Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir skrifar 24. júní 2025 12:46 Við búum í heimi sem breytist á ógnarhraða, samfélagi þar sem álag, hraði og áreiti er normið. Margar vísbendingar eru um að geðheilsa barna og ungmenna fari versnandi og að tíðni ofbeldis meðal ungmenna hafi aukist. Hegðun barna á sér oft rót í undirliggjandi vanlíðan, skertri félagsfærni og tengslarofi, hún er sjaldnast tilviljunarkennd heldur viðbragð við óuppfylltum þörfum í umhverfi þeirra. Við verðum því að staldra við. Við þurfum að endurvekja skilninginn á því hvað það þýðir að vera manneskja. Hvað það þýðir að vera hamingjusöm og farsæl manneskja. Tengsl – lykillinn að hamingju Í streitu og áreiti hversdagsins höfum við misst tenginguna við innri rödd okkar, tilfinningarnar og sjálfan tilganginn. Við höfum jafnvel gleymt því hvernig það er að vera í hlýju og kærleik við aðra manneskju, við okkur sjálf eða við náttúruna. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt að góð tengsl við okkur sjálf, aðra og umhverfið eru meðal sterkustu forspárþátta hamingju. Það kallar á að við endurhugsum hvernig við skilgreinum hamingju og hvað við viljum kenna börnunum okkar. Við þurfum að afbyggja gamlar hugmyndir vestrænnar sældarhyggju, sem virðist vera rotin og gömul hegðunarmynstur okkar vestrænna þjóða þar sem hamingja er metin út frá neyslu, samanburði og yfirborðslegum árangri. Í menningu þar sem við keppumst um að vera meira, eiga flottustu bílana og merkjavörurnar gleymum við að ódauðlaugu hlutirnir sem við freistumst til að kaupa leggja ekkert marktækt til hamingju okkar. Hugmyndin um að hamingja felist í því að eignast sífellt meira, stærra og dýrara er villandi tálsýn. Þó neysla geti veitt skammvinna ánægju, hefur hún lítil áhrif á djúpstæða og varanlega hamingju. Það sem raunverulega nærir okkur og veitir okkur hamingju eru óáþreifanleg gæði, hlý tengsl, nánd og innri kyrrð. Lykillinn liggur í menntun í félags- og tilfinningafærni Í grunnskólanámskrá Finnlands, sem margir líta til sem fyrirmynd, er félags- og tilfinningafærni hluti af kjarna menntunar. Lögð er sérstök áhersla á velsæld (e.well-being), samkennd, sjálfsvitund og tilfinningastjórnun. Það er engin tilviljun að Finnland hefur verið í efsta sæti World Happiness Report í sjö ár í röð, þar sem samfélagið byggir á hugmyndinni um heildræna vellíðan, ekki eingöngu mælda í árangri, heldur í líðan og tengslum. Með því að kenna börnum okkar hvað felst í því að vera farsæl manneskja – að vera tilfinningalega meðvituð og tengd – þá hjálpum við þeim að lifa heilbrigðara og hamingjusamara lífi. Við eigum að kenna þeim að hlusta á eigin mennsku. Að þekkja tilfinningar sínar, mæta þeim með kærleika og góðvild og læra leiðir til að takast á við erfiðar aðstæður með sjálfsumhyggju. Það er mikilvægt að leiða börn inn í heim jákvæðrar hugsunar, því þannig læra þau að treysta á eigin styrk, takast á við hindranir og finna meira jafnvægi og gleði í daglegu lífi. Þegar börn temja sér þann hugsunarhátt að áskoranir séu ekki hindranir heldur tækifæri til vaxtar, þróa þau með sér viðhorf sem styður við seiglu, trú á eigin getu og getu til að sækjast eftir árangri á eigin forsendum. Lífið býður upp á alls kyns reynslu og ekki er alltaf auðvelt að halda jákvæðu hugarfari þegar á móti blæs. Þá skiptir miklu máli að þjálfa hugrekki tilfinninganna og að leyfa sér að finna, setja orð á og skilja tilfinningarnar sem búa innra með okkur. Með því styrkjum við innsæi okkar og færni til að takast á við tilveruna af samkennd og sjálfstrausti. Í kjarnann snýst þetta um að efla félags- og tilfinningafærni barna okkar, færni sem er í raun undirstaðan að