn í kennaranám hefur aukist á síðustu misserum. Það verður krefjandi að koma í veg fyrir bakslag í þeim efnum. Það verður hins vegar að takast og tekst vonandi ef við ákveðum öll að tækla þetta grundvallarmál, menntunina, af sameiginlegri ábyrgð. Gangi þér vel! Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands.
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun