Tölum út frá staðreyndum Helga Vala Helgadóttir skrifar 12. október 2022 08:00 Síðustu vikur hefur mikið verið fjallað um svokallaðan flóttamannavanda í íslensku samfélagi. Ýmsu hefur verið haldið fram, því miður ekki alltaf út frá staðreyndum og því er nauðsynlegt að draga fram nokkrar staðreyndir sem fengnar eru frá alþjóðlegum stofnunum og íslenskum stjórnvöldum. Samkvæmt Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna eru um 100 milljón manns á flótta í heiminum og hafa aldrei verið fleiri. Rúmlega sjö milljónir hafa nú flúið Úkraínu eftir innrás Rússa í febrúar sl. en til samanburðar er heildarfjöldi flóttafólks frá Sýrlandi frá 2011 nærri sjö milljónir. Móttaka og vernd fólks á flótta er þannig ekki séríslenskt verkefni heldur verkefni allrar heimsbyggðarinnar. En það er líka staðreynd að fólk vill helst setjast að sem næst heimahögum. Þannig flýja flestir frá Sýrlandi yfir til Tyrklands og Jórdaníu. Frá Venesúela fara langflestir til Kólumbíu og sama er með Úkraínu hvaðan flest fóru til Póllands og Þýskalands. Einhver gera þó tilraun til að flýja alla leið til Íslands. Á þessu ári hafa nærri 3000 manns óskað verndar á Íslandi, þar af um 1800 frá Úkraínu, 600 frá Venesúela og 130 frá Palestínu. Íslendingar taka þátt í að veita úkraínsku flóttafólki vernd og þarf ekki að fara í tímafreka rannsókn á högum hvers og eins heldur dugar þjóðernið til verndar. Kærunefnd útlendingamála kvað upp þann úrskurð fyrr á árinu að aðstæður í Venesúela væru ekki öruggar og veita bæri fólki þaðan vernd. Er sú niðurstaða í samræmi við leiðbeiningar Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna þar sem aðildarríki Flóttamannasamningsins eru hvött til þess að senda venesúelska ríkisborgara ekki aftur til heimalandsins. Þónokkuð hefur verið minnst á dönsku leiðina í umræðum síðustu daga sem og „hina séríslensku leið“. Má með réttu tala um hina sérdönsku leið, því á meðan aðrar Evrópuþjóðir hafa nærri 90% veitingarhlutfall verndar til sýrlensks flóttafólks hafa Danir valið að meta hluta Sýrlands sem öruggt svæði og endurnýja nú ekki dvalarleyfi Sýrlendinga sem jafnvel hafa dvalið í Danmörku frá barnsaldri, lokið þar skyldunámi og hafið háskólanám. Karlmenn á herskyldualdri fá sín leyfi þó endurnýjuð á meðan danska leiðin gerir ráð fyrir því að ungar konur og eldra fólk geti snúið til svokallaðra öruggra svæða innan Sýrlands. Einnig hefur verið fullyrt að Ísland, eitt ríkja veiti þeim sem hafa fengið vernd í Grikklandi, vernd hér á landi og að það sé hin séríslenska leið sem sligi kerfið. Svo er ekki, en einungis 3% þeirra sem sótt hafa um vernd hér á landi í ár hafa hlotið vernd í öðru ríki, þar á meðal Grikklandi. Lítill hluti þeirra fær hins vegar efnislega meðferð og vernd hér á landi. Hollensk stjórnvöld hafa hins vegar að undanförnu hætt endursendingum til Grikklands og á sama tíma hafa þýsk stjórnvöld samþykkt 9 af hverjum 10 umsóknum fólks sem þegar er með vernd í Grikklandi. Er þetta vegna slæmra aðstæðna flóttafólks í Grikklandi. Einnig hefur verið talað um að tímafrestir í lögum um útlendinga séu séríslenskir og leiði til að umsækjendur reyni að tefja ferlið. Slíkar fullyrðingar eiga heldur ekki við rök að styðjast en málsmeðferðartími hefur styst verulega hér á landi frá því sem áður var. Tilgangur er að veita stjórnvöldum aðhald og koma í veg fyrir að afgreiðsla umsókna tefjist úr hófi fram, umsækjendum til stórkostlegs vansa og með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkissjóð. Sambærilegar reglur um tímafresti er að finna í Dyflinnarreglugerðinni sem stjórnvöld styðjast mikið við. Innviðir eru að ekki að sligast vegna flóttafólks heldur vegna verkefna sem ríkið leggur á sveitarfélög að sinna án þess að nauðsynlegt fjármagn fylgi. Þannig er það ekki eldra eða fötluðu fólki að kenna að gríðarlegur halli sé á rekstri sveitarfélaga vegna þjónustu við fatlað fólk eða reksturs öldrunarheimila né er það fólki á flótta að kenna að stjórnvöld voru ekki tilbúin með nauðsynlega þjónustu fyrir fordæmalausan fjölda fólks á flótta. Það er á ábyrgð íslenska ríkisins að fjármagna þá þjónustu sem samið er um og þar hafa stjórnvöld ekki staðið sig. Í febrúar var ljóst að fordæmalaus fjölgun yrði á flóttafólki hér á landi en stjórnvöld drógu lappirnar í því að undirbúa innviði fyrir komu fólksins. Hér hefur verið farið yfir nokkrar staðreyndir máls. Á bakvið þessar tölur er svo venjulegt fólk eins og ég og þú. Fólk sem fæddist á einhverjum stað án þess að hafa óskað eftir því, fólk með allskonar langanir og þrár, menntun og starfsreynslu, fólk sem þráir frið og vernd fyrir sig og börnin sín og loks fólk sem langar mest af öllu að upplifa það einn dag að komast kannski aftur til heimalandsins. Við þurfum að sýna meiri mennsku og meiri mannúð. Þannig sýnum við að á Íslandi sé gott samfélag. Höfundur er þingflokksformaður Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Helga Vala Helgadóttir Samfylkingin Flóttafólk á Íslandi Alþingi Mest lesið Samfélag án Pírata Lenya Rún Taha Karim Skoðun Þarf ég að flytja úr landi? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen Skoðun Bannað að lækna sykursýki II Lukka Pálsdóttir Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir Skoðun Borgið lausnargjaldið Ólafur Hauksson Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Íslenski fasteignamarkaðurinn: spilavíti þar sem húsið vinnur alltaf Ingvar Þóroddsson Skoðun Skoðun Skoðun Annarra manna peningar eru peningar okkar allra Davíð Þór Jónsson skrifar Skoðun Fasismi er að trenda – erum við að sofna á verðinum? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Ehf-gatið og leiðir til að loka því Matthias Harksen skrifar Skoðun Heilbrigðisvandamál heilbrigðiskerfisins Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Heimilislæknir ----- þverfaglegt heilsugæsluteymi! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Til friðarsinna á Íslandi Saga Unnsteinsdóttir skrifar Skoðun Að segja satt skiptir máli Þórunn Sveinbjörnsdóttir skrifar Skoðun Jöfnuður í heilbrigðisþjónustu fyrir öll börn – óháð búsetu Sif Huld Albertsdóttir skrifar Skoðun Að drepa eða drepast!? og þar fór það Bakir Anwar Nassar skrifar Skoðun Jane Goodall hvetur íslensk stjórnvöld til að hætta hvalveiðum Jane Goodall skrifar Skoðun Endurnýjun stjórnmálanna Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Árangur og áskoranir í iðnmenntun Arna Arnardóttir,Magnús Hilmar Helgason,Vignir Steinþór Halldórsson skrifar Skoðun Hvar enda skattahækkanir? Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Svört orka tekur 2 ár en græn 32 ár Magnús Jóhannesson skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir gegn þjóðarmorði í Gaza Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Það þarf samfélag til að ala upp barn Ástþór Ólafsson skrifar Skoðun Skömm Reykjavíkurborgar: Hvernig er staðan í leikskólum borgarinnar? Elín Einarsdóttir skrifar Skoðun Á ég að slökkva með fjarstýringunni? Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Samfélag án Pírata Lenya Rún Taha Karim skrifar Skoðun Burt með biðlista barna…nema þau búi í Reykjavík! Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Það byrjaði sem gola en brátt var komið rok Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir skrifar Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen skrifar Skoðun Framsókn í forystu fyrir meira og hagkvæmara húsnæði Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Raforka til garðyrkjubænda hækkar um 25%. Verða heimilin næst? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun Á tíundu hverri mínútu er kona myrt af einhverjum sem hún þekkir Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Kerfisbreytingar á Réttindagæslu fatlaðra – óvissa og áhyggjur Aileen Soffia Svensdóttir skrifar Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Betra veður fyrir íþróttakrakkana okkar! Skúli Bragi Geirdal skrifar Sjá meira
Síðustu vikur hefur mikið verið fjallað um svokallaðan flóttamannavanda í íslensku samfélagi. Ýmsu hefur verið haldið fram, því miður ekki alltaf út frá staðreyndum og því er nauðsynlegt að draga fram nokkrar staðreyndir sem fengnar eru frá alþjóðlegum stofnunum og íslenskum stjórnvöldum. Samkvæmt Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna eru um 100 milljón manns á flótta í heiminum og hafa aldrei verið fleiri. Rúmlega sjö milljónir hafa nú flúið Úkraínu eftir innrás Rússa í febrúar sl. en til samanburðar er heildarfjöldi flóttafólks frá Sýrlandi frá 2011 nærri sjö milljónir. Móttaka og vernd fólks á flótta er þannig ekki séríslenskt verkefni heldur verkefni allrar heimsbyggðarinnar. En það er líka staðreynd að fólk vill helst setjast að sem næst heimahögum. Þannig flýja flestir frá Sýrlandi yfir til Tyrklands og Jórdaníu. Frá Venesúela fara langflestir til Kólumbíu og sama er með Úkraínu hvaðan flest fóru til Póllands og Þýskalands. Einhver gera þó tilraun til að flýja alla leið til Íslands. Á þessu ári hafa nærri 3000 manns óskað verndar á Íslandi, þar af um 1800 frá Úkraínu, 600 frá Venesúela og 130 frá Palestínu. Íslendingar taka þátt í að veita úkraínsku flóttafólki vernd og þarf ekki að fara í tímafreka rannsókn á högum hvers og eins heldur dugar þjóðernið til verndar. Kærunefnd útlendingamála kvað upp þann úrskurð fyrr á árinu að aðstæður í Venesúela væru ekki öruggar og veita bæri fólki þaðan vernd. Er sú niðurstaða í samræmi við leiðbeiningar Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna þar sem aðildarríki Flóttamannasamningsins eru hvött til þess að senda venesúelska ríkisborgara ekki aftur til heimalandsins. Þónokkuð hefur verið minnst á dönsku leiðina í umræðum síðustu daga sem og „hina séríslensku leið“. Má með réttu tala um hina sérdönsku leið, því á meðan aðrar Evrópuþjóðir hafa nærri 90% veitingarhlutfall verndar til sýrlensks flóttafólks hafa Danir valið að meta hluta Sýrlands sem öruggt svæði og endurnýja nú ekki dvalarleyfi Sýrlendinga sem jafnvel hafa dvalið í Danmörku frá barnsaldri, lokið þar skyldunámi og hafið háskólanám. Karlmenn á herskyldualdri fá sín leyfi þó endurnýjuð á meðan danska leiðin gerir ráð fyrir því að ungar konur og eldra fólk geti snúið til svokallaðra öruggra svæða innan Sýrlands. Einnig hefur verið fullyrt að Ísland, eitt ríkja veiti þeim sem hafa fengið vernd í Grikklandi, vernd hér á landi og að það sé hin séríslenska leið sem sligi kerfið. Svo er ekki, en einungis 3% þeirra sem sótt hafa um vernd hér á landi í ár hafa hlotið vernd í öðru ríki, þar á meðal Grikklandi. Lítill hluti þeirra fær hins vegar efnislega meðferð og vernd hér á landi. Hollensk stjórnvöld hafa hins vegar að undanförnu hætt endursendingum til Grikklands og á sama tíma hafa þýsk stjórnvöld samþykkt 9 af hverjum 10 umsóknum fólks sem þegar er með vernd í Grikklandi. Er þetta vegna slæmra aðstæðna flóttafólks í Grikklandi. Einnig hefur verið talað um að tímafrestir í lögum um útlendinga séu séríslenskir og leiði til að umsækjendur reyni að tefja ferlið. Slíkar fullyrðingar eiga heldur ekki við rök að styðjast en málsmeðferðartími hefur styst verulega hér á landi frá því sem áður var. Tilgangur er að veita stjórnvöldum aðhald og koma í veg fyrir að afgreiðsla umsókna tefjist úr hófi fram, umsækjendum til stórkostlegs vansa og með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkissjóð. Sambærilegar reglur um tímafresti er að finna í Dyflinnarreglugerðinni sem stjórnvöld styðjast mikið við. Innviðir eru að ekki að sligast vegna flóttafólks heldur vegna verkefna sem ríkið leggur á sveitarfélög að sinna án þess að nauðsynlegt fjármagn fylgi. Þannig er það ekki eldra eða fötluðu fólki að kenna að gríðarlegur halli sé á rekstri sveitarfélaga vegna þjónustu við fatlað fólk eða reksturs öldrunarheimila né er það fólki á flótta að kenna að stjórnvöld voru ekki tilbúin með nauðsynlega þjónustu fyrir fordæmalausan fjölda fólks á flótta. Það er á ábyrgð íslenska ríkisins að fjármagna þá þjónustu sem samið er um og þar hafa stjórnvöld ekki staðið sig. Í febrúar var ljóst að fordæmalaus fjölgun yrði á flóttafólki hér á landi en stjórnvöld drógu lappirnar í því að undirbúa innviði fyrir komu fólksins. Hér hefur verið farið yfir nokkrar staðreyndir máls. Á bakvið þessar tölur er svo venjulegt fólk eins og ég og þú. Fólk sem fæddist á einhverjum stað án þess að hafa óskað eftir því, fólk með allskonar langanir og þrár, menntun og starfsreynslu, fólk sem þráir frið og vernd fyrir sig og börnin sín og loks fólk sem langar mest af öllu að upplifa það einn dag að komast kannski aftur til heimalandsins. Við þurfum að sýna meiri mennsku og meiri mannúð. Þannig sýnum við að á Íslandi sé gott samfélag. Höfundur er þingflokksformaður Samfylkingarinnar.
Skoðun Árangur og áskoranir í iðnmenntun Arna Arnardóttir,Magnús Hilmar Helgason,Vignir Steinþór Halldórsson skrifar
Skoðun Skömm Reykjavíkurborgar: Hvernig er staðan í leikskólum borgarinnar? Elín Einarsdóttir skrifar
Skoðun Raforka til garðyrkjubænda hækkar um 25%. Verða heimilin næst? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Á tíundu hverri mínútu er kona myrt af einhverjum sem hún þekkir Stella Samúelsdóttir skrifar
Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Kerfisbreytingar á Réttindagæslu fatlaðra – óvissa og áhyggjur Aileen Soffia Svensdóttir skrifar