vellíðan, tengslum og árangri í lífinu. Samfélagið byrjar hjá okkur sjálfum Samfélagið er skapað af fólkinu sem það byggir. Halla Tómasdóttir forseti og frábær fyrirmynd, hefur einmitt minnt okkur á mikilvægi þess að setja ljósið á eigin líðan og nærveru. Með því leggjum við okkar af mörkum til heilbrigðs og sammannlegs samfélags. Hlustum á eigin mennsku og finnum aftur taktinn sem heiminum var aldrei ætlað að missa – takt náttúrunnar, kærleikans og tengsla. Hægjum á. Verum meðvituð. Verum tengd og gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik í lífi barnanna okkar. Höfundur er náms- og starfsráðgjafi, með MA-diploma í jákvæðri sálfræði, jóga- og núvitundarkennari og eigandi Eirð náttúruhús, eird.is Heimildaskrá Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2002). Very happy people. Psychological Science, 13(1), 81–84. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00415 Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books. Sótt af https://asantelim.wordpress.com/wp-content/uploads/2018/05/daniel-goleman-emotional-intelligence.pdf Helliwell, J. F., Layard, R., Sachs, J. D., De Neve, J.-E., Aknin, L. B., & Wang, S. (ritstj.). (2025). World Happiness Report 2025. Wellbeing Research Centre, Háskólinn í Oxford. Sótt af https://worldhappiness.report/ed/2025/ King, L. A., & Napa, C. K. (1998). What makes a life good? Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 156–165. Sótt af: https://doi.org/ 10.1037/0022-3514.75.1.156 Mäkinen, T., Virtanen, A., & Kostiainen, E. (2024). Social and Emotional Learning in Finnish Physical Education Teacher Education. Journal of Teaching in Physical Education. Sótt af: https://doi.org/10.1123/jtpe.2024-0120 Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68 Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Okkar lágkúrulega illska Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Halldór 23.8.2025 Halldór Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Sjá meira
Við búum í heimi sem breytist á ógnarhraða, samfélagi þar sem álag, hraði og áreiti er normið. Margar vísbendingar eru um að geðheilsa barna og ungmenna fari versnandi og að tíðni ofbeldis meðal ungmenna hafi aukist. Hegðun barna á sér oft rót í undirliggjandi vanlíðan, skertri félagsfærni og tengslarofi, hún er sjaldnast tilviljunarkennd heldur viðbragð við óuppfylltum þörfum í umhverfi þeirra. Við verðum því að staldra við. Við þurfum að endurvekja skilninginn á því hvað það þýðir að vera manneskja. Hvað það þýðir að vera hamingjusöm og farsæl manneskja. Tengsl – lykillinn að hamingju Í streitu og áreiti hversdagsins höfum við misst tenginguna við innri rödd okkar, tilfinningarnar og sjálfan tilganginn. Við höfum jafnvel gleymt því hvernig það er að vera í hlýju og kærleik við aðra manneskju, við okkur sjálf eða við náttúruna. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt að góð tengsl við okkur sjálf, aðra og umhverfið eru meðal sterkustu forspárþátta hamingju. Það kallar á að við endurhugsum hvernig við skilgreinum hamingju og hvað við viljum kenna börnunum okkar. Við þurfum að afbyggja gamlar hugmyndir vestrænnar sældarhyggju, sem virðist vera rotin og gömul hegðunarmynstur okkar vestrænna þjóða þar sem hamingja er metin út frá neyslu, samanburði og yfirborðslegum árangri. Í menningu þar sem við keppumst um að vera meira, eiga flottustu bílana og merkjavörurnar gleymum við að ódauðlaugu hlutirnir sem við freistumst til að kaupa leggja ekkert marktækt til hamingju okkar. Hugmyndin um að hamingja felist í því að eignast sífellt meira, stærra og dýrara er villandi tálsýn. Þó neysla geti veitt skammvinna ánægju, hefur hún lítil áhrif