Innviðaskuld. Tifandi tímasprengja? Eiður Ragnarsson skrifar 12. febrúar 2025 14:29 Samgöngumál eru mörgum okkar hugleikin. Mest ber á því í daglegri umræðu hvaða vegspotta á að laga fyrst, hvaða fjall á að grafa undir næst og hvar séu tækifæri til nýframkvæmda ýmiskonar. Heldur minna ber á umæðu um hvaða veg þarf að laga sem fyrir er og með hvaða hætti tryggt sé að það sem fyrir er í vegakerfinu geti sinnt sínu tilætlaða hlutverki við að tengja saman byggðir og flytja fólk og varning milli staða og landshluta. Það er jú vissulega eitthvað rætt en athyglin er mun meiri á nýframkvæmdir og allir vilja sína göng, sinn nýja veg og mögulega sína styttingu milli staða. Mér er það ljóst að uppbygging og nýframkvæmdir eru mikilvægar, ég ætla ekki að gera lítið úr því, en ef við beitum „heimilishagfræði“ við þessi mál, þá má spyrja sig, hvort að ráðist sé í það að skipta út eldhúsinnréttingu á meðan þakið lekur. Í nágrenni við mitt byggðarlag eru margir vegir sem teljast í sjálfu sér ágætir en eru komnir til ára sinna. Lítið hefur verið um nýframkvæmdir undanfarna áratugi, en mestu uppbyggingarár vega á svæðinu í kringum Djúpavog og á austurlandi voru sennilega frá um 1985 til 2000. Á þessu 15 ára tímabili má segja að vegirnir hafi færst frá því að vera gamlir moldarlóðar upp í það að vera uppbygðir með slitlagi. Sumstaðar var þó ekki verið að kosta of miklu til og eldri vegir með sínum hlykkjum og vanköntum öðrum nýttir undir hina „nýju og nútímalegu“ vegi sem komu í stað þeirra eldri. En að titli þessa pistils og hugrenningum um viðhald. Innviðaskuld í vegamálum er hér umtalsverð. Hvergi á landinu eru fleiri einbreiðar brýr svo dæmi sé tekið og sumar þeirra í því ástandi að takmarka þarf heildarþunga þess sem yfir þær fer. Slitlag er í mjög misjöfnu ástandi og að hluta til er það vegna þess að burður vegana er ekki nægur, þeir voru lagðir fyrir um 40 árum eftir öðru viðmiði en þyrfti fyrir þá umferð sem um þá fer í dag. Nýverið varð rof í þjóðveginum um norðanverðan Berufjörð, ræsi sem lagt var undir vegin gaf sig vegna tæringar og aldurs og mildi var að ekki yrðu alverleg slys á vegfarendum sem lentu ofaní þessu rofi. Um 9 klukkustundir tók að gera vegin nothæfan á ný með bráðabirgðarlagfæringu og rúlega tvo heila vinnudaga tók að skipta um ræsi á viðkomandi stað með allri þeirri vinnu sem því fylgir. Fyrir nokkrum árum kom upp svipað atvik við sunnanverðan Berufjörð. Ræsi gaf sig með þeim afleiðingum að hola myndaðist í vegin, hola sem var næganlega stór til að gleypa fólksbíl. Mikil mildi var að engin vegfarandi lennti í þeirri holu og með snarræði tókst að loka henni til bráðabigða og síðar var ónýtu ræsi skift út fyrir nýtt. Þetta eru tímasprengjurnar sem við keyrum á. Ræsi kominn á aldur, eru léleg vegna tæringar og bíða þess að gleypa mögulega þá vegfarendur sem um vegin fara. Af þesu er mikil slysahætta og gætu þessi slys hæglega verið mjög alvarleg. Þessi staða á eldri köflum hringvegarins er óásættanleg, því yfirleitt sjást ekki vegsummerki um slíkt fyrr en það er orðið of seint, hin allmenni vegfarandi sér ekki hvort að vegurinn er þess megnugur að bera þá umferð sem yfir ræsin fer, þetta er leyndur galli. Flestar yfirborðsskemmdir á vegi eru vegfarendum sjáanleg, skemmdir í klæðningu, úrrennsli vegna vatnavaxta og fleira í þeim dúr er oftast vel sýnilegt, það eru ónýt vegræsi hins vegar ekki. Kanski finnst einhverjum raus um ræsi vera lítilfjörlegt, en það vill enginn lenda í því að keyra yfir slíkt mannvirki sem er að hruni komið, því þarf strax að ráðast í yfirferð og endurnýjun á þessum parti vegakerfisins sem er okkur lítið sýnilegur dags daglega og fara þarf í stórátak á eldri köflum þjóðvegarins til að fjarægja þessa ógn sem hangir yfir vegfarendum. Höfundur er stórnotandi íslenska vegakerfisins og íbúi á Djúpavogi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vegagerð Samgöngur Mest lesið Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson Skoðun Heimalestur – gæðastund en ekki grátur og gnístan tanna Svava Þ. Hjaltalín Skoðun Móðir í Breiðholti hjólar 5.000 kílómetra Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Frelsi til sölu Erling Kári Freysson Skoðun Heimur á heljarþröm? Innflutningur á hatursorðræðu til Íslands! Arna Magnea Danks Skoðun Eru Íslendingar feigir? Olíuvinnsla! Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Ástæðan fyrir því að við þurfum möguleika á dánaraðstoð Ingrid Kuhlman Skoðun Halldór 20.09.2025 Halldór Sterkara framhaldsskólakerfi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Öfga-hægrið hefur rétt fyrir sér: Íslensk menning á undir högg að sækja - en skjöldur hennar er fjölbreytileikinn Josie Anne Gaitens Skoðun Skoðun Skoðun Heimalestur – gæðastund en ekki grátur og gnístan tanna Svava Þ. Hjaltalín skrifar Skoðun Frelsi til sölu Erling Kári Freysson skrifar Skoðun Vangaveltur um íslenskt barnaefni – Hvers vegna skiptir það máli að börn heyri sjálf sig? Tinna Björg Kristinsdóttir,Valdimar Gylfason skrifar Skoðun Móðir í Breiðholti hjólar 5.000 kílómetra Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Viðreisn lætur verkin tala Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Sterkara framhaldsskólakerfi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Hægfara endalok sjónvarps útsendinga fyrir móttöku á loftneti á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Eru Íslendingar feigir? Olíuvinnsla! Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Ástæðan fyrir því að við þurfum möguleika á dánaraðstoð Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm? Innflutningur á hatursorðræðu til Íslands! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Einföld og skiljanleg kerfi sem virka fyrir fólk og fyrirtæki Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Er veganismi á undanhaldi? Aldís Amah Hamilton,Kristín Helga Sigurðardóttir,Adelina Antal,Hanna Halldórsdóttir,Sigrún Elfa Kristinsdóttir,Lowana Veal skrifar Skoðun Lýðræðið tekið úr höndum nemenda í Lundarskóla Benedikt Már Þorvaldsson skrifar Skoðun Geðheilbrigði er mannréttindamál Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Stuðningsyfirlýsing forstöðumanna Sólheima Elfa Björk Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Sniðganga fyrir Palestínu Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Katrín Björg Þórisdóttir,Þorbjörg Ída Ívarsdóttir,Yvonne Höller skrifar Skoðun Tími skyndilausna á húsnæðismarkaði er liðinn Gunnar Axel Axelsson skrifar Skoðun Lýðræði í mótvindi Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Orka Breiðafjarðar Ingólfur Hermannsson skrifar Skoðun Axarvegur styttir leiðina milli Suðurlands og Egilsstaða um tæpa 70 km Kristján Ingimarsson skrifar Skoðun Ríkisstjórnin svíkur verkafólk: Ætlar að leggja niður jöfnunarframlagið Vilhjálmur Birgisson skrifar Skoðun Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Greinin vex í þá átt sem hún er beygð: Um umdeildar sameiningarþreifingar HA og Bifrastar Guðmundur Oddsson skrifar Skoðun Eigum við samleið Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Þjóðarmorð Palestínu Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Agaleysi bítur Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Öfga-hægrið hefur rétt fyrir sér: Íslensk menning á undir högg að sækja - en skjöldur hennar er fjölbreytileikinn Josie Anne Gaitens skrifar Skoðun Ísland boðar mannúð en býður útlegð Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Börnin eru ekki tölur Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Endurskoðun vaxtarmarka forsenda frekari uppbyggingar Valdimar Víðisson skrifar Sjá meira
Samgöngumál eru mörgum okkar hugleikin. Mest ber á því í daglegri umræðu hvaða vegspotta á að laga fyrst, hvaða fjall á að grafa undir næst og hvar séu tækifæri til nýframkvæmda ýmiskonar. Heldur minna ber á umæðu um hvaða veg þarf að laga sem fyrir er og með hvaða hætti tryggt sé að það sem fyrir er í vegakerfinu geti sinnt sínu tilætlaða hlutverki við að tengja saman byggðir og flytja fólk og varning milli staða og landshluta. Það er jú vissulega eitthvað rætt en athyglin er mun meiri á nýframkvæmdir og allir vilja sína göng, sinn nýja veg og mögulega sína styttingu milli staða. Mér er það ljóst að uppbygging og nýframkvæmdir eru mikilvægar, ég ætla ekki að gera lítið úr því, en ef við beitum „heimilishagfræði“ við þessi mál, þá má spyrja sig, hvort að ráðist sé í það að skipta út eldhúsinnréttingu á meðan þakið lekur. Í nágrenni við mitt byggðarlag eru margir vegir sem teljast í sjálfu sér ágætir en eru komnir til ára sinna. Lítið hefur verið um nýframkvæmdir undanfarna áratugi, en mestu uppbyggingarár vega á svæðinu í kringum Djúpavog og á austurlandi voru sennilega frá um 1985 til 2000. Á þessu 15 ára tímabili má segja að vegirnir hafi færst frá því að vera gamlir moldarlóðar upp í það að vera uppbygðir með slitlagi. Sumstaðar var þó ekki verið að kosta of miklu til og eldri vegir með sínum hlykkjum og vanköntum öðrum nýttir undir hina „nýju og nútímalegu“ vegi sem komu í stað þeirra eldri. En að titli þessa pistils og hugrenningum um viðhald. Innviðaskuld í vegamálum er hér umtalsverð. Hvergi á landinu eru fleiri einbreiðar brýr svo dæmi sé tekið og sumar þeirra í því ástandi að takmarka þarf heildarþunga þess sem yfir þær fer. Slitlag er í mjög misjöfnu ástandi og að hluta til er það vegna þess að burður vegana er ekki nægur, þeir voru lagðir fyrir um 40 árum eftir öðru viðmiði en þyrfti fyrir þá umferð sem um þá fer í dag. Nýverið varð rof í þjóðveginum um norðanverðan Berufjörð, ræsi sem lagt var undir vegin gaf sig vegna tæringar og aldurs og mildi var að ekki yrðu alverleg slys á vegfarendum sem lentu ofaní þessu rofi. Um 9 klukkustundir tók að gera vegin nothæfan á ný með bráðabirgðarlagfæringu og rúlega tvo heila vinnudaga tók að skipta um ræsi á viðkomandi stað með allri þeirri vinnu sem því fylgir. Fyrir nokkrum árum kom upp svipað atvik við sunnanverðan Berufjörð. Ræsi gaf sig með þeim afleiðingum að hola myndaðist í vegin, hola sem var næganlega stór til að gleypa fólksbíl. Mikil mildi var að engin vegfarandi lennti í þeirri holu og með snarræði tókst að loka henni til bráðabigða og síðar var ónýtu ræsi skift út fyrir nýtt. Þetta eru tímasprengjurnar sem við keyrum á. Ræsi kominn á aldur, eru léleg vegna tæringar og bíða þess að gleypa mögulega þá vegfarendur sem um vegin fara. Af þesu er mikil slysahætta og gætu þessi slys hæglega verið mjög alvarleg. Þessi staða á eldri köflum hringvegarins er óásættanleg, því yfirleitt sjást ekki vegsummerki um slíkt fyrr en það er orðið of seint, hin allmenni vegfarandi sér ekki hvort að vegurinn er þess megnugur að bera þá umferð sem yfir ræsin fer, þetta er leyndur galli. Flestar yfirborðsskemmdir á vegi eru vegfarendum sjáanleg, skemmdir í klæðningu, úrrennsli vegna vatnavaxta og fleira í þeim dúr er oftast vel sýnilegt, það eru ónýt vegræsi hins vegar ekki. Kanski finnst einhverjum raus um ræsi vera lítilfjörlegt, en það vill enginn lenda í því að keyra yfir slíkt mannvirki sem er að hruni komið, því þarf strax að ráðast í yfirferð og endurnýjun á þessum parti vegakerfisins sem er okkur lítið sýnilegur dags daglega og fara þarf í stórátak á eldri köflum þjóðvegarins til að fjarægja þessa ógn sem hangir yfir vegfarendum. Höfundur er stórnotandi íslenska vegakerfisins og íbúi á Djúpavogi.
Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson Skoðun
Öfga-hægrið hefur rétt fyrir sér: Íslensk menning á undir högg að sækja - en skjöldur hennar er fjölbreytileikinn Josie Anne Gaitens Skoðun
Skoðun Vangaveltur um íslenskt barnaefni – Hvers vegna skiptir það máli að börn heyri sjálf sig? Tinna Björg Kristinsdóttir,Valdimar Gylfason skrifar
Skoðun Hægfara endalok sjónvarps útsendinga fyrir móttöku á loftneti á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar
Skoðun Einföld og skiljanleg kerfi sem virka fyrir fólk og fyrirtæki Hanna Katrín Friðriksson skrifar
Skoðun Er veganismi á undanhaldi? Aldís Amah Hamilton,Kristín Helga Sigurðardóttir,Adelina Antal,Hanna Halldórsdóttir,Sigrún Elfa Kristinsdóttir,Lowana Veal skrifar
Skoðun Sniðganga fyrir Palestínu Hólmfríður Drífa Jónsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Hrönn G. Guðmundsdóttir,Katrín Björg Þórisdóttir,Þorbjörg Ída Ívarsdóttir,Yvonne Höller skrifar
Skoðun Axarvegur styttir leiðina milli Suðurlands og Egilsstaða um tæpa 70 km Kristján Ingimarsson skrifar
Skoðun Ríkisstjórnin svíkur verkafólk: Ætlar að leggja niður jöfnunarframlagið Vilhjálmur Birgisson skrifar
Skoðun Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson skrifar
Skoðun Greinin vex í þá átt sem hún er beygð: Um umdeildar sameiningarþreifingar HA og Bifrastar Guðmundur Oddsson skrifar
Skoðun Öfga-hægrið hefur rétt fyrir sér: Íslensk menning á undir högg að sækja - en skjöldur hennar er fjölbreytileikinn Josie Anne Gaitens skrifar
Hinsegináætlun stjórnvalda – pólitísk hugmyndafræði í stað staðreynda Eldur Smári Kristinsson Skoðun
Öfga-hægrið hefur rétt fyrir sér: Íslensk menning á undir högg að sækja - en skjöldur hennar er fjölbreytileikinn Josie Anne Gaitens Skoðun