Hamingjan er hér & nú Bára Mjöll Þórðardóttir skrifar 13. apríl 2023 08:41 „Lífið er ferðalag, ekki áfangastaður; og hamingjan er ekki þar heldur hér; ekki á morgun, heldur í dag.“ (Sidney Greenberg). Þann 20. mars síðastliðinn var Alþjóða hamingjudagurinn haldinn hátíðlegur, en hann hefur verið haldinn undanfarin 10 ár til að minna á mikilvægi hamingjunnar í lífi okkar allra. Á þeim degi var einnig gefin út skýrslan “World Happiness Report 2023”, sem inniheldur niðurstöður könnunar á hamingju meðal þjóða heims. Ísland hefur verið meðal efstu landa síðastliðin ár en þó eru teikn á lofti um að hamingja okkar fari dvínandi og þá sérstaklega meðal ungs fólks sem er alvarleg þróun. Öll viljum við vera hamingjusöm. En hvaða þættir eru það sem raunverulega hafa áhrif á vellíðan okkar og hamingju og fá okkur til að blómstra í lífinu? Mörg okkar hafa hugsað með sér að þegar ákveðnu takmarki er náð, eins og þegar við útskrifumst, eignumst nýjan bíl, fáum stöðuhækkun eða kaupum nýtt hús þá verðum við sko hamingjusöm. En hamingjan er ekki áfangastaður, eða eitthvað sem við öðlumst í framtíðinni. Hamingjan er hugarástand sem við getum ræktað á líðandi stundu, óháð ytri aðstæðum okkar. Jákvæð sálfræði Jákvæð sálfræði er vísindagrein innan sálfræðinnar sem kom fram um síðustu aldamót. Lögð er rík áhersla á rannsóknir á jákvæðum eiginleikum fólks sem miða að því að skilja, kanna, uppgötva og efla þá þætti sem gera einstaklingum og samfélögum kleift að dafna og blómstra. Meðal viðfangsefna jákvæðrar sálfræði eru styrkleikar, gildi, jákvæðar tilfinningar, hamingja, vellíðan, bjartsýni, von, þakklæti, þrautseigja, sköpunargáfa, hugrekki og hvað gerir lífið þess virði að lifa því. Síðastliðin 20 ár hefur fókusinn færst frá því að vera að mestu leyti á það sem er að, eða þarf að laga, yfir í að finna og hlúa að styrkleikum fólks og gera líf þess innihaldsríkara. En hvernig aukum við vellíðan og hamingju? Jákvæð inngrip Jákvæð inngrip eru æfingar sem hafa það að markmiði að auka vellíðan og hamingju og byggja á rannsóknum á því sem eykur vellíðan. Jákvæð inngrip hafa gefið góða raun í að auka vellíðan og hamingju, en auk þess að hafa jákvæð áhrif á andlega líðan fólks hafa jákvæð inngrip einnig dregið úr þunglyndiseinkennum hjá fólki. Þó ert vert að hafa í huga að ef inngripin eru gerð með það að markmiði að laga eitthvað, draga úr einhverju eða lækna eitthvað þá flokkast þau ekki sem jákvæð inngrip. Markmiðið þarf alltaf að vera að auka vellíðan svo það flokkist sem jákvætt inngrip. Til eru margar tegundir af jákvæðum inngripum eins og til að mynda æfingarnar þrír góðir hlutir, að greina styrkleika sína og nota einn styrkleika með nýjum hætti, að skrifa þakklætisbréf, ég á góðri stundu í framtíðinni, að gera fimm góðverk á einum degi og hreyfing til að auka vellíðan. Þrír góðir hlutir Þessi æfing gengur út á það að við rifjum upp þrjá góða hluti sem áttu sér stað yfir daginn og skrifum þá niður auk þess að við veltum fyrir okkur hvað orsakaði þessa góðu hluti og hver þáttur okkar var í þeim. Þetta gerum við á hverjum degi í eina viku. Við erum almennt gjarnari á að taka meira eftir neikvæðum hlutum yfir daginn en í þessari æfingu erum við að fókusa á það jákvæða sem gerðist yfir daginn og þess vegna er þessi æfing góð. Rannsóknir sýna að þessi æfing eykur hamingju og dregur úr einkennum þunglyndis. Áhrifin eru mælanleg eftir aðeins eina viku af þessari æfingu og eru enn mælanleg sex mánuðum eftir að æfingavikunni lýkur. Áhrifin vara lengur ef haldið er áfram að gera æfinguna. Að greina styrkleika sína og nota með nýjum hætti Þessi æfing gengur út á það að við greinum helstu styrkleika okkar. Þegar því er lokið veljum við einn styrkleika og notum hann með nýjum hætti á hverjum degi í eina viku. Rannsóknir sýna að þessi æfing eykur hamingju og dregur úr einkennum þunglyndis og eru áhrifin enn mælanleg sex mánuðum eftir að æfingunni lýkur. Áhrifin vara lengur ef haldið er áfram að gera æfinguna. Þakklætisbréf Þessi æfing gengur út á að við skrifum ákveðinni manneskju sem hefur haft jákvæð áhrif á líf okkar og sýnt okkur góðvild á einhvern hátt, þakklætisbréf þar sem viðkomandi manneskju er þakkað fyrir það sem hún gerði fyrir okkur, því lýst og hvaða áhrif það hafði á líf okkar. Mælt er með því að við lesum svo þakklætisbréfið fyrir viðkomandi eða sendum það til manneskjunnar í pósti. Vert er að taka fram að þessi æfing virkar þrátt fyrir að bréfið sé ekki sent til viðkomandi manneskju. Rannsóknir sýna að þessi æfing getur dregið úr þunglyndi og aukið vellíðan til lengri tíma (eða í um mánuð eftir að hún er framkvæmd). Ég á góðri stundu í framtíðinni Þessi æfing gengur út á það að við sjáum okkur fyrir okkur eftir ákveðinn tíma, t.d. 1 ár, ímyndum okkur að lífið sé búið að ganga mjög vel og við búum við betri aðstæður en í dag. Hvernig myndi líf okkar líta út? Rannsóknir sýna að þessi æfing getur aukið bjartsýni og hjálpað fólki að setja sér markmið varðandi það sem skiptir það máli. Að gera fimm góðverk á einum degi Þessi æfing gengur út á það að við sýnum góðvild í garð annarra með því að gera fimm góðverk. Æfingin hefur mun meiri áhrif ef góðverkin eru mismunandi og eru öll framkvæmd á sama degi í stað þess að þeim sé dreift yfir vikutíma. Rannsóknir sýna að þessi æfing getur aukið sjálfsvirðingu, jákvæð félagsleg samskipti og vellíðan. Hreyfing til að auka vellíðan Þessi æfing gengur út á það að við hreyfum okkur í að lágmarki 30 mínútur daglega í viku. Mikilvægt er að við finnum hreyfingu sem við höfum gaman að og hún sé fjölbreytt. Rannsóknir sýna að líkamleg hreyfing eykur jákvæðar tilfinningar, sem eru m.a. lykillinn að langlífi, enregluleg hreyfing tengist til að mynda meiri hamingju, sjálfsáliti og ánægju með lífið. Einnig hefur verið sýnt fram á að líkamleg hreyfing dregur m.a. úr hættu á offitu, hjarta- og æðasjúkdómum, sykursýki 2, beinþynningu, háum blóðþrýstingi og minnkar líkur á að fólk fái þunglyndi. Ég hvet ykkur til að kynna ykkur enn frekar aðferðir jákvæðrar sálfræði og prófa ykkur áfram með hinar ýmsu æfingar sem falla undir jákvæð inngrip. Jákvæð inngrip gagnast öllum sem vilja auka vellíðan sína en rannsóknir hafa sýnt fram á að jákvæð inngrip sem vara lengur en 4 vikur og skemur en 12 vikur hafa tilhneigingu til að gefa betri niðurstöður. Setjum hamingju okkar og vellíðan í fyrsta sæti. Hamingjusamara fólk hefur tilhneigingu til að vera meira skapandi, halda lengur út við verkefni, vera bjartsýnna, lifa lengur, vera minna viðkvæmt fyrir veikindum, gefa meira af sér félagslega, ásamt því að vera síður fjandsamlegt og sjálfhverft. Með því að umfaðma ferðalag lífsins og einblína á núið getum við fundið hamingjuna í litlu augnablikum hversdagsleikans. Við getum til að mynda notið félagsskapar ástvina, haldið hurðinni opinni fyrir einhvern, þakkað fyrir heita vatnið í krananum, sent jákvæð skilaboð, brosað til ókunnugra, notið góðrar máltíðar, gefið hrós, verið meðvituð í hreyfingu dagsins eða metið fegurð náttúrunnar. Allt þetta og svo margt meira til getur hjálpað okkur að lifa innihaldsríkara lífi, í stað þess að vera stöðugt að leita að því sem gæti eða gæti ekki fært okkur hamingju í framtíðinni. Hamingjan er hér og nú og við erum lykillinn að okkar eigin hamingu. Höfundur er stjórnendaráðgjafi hjá Langbrók ráðgjöf og nemi í MA diplómanámi í jákvæðri sálfræði við Endurmenntun Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 23.8.2025 Halldór „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