á djúpstæða og varanlega hamingju. Það sem raunverulega nærir okkur og veitir okkur hamingju eru óáþreifanleg gæði, hlý tengsl, nánd og innri kyrrð. Lykillinn liggur í menntun í félags- og tilfinningafærni Í grunnskólanámskrá Finnlands, sem margir líta til sem fyrirmynd, er félags- og tilfinningafærni hluti af kjarna menntunar. Lögð er sérstök áhersla á velsæld (e.well-being), samkennd, sjálfsvitund og tilfinningastjórnun. Það er engin tilviljun að Finnland hefur verið í efsta sæti World Happiness Report í sjö ár í röð, þar sem samfélagið byggir á hugmyndinni um heildræna vellíðan, ekki eingöngu mælda í árangri, heldur í líðan og tengslum. Með því að kenna börnum okkar hvað felst í því að vera farsæl manneskja – að vera tilfinningalega meðvituð og tengd – þá hjálpum við þeim að lifa heilbrigðara og hamingjusamara lífi. Við eigum að kenna þeim að hlusta á eigin mennsku. Að þekkja tilfinningar sínar, mæta þeim með kærleika og góðvild og læra leiðir til að takast á við erfiðar aðstæður með sjálfsumhyggju. Það er mikilvægt að leiða börn inn í heim jákvæðrar hugsunar, því þannig læra þau að treysta á eigin styrk, takast á við hindranir og finna meira jafnvægi og gleði í daglegu lífi. Þegar börn temja sér þann hugsunarhátt að áskoranir séu ekki hindranir heldur tækifæri til vaxtar, þróa þau með sér viðhorf sem styður við seiglu, trú á eigin getu og getu til að sækjast eftir árangri á eigin forsendum. Lífið býður upp á alls kyns reynslu og ekki er alltaf auðvelt að halda jákvæðu hugarfari þegar á móti blæs. Þá skiptir miklu máli að þjálfa hugrekki tilfinninganna og að leyfa sér að finna, setja orð á og skilja tilfinningarnar sem búa innra með okkur. Með því styrkjum við innsæi okkar og færni til að takast á við tilveruna af samkennd og sjálfstrausti. Í kjarnann snýst þetta um að efla félags- og tilfinningafærni barna okkar, færni sem er í raun undirstaðan að vellíðan, tengslum og árangri í lífinu. Samfélagið byrjar hjá okkur sjálfum Samfélagið er skapað af fólkinu sem það byggir. Halla Tómasdóttir forseti og frábær fyrirmynd, hefur einmitt minnt okkur á mikilvægi þess að setja ljósið á eigin líðan og nærveru. Með því leggjum við okkar af mörkum til heilbrigðs og sammannlegs samfélags. Hlustum á eigin mennsku og finnum aftur taktinn sem heiminum var aldrei ætlað að missa – takt náttúrunnar, kærleikans og tengsla. Hægjum á. Verum meðvituð. Verum tengd og gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik í lífi barnanna okkar. Höfundur er náms- og starfsráðgjafi, með MA-diploma í jákvæðri sálfræði, jóga- og núvitundarkennari og eigandi Eirð náttúruhús, eird.is Heimildaskrá Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2002). Very happy people. Psychological Science, 13(1), 81–84. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00415 Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books. Sótt af https://asantelim.wordpress.com/wp-content/uploads/2018/05/daniel-goleman-emotional-intelligence.pdf Helliwell, J. F., Layard, R., Sachs, J. D., De Neve, J.-E., Aknin, L. B., & Wang, S. (ritstj.). (2025). World Happiness Report 2025. Wellbeing Research Centre, Háskólinn í Oxford. Sótt af https://worldhappiness.report/ed/2025/ King, L. A., & Napa, C. K. (1998). What makes a life good? Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 156–165. Sótt af: https://doi.org/ 10.1037/0022-3514.75.1.156 Mäkinen, T., Virtanen, A., & Kostiainen, E. (2024). Social and Emotional Learning in Finnish Physical Education Teacher Education. Journal of Teaching in Physical Education. Sótt af: https://doi.org/10.1123/jtpe.2024-0120 Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar