Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar 21. október 2025 10:15 Snemma á 18. öld og á síðari hluta 17. aldar fóru kaffihús að spretta upp í Englandi. Áður drakk fólk oft öl eða vín, þar sem vatnið gat verið óhreint, en með tilkomu kaffisins breyttist allt. Kaffið gaf fólki orku og skýrleika, og umræðurnar sem áttu sér stað á þessum stöðum urðu til þess að hugmyndir spruttu fram sem mótuðu heila öld. Í London gat maður keypt sér bolla á eyri og fengið aðgang að fréttum, tengslaneti og rökræðum eins konar opið háskólanám án inntökuprófa. Án áfengis varð andrúmsloftið skýrara og fólk fór að hugsa og tala á annan hátt. Þar urðu til hugmyndir sem við eigum enn að þakka fyrir í dag: sjótryggingar og áhættustýring, hlutabréfamarkaðir, almenningsálit og siðferðisumræða, og vísindaleg menning upplýsingaaldarinnar. En hvað hefur þetta með okkur að gera núna? Ég myndi segja að gervigreindin í dag sé kaffið á 18. öld. Hún hjálpar okkur að hugsa skýrar, prófa hugmyndir og auka afköst á nánast hvaða sviði sem er. Sumir óttast hana, rétt eins og menn efuðust um nýjungar á sínum tíma, en möguleikarnir eru margfalt fleiri en ógnirnar. Hugsaðu þér kaffihús rekið af gervigreind: vél sem tekur á móti pöntunum, sér um birgðir og hellir upp á bolla fyrir þig. Þetta er fyndin mynd, en hún undirstrikar eitt – að framtíðin snýst ekki um mann eða vél, heldur mann og vél saman. Við stöndum á tímapunkti! Ég trúi því að við stöndum á svipuðum tímapunkti og Englendingar gerðu þegar kaffið kom fyrst til sögunnar. Ný tækni sem hristir upp í daglegu lífi, breytir því hvernig við hugsum og opnar dyr að nýjum hugmyndum. Spurningin er bara: hvað mun fæðast á okkar „kaffihúsum“ í dag? Höfundur er viðskiptafræðingur, áhugamaður og fyrirlesari í málefnum gervigreindar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Mest lesið Rangar fullyrðingar um erlenda háskólanema við íslenska háskóla Ólafur Páll Jónsson,Brynja Elísabeth Halldórsdóttir,Jón Ingvar Kjaran,Susan Elizabeth Gollifer Skoðun Fjórða þorskastríðið er fram undan Gunnar Smári Egilsson Skoðun Ef eitthvað væri að marka Bjarna Gunnar Smári Egilsson Skoðun Fúsk eða laumuspil? Eva Hauksdóttir Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Landsbyggðin án háskóla? Ketill Sigurður Jóelsson Skoðun Fjör á fjármálamarkaði Fastir pennar Kynjuð vísindi, leikskólaráð á villigötum, klámsýki, svipmyndir frá Norður-Kóreu Fastir pennar Sameining Almenna og Lífsverks Jón Ævar Pálmason Skoðun Er íslenskan sjálfsagt mál? Logi Einarsson Skoðun Skoðun Skoðun Rangar fullyrðingar um erlenda háskólanema við íslenska háskóla Ólafur Páll Jónsson,Brynja Elísabeth Halldórsdóttir,Jón Ingvar Kjaran,Susan Elizabeth Gollifer skrifar Skoðun Sameining Almenna og Lífsverks Jón Ævar Pálmason skrifar Skoðun Hvenær verður aðgerðaleysi að refsiverðu broti? Elías Blöndal Guðjónsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld áfram lægst í Mosfellsbæ Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Nýja vaxtaviðmiðið: Lausn eða gildra fyrir heimilin? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Snorri, þú færð ekki að segja „Great Replacement“ og þykjast saklaus Ian McDonald skrifar Skoðun Frelsi til að taka góðar skipulagsákvarðanir Róbert Ragnarsson skrifar Skoðun Með eða á móti neyðarkalli? Helga Birgisdóttir skrifar Skoðun Þegar ráðin eru einföld – en raunveruleikinn ekki Karen Einarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn skrekkur í fullorðna fólkið? Steinar Bragi Sigurjónsson skrifar Skoðun Húsnæði fyrir fólk en ekki fjárfesta Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Manstu eftir Nagorno-Karabakh? Birgir Þórarinsson skrifar Skoðun 96,7 prósent spila án vandkvæða Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Smiðurinn, spegillinn og brunarústirnar Davíð Bergmann skrifar Skoðun 109 milljarða kostnaður sem fyrirtækin greiða ekki Sigurpáll Ingibergsson skrifar Skoðun Hver ákveður hver tilheyrir – og hvenær? Jasmina Vajzović skrifar Skoðun Er íslenskan sjálfsagt mál? Logi Einarsson skrifar Skoðun Stafræn sjálfstæðisbarátta Íslands á 21. öldinni. Tungan, sagan og menningin undir Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Tala aldrei um annað en vextina Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akranes hefur vaxið hratt – nú er tími til að hlúa að fólkinu Liv Åse Skarstad skrifar Skoðun Þeytivinda í sundlaugina og börnin að heiman Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Enga skammsýni í skammdeginu Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Þegar barn verður fyrir kynferðisofbeldi Indíana Rós Ægisdóttir skrifar Skoðun Skattfrjáls ráðstöfun séreignarsparnaðar – fyrir alla! Anna María Jónsdóttir skrifar Skoðun Stefán Einar og helfarirnar Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Bréf til varnar Hamlet eftir Kolfinnu Nikulásdóttur Björg Steinunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skaðabótalög – tímabærar breytingar Styrmir Gunnarsson,Sveinbjörn Claessen skrifar Skoðun Hvers vegna? Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Fúsk við mannvirkjagerð þarf ekki að viðgangast Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Reykjalundur á tímamótum Sveinn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Snemma á 18. öld og á síðari hluta 17. aldar fóru kaffihús að spretta upp í Englandi. Áður drakk fólk oft öl eða vín, þar sem vatnið gat verið óhreint, en með tilkomu kaffisins breyttist allt. Kaffið gaf fólki orku og skýrleika, og umræðurnar sem áttu sér stað á þessum stöðum urðu til þess að hugmyndir spruttu fram sem mótuðu heila öld. Í London gat maður keypt sér bolla á eyri og fengið aðgang að fréttum, tengslaneti og rökræðum eins konar opið háskólanám án inntökuprófa. Án áfengis varð andrúmsloftið skýrara og fólk fór að hugsa og tala á annan hátt. Þar urðu til hugmyndir sem við eigum enn að þakka fyrir í dag: sjótryggingar og áhættustýring, hlutabréfamarkaðir, almenningsálit og siðferðisumræða, og vísindaleg menning upplýsingaaldarinnar. En hvað hefur þetta með okkur að gera núna? Ég myndi segja að gervigreindin í dag sé kaffið á 18. öld. Hún hjálpar okkur að hugsa skýrar, prófa hugmyndir og auka afköst á nánast hvaða sviði sem er. Sumir óttast hana, rétt eins og menn efuðust um nýjungar á sínum tíma, en möguleikarnir eru margfalt fleiri en ógnirnar. Hugsaðu þér kaffihús rekið af gervigreind: vél sem tekur á móti pöntunum, sér um birgðir og hellir upp á bolla fyrir þig. Þetta er fyndin mynd, en hún undirstrikar eitt – að framtíðin snýst ekki um mann eða vél, heldur mann og vél saman. Við stöndum á tímapunkti! Ég trúi því að við stöndum á svipuðum tímapunkti og Englendingar gerðu þegar kaffið kom fyrst til sögunnar. Ný tækni sem hristir upp í daglegu lífi, breytir því hvernig við hugsum og opnar dyr að nýjum hugmyndum. Spurningin er bara: hvað mun fæðast á okkar „kaffihúsum“ í dag? Höfundur er viðskiptafræðingur, áhugamaður og fyrirlesari í málefnum gervigreindar.
Rangar fullyrðingar um erlenda háskólanema við íslenska háskóla Ólafur Páll Jónsson,Brynja Elísabeth Halldórsdóttir,Jón Ingvar Kjaran,Susan Elizabeth Gollifer Skoðun
Skoðun Rangar fullyrðingar um erlenda háskólanema við íslenska háskóla Ólafur Páll Jónsson,Brynja Elísabeth Halldórsdóttir,Jón Ingvar Kjaran,Susan Elizabeth Gollifer skrifar
Skoðun Leikskólagjöld áfram lægst í Mosfellsbæ Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Stafræn sjálfstæðisbarátta Íslands á 21. öldinni. Tungan, sagan og menningin undir Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Rangar fullyrðingar um erlenda háskólanema við íslenska háskóla Ólafur Páll Jónsson,Brynja Elísabeth Halldórsdóttir,Jón Ingvar Kjaran,Susan Elizabeth Gollifer Skoðun