„Lífið er ferðalag, ekki áfangastaður; og hamingjan er ekki þar heldur hér; ekki á morgun, heldur í dag.“ (Sidney Greenberg). Þann 20. mars síðastliðinn var Alþjóða hamingjudagurinn haldinn hátíðlegur, en hann hefur verið haldinn undanfarin 10 ár til að minna á mikilvægi hamingjunnar í lífi okkar allra. Á þeim degi var einnig gefin út skýrslan “World Happiness Report 2023”, sem inniheldur niðurstöður könnunar á hamingju meðal þjóða heims. Ísland hefur verið meðal efstu landa síðastliðin ár en þó eru teikn á lofti um að hamingja okkar fari dvínandi og þá sérstaklega meðal ungs fólks sem er alvarleg þróun. Öll viljum við vera hamingjusöm. En hvaða þættir eru það sem raunverulega hafa áhrif á vellíðan okkar og hamingju og fá okkur til að blómstra í lífinu? Mörg okkar hafa hugsað með sér að þegar ákveðnu takmarki er náð, eins og þegar við útskrifumst, eignumst nýjan bíl, fáum stöðuhækkun eða kaupum nýtt hús þá verðum við sko hamingjusöm. En hamingjan er ekki áfangastaður, eða eitthvað sem við öðlumst í framtíðinni. Hamingjan er hugarástand sem við getum ræktað á líðandi stundu, óháð ytri aðstæðum okkar. Jákvæð sálfræði Jákvæð sálfræði er vísindagrein innan sálfræðinnar sem kom fram um síðustu aldamót. Lögð er rík áhersla á rannsóknir á jákvæðum eiginleikum fólks sem miða að því að skilja, kanna, uppgötva og efla þá þætti sem gera einstaklingum og samfélögum kleift að dafna og blómstra. Meðal viðfangsefna jákvæðrar sálfræði eru styrkleikar, gildi, jákvæðar tilfinningar, hamingja, vellíðan, bjartsýni, von, þakklæti, þrautseigja, sköpunargáfa, hugrekki og hvað gerir lífið þess virði að lifa því. Síðastliðin 20 ár hefur fókusinn færst frá því að vera að mestu leyti á það sem er að, eða þarf að laga, yfir í að finna og hlúa að styrkleikum fólks og gera líf þess innihaldsríkara. En hvernig aukum við vellíðan og hamingju? Jákvæð inngrip Jákvæð inngrip eru æfingar sem hafa það að markmiði að auka vellíðan og hamingju og byggja á rannsóknum á því sem eykur vellíðan. Jákvæð inngrip hafa gefið góða raun í að auka vellíðan og hamingju, en auk þess að hafa jákvæð áhrif á andlega líðan fólks hafa jákvæð inngrip einnig dregið úr þunglyndiseinkennum hjá fólki. Þó ert vert að hafa í huga að ef inngripin eru gerð með það að markmiði að laga eitthvað, draga úr einhverju eða lækna eitthvað þá flokkast þau ekki sem jákvæð inngrip. Markmiðið þarf alltaf að vera að auka vellíðan svo það flokkist sem jákvætt inngrip. Til eru margar tegundir af jákvæðum inngripum eins og til að mynda æfingarnar þrír góðir hlutir, að greina styrkleika sína og nota einn styrkleika með nýjum hætti, að skrifa þakklætisbréf, ég á góðri stundu í framtíðinni, að gera fimm góðverk á einum degi og hreyfing til að auka vellíðan. Þrír góðir hlutir Þessi æfing gengur út á það að við rifjum upp þrjá góða hluti sem áttu sér stað yfir daginn og skrifum þá niður auk þess að við veltum fyrir okkur hvað orsakaði þessa góðu hluti og hver þáttur okkar var í þeim. Þetta gerum við á hverjum degi í eina viku. Við erum almennt gjarnari á að taka meira eftir neikvæðum hlutum yfir daginn en í þessari æfingu erum við að fókusa á það jákvæða sem gerðist yfir daginn og þess vegna er þessi æfing góð. Rannsóknir sýna að þessi æfing eykur hamingju og dregur úr einkennum þunglyndis. Áhrifin eru mælanleg eftir aðeins eina viku af þessari æfingu og eru enn mælanleg sex mánuðum eftir að æfingavikunni lýkur. Áhrifin vara lengur ef haldið er áfram að gera æfinguna. Að greina styrkleika sína og nota með nýjum hætti Þessi æfing gengur út á það að við greinum helstu styrkleika okkar. Þegar því er lokið veljum við einn styrkleika og notum hann með nýjum hætti á hverjum degi í eina viku. Rannsóknir sýna að þessi æfing eykur hamingju og dregur úr einkennum þunglyndis og eru áhrifin enn mælanleg sex mánuðum eftir að æfingunni lýkur. Áhrifin vara lengur ef haldið er áfram að gera æfinguna. Þakklætisbréf Þessi æfing gengur út á að við skrifum ákveðinni manneskju sem hefur haft jákvæð áhrif á líf okkar og sýnt okkur góðvild á einhvern hátt, þakklætisbréf þar sem viðkomandi manneskju er þakkað fyrir það sem hún gerði fyrir okkur, því lýst og hvaða áhrif það hafði á líf okkar. Mælt er með því að við lesum svo þakklætisbréfið fyrir viðkomandi eða sendum það til manneskjunnar í pósti. Vert er að taka fram að þessi æfing virkar þrátt fyrir að bréfið sé ekki sent til viðkomandi manneskju. Rannsóknir sýna að þessi æfing getur dregið úr þunglyndi og aukið vellíðan til lengri tíma (eða í um mánuð eftir að hún er framkvæmd). Ég á góðri stundu í framtíðinni Þessi æfing gengur út á það að við sjáum okkur fyrir okkur eftir ákveðinn tíma, t.d. 1 ár, ímyndum okkur að lífið sé búið að ganga mjög vel og við búum við betri aðstæður en í dag. Hvernig myndi líf okkar líta út? Rannsóknir sýna að þessi æfing getur aukið bjartsýni og hjálpað fólki að setja sér markmið varðandi það sem skiptir það máli. Að gera fimm góðverk á einum degi Þessi æfing gengur út á það að við sýnum góðvild í garð annarra með því að gera fimm góðverk. Æfingin hefur mun meiri áhrif ef góðverkin eru mismunandi og eru öll framkvæmd á sama degi í stað þess að þeim sé dreift yfir vikutíma. Rannsóknir sýna að þessi æfing getur aukið sjálfsvirðingu, jákvæð félagsleg samskipti og vellíðan. Hreyfing til að auka vellíðan Þessi æfing gengur út á það að við hreyfum okkur í að lágmarki 30 mínútur daglega í viku. Mikilvægt er að við finnum hreyfingu sem við höfum gaman að og hún sé fjölbreytt. Rannsóknir sýna að líkamleg hreyfing eykur jákvæðar tilfinningar, sem eru m.a. lykillinn að langlífi, enregluleg hreyfing tengist til að mynda meiri hamingju, sjálfsáliti og ánægju með lífið. Einnig hefur verið sýnt fram á að líkamleg hreyfing dregur m.a. úr hættu á offitu, hjarta- og æðasjúkdómum, sykursýki 2, beinþynningu, háum blóðþrýstingi og minnkar líkur á að fólk fái þunglyndi. Ég hvet ykkur til að kynna ykkur enn frekar aðferðir jákvæðrar sálfræði og prófa ykkur áfram með hinar ýmsu æfingar sem falla undir jákvæð inngrip. Jákvæð inngrip gagnast öllum sem vilja auka vellíðan sína en rannsóknir hafa sýnt fram á að jákvæð inngrip sem vara lengur en 4 vikur og skemur en 12 vikur hafa tilhneigingu til að gefa betri niðurstöður. Setjum hamingju okkar og vellíðan í fyrsta sæti. Hamingjusamara fólk hefur tilhneigingu til að vera meira skapandi, halda lengur út við verkefni, vera bjartsýnna, lifa lengur, vera minna viðkvæmt fyrir veikindum, gefa meira af sér félagslega, ásamt því að vera síður fjandsamlegt og sjálfhverft. Með því að umfaðma ferðalag lífsins og einblína á núið getum við fundið hamingjuna í litlu augnablikum hversdagsleikans. Við getum til að mynda notið félagsskapar ástvina, haldið hurðinni opinni fyrir einhvern, þakkað fyrir heita vatnið í krananum, sent jákvæð skilaboð, brosað til ókunnugra, notið góðrar máltíðar, gefið hrós, verið meðvituð í hreyfingu dagsins eða metið fegurð náttúrunnar. Allt þetta og svo margt meira til getur hjálpað okkur að lifa innihaldsríkara lífi, í stað þess að vera stöðugt að leita að því sem gæti eða gæti ekki fært okkur hamingju í framtíðinni. Hamingjan er hér og nú og við erum lykillinn að okkar eigin hamingu. Höfundur er stjórnendaráðgjafi hjá Langbrók ráðgjöf og nemi í MA diplómanámi í jákvæðri sálfræði við Endurmenntun Háskóla Íslands.
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar