Lilja var til viðtals um samræmd próf í Bítinu á Bylgjunni í morgun en fjölmargir nemendur í 9. bekk lentu í vandræðum í gær þegar þreyta átti samræmt próf í íslensku. Áætlað er að um 3500 nemendur af 4200 nemendum hafi lokið prófinu en ljóst að hluti nemenda þreytti prófið við ófullnægjandi aðstæður.
Skólarnir hafa tveggja vikna glugga frá og með mánudeginum 15. mars til að leggja prófin fyrir nemendur sína.
Vinnuhópur eftir klúðrið 2018
Lilja minnir á að framkvæmd samræmdra prófa árið 2019 og 2020 hafi gengið vel eftir að vandamál komu upp við próftöku árið 2018.
„Menntamálstofnun sem ber ábyrgð á framkvæmdinni var búin að prufukeyra og undirbúa allt vel fyrir þessa framkvæmd. Eitthvað fór úrskeiðis. Að mínu mati gengur það ekki upp, fyrst og síðast gagnvart nemendum.“
Lilja segir að eftir klúðrið 2018 hafi verið settur á laggirnar vinnuhópur um framtíðarstefnu varðandi samræmt námsmat.
„Það sem við erum að gera núna er að kostnaðarmeta þessar tillögur þannig að á næsta ári verður komið nýtt fyrirkomulag.“
Umgjörðin þurfi að vera upp á tíu
Lilja segir vilja til þess að hafa matsferil og að þróað verði heilstætt safn matsrækja í mörgum námsgreinum. Umgjörðin þurfi þó að vera upp á tíu.
Hún hvetur alla til að kynna sér skýrslu starfshóps sem skipaður var og skilaði tillögum í febrúar í fyrra til ráðherra um markmið, hlutverk, framkvæmd og fyrirkomulag samræmdra könnunarprófa. Skýrsluna má nálgast í viðhengi við þessa frétt.
Hér má sjá helstu niðurstöður hópsins.
Í tillögunum felst umtalsverð stefnubreyting frá núverandi fyrirkomulagi samræmdra prófa í grunnskólum. Lagt er til að í stað þeirra verði þróuð ný matstæki í ýmsum námsgreinum með áherslu á fjölbreytt, stutt og hnitmiðuð rafræn próf og verkefni.
Hópurinn leggur til að nýja fyrirkomulagið verði kallað matsferill. Áhersla verði lögð á leiðbeinandi námsmat sem komi til móts við fjölbreytta kennsluhætti og einstaklingsmiðað nám og leiðsagnarmat. Skólar og nemendur hafi valfrelsi um að nýta sér prófin með þeirri undantekningu að skólum beri að leggja fyrir ákveðin próf í íslensku og stærðfræði. Gefa eigi kost á sveigjanlegri fyrirlögn prófa í matsferlinum.
Þá leggur starfshópurinn til að skilgreindur verði námsmatsrammi sem veiti ítarlegar upplýsingar um markmið og hlutverk alls skipulagðs námsmats á mismunandi skólastigum. Með slíkum ramma deili allir sömu sýn á tilgang námsmats og tímasetningar þess, birtingu niðurstaðna og í hvaða röð ólíkir námsþættir væru kannaðir. Góð reynsla er af notkun slíkra námsmatsramma í nágrannalöndunum.
Milljarður árlega til Menntamálastofnunar
Lilja segir alveg ljóst í sínum huga að hnökrar eins og urðu í gær megi ekki koma upp. Árið 2019 hafi þetta gengið eftir í kjölfar stuðnings við Menntamálastofnun sem Lilja minnir á að fái milljarð á hverju einasta ári. Sömuleiðis í fyrra.
„En þarna gerist eitthvað hjá stofnuninni sem er auðvitað ekki gott. Við töldum að það væri búið að tryggja þessa varaleið. Mér var tilkynnt það í gær. Um leið og ég fékk upplýsingar um að framvkæmdin hefði farið úrskekðis vildi ég taka allan vafa um það að við myndum fresta þessum prófum og það þarf að fara alveg ofan í saumana á þessu. Vinnan er til, núna er kostnaðarmatið svo ég er eins og alltaf mjög bjartsýn á að þetta verði betra og við erum alltaf að læra,“ segir Lilja.
Hún leggur áherslu á meiri sveigjanleika í skólunum. Hún tekur þó ekki undir með þeim sem vilja slaufa öllum samræmdum prófum.
„Ég tel mjög mikilvægt að það sé samræmt mat svo hver og einn nemandi viti hvar hann stendur, í samanburði við aðra. En framkvæmdin og fyrirkomulagið, við erum að endurskoða það. Hvernig við getum veitt samræmt mat en að það sé meiri sveigjanleiki.“
Fólk velti mögulega fyrir sér hvort um samræmt próf sé að ræða ef nemendur þreyta það ekki á sama tíma. Lausnin á því sé að dýpka grunninn svo hægt sé að búa til samræmt próf með sveigjanleika í fyrirlögn